Το πρώτο βήμα για την ενοποίηση επιδομάτων, τον έλεγχο, αλλά και την περικοπή τους σε εύπορους δικαιούχους του ΟΠΕΚΑ γίνεται με το νομοσχέδιο για τον νέο Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα, ο οποίος θα περιλαμβάνει σαρωτικές αλλαγές στην κατανομή τους μέσω της δημιουργίας Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων και Παροχών. Στόχος του υπουργείου Οικονομικών είναι η χαρτογράφηση των παροχών και η αποκατάσταση της δικαιοσύνης στη διανομή τους.
Εξυγίανση
Στο επίκεντρο αυτής της κίνησης βρίσκεται η πλήρης εξυγίανση ενός συστήματος που επί χρόνια λειτουργούσε χωρίς καμία σαφήνεια, με επικαλύψεις και χρήματα να καταλήγουν σε μη δικαιούχους. Με τη ριζική αναμόρφωση του πλαισίου, τα επιδόματα θα φτάσουν σε εκείνους που τα έχουν πραγματική ανάγκη, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή και επιτυγχάνοντας τον αναγκαίο εξορθολογισμό των δημόσιων δαπανών.
Στόχος είναι να «κοπεί» η πρόσβαση των εύπορων δικαιούχων σε τρία επιδόματα. Πρόκειται για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το επίδομα στέγασης και το επίδομα παιδιού καθώς, εκτός από το ύψος του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος, από την 1η/1ου/2025 έχουν εισαχθεί ακόμη τρία κριτήρια για την καταβολή τους: το ύψος της κινητής, της ακίνητης περιουσίας και των τραπεζικών καταθέσεων.
Ο «κόφτης» στη χορήγηση του επιδόματος τέκνων αφορά μια οικογένεια με δύο παιδιά, ακίνητη περιουσία 220.000 ευρώ και αυτοκίνητο 1.600 κυβικών. Υπενθυμίζεται πως το επίδομα παιδιού λαμβάνουν περίπου 500.000 δικαιούχοι.
Η απόκτηση των επιδομάτων δεν θα εμποδίζεται από την ύπαρξη εισοδήματος που προκύπτει από μισθωτή εργασία, αφού δεν προσµετράται στα εισοδηματικά όρια το ποσοστό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία (20% σε επίδομα παιδιού και στέγασης και 30% στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα), ώστε να υπάρχει κίνητρο προς εργασία.
Με απόφαση που δημοσιεύτηκε στη Διαύγεια, ορίζεται η «Σύσταση, συγκρότηση και ορισμός μελών και καθορισμός αποζημίωσης της Ομάδας Εργασίας για την ανάπτυξη του θεσμικού πλαισίου σχετικά με τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων και Παροχών και για τον συντονισμό υλοποίησης του έργου».
Τι προβλέπεται
Όπως προβλέπει η απόφαση, έργο της ομάδας είναι:
– Η χαρτογράφηση όλων των επιδομάτων και παροχών που χορηγούνται από τον Δημόσιο Τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, η ομάδα μπορεί να αξιοποιήσει προηγούμενα έργα χαρτογράφησης των εν λόγω επιδομάτων και παροχών που έχουν παραδοθεί στη δημόσια διοίκηση, ιδίως μέσω έργων τεχνικής βοήθειας.
– Η ανάπτυξη σχεδίου κανονιστικών διατάξεων για τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων και Παροχών, υπό την καθοδήγηση και τις κατευθυντήριες γραμμές που θα τεθούν από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
– Ο συντονισμός και η τυχόν συνδρομή στην ανάπτυξη της δευτερογενούς νομοθεσίας που θα προβλεφθεί κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου που θα ψηφιστεί.
– Ο συνολικός συντονισμός της μεταρρύθμισης, υπό τη μορφή ομάδας διοίκησης έργου, κατά τη φάση της υλοποίησης και ανάπτυξης του ηλεκτρονικού μητρώου.
– Η επαφή και η διενέργεια συναντήσεων με άλλα υπουργεία, Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και λοιπούς εμπλεκόμενους, σχετικά με τα θέματα που άπτονται του εν λόγω έργου.
Ακόμα και σήμερα, το Δημόσιο δεν γνωρίζει πόσα επιδόματα μπορεί να λαμβάνει ένα φυσικό πρόσωπο, καθώς δεν υπάρχει διασύνδεση ανάμεσα στις πλατφόρμες των φορέων, με αποτέλεσμα η κεντρική διοίκηση να μην έχει πλήρη και συνολική εικόνα, γεγονός το οποίο καθιστά δύσκολη την παρακολούθηση και τον έλεγχο.
Ένα μεγάλο ποσοστό των δικαιούχων λαμβάνει δύο, και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και τρία διαφορετικά επιδόματα, ενώ το γεγονός ότι κανένα από αυτά δεν λαμβάνεται υπόψη στα εισοδηματικά κριτήρια, εντείνει τις στρεβλώσεις. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα επιδόματα που χορηγούνται δεν επηρεάζουν την αξιολόγηση των εισοδημάτων ενός ατόμου, παρόλο που αυτά μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στην οικονομική του κατάσταση.
Για παράδειγμα, μία οικογένεια μπορεί να λαμβάνει το επίδομα τέκνων, το αναπηρικό, το επίδομα ανεργίας και το στεγαστικό, εφόσον πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις. Επειδή, δε, τα επιδόματα είναι αφορολόγητα, δεν εμφανίζονται στις φορολογικές δηλώσεις, με αποτέλεσμα η κατανομή των συνολικών ποσών ανά ΑΦΜ να είναι ιδιαίτερα δύσκολη και η παρακολούθηση των ωφελουμένων να γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη.
Κατακερματισμός
Τα επιδόματα, τα οποία χορηγούνται από πληθώρα φορέων του Δημοσίου, περιλαμβάνουν οργανισμούς και υπηρεσίες, όπως ο ΕΦΚΑ, ο ΟΠΕΚΑ, η ΔΥΠΑ, τα υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών, ο ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς και πλήθος άλλων φορέων, καθιστώντας τη διαχείριση του συστήματος εξαιρετικά κατακερματισμένη και δυσκίνητη.
Ανάμεσα στα δεκάδες επιδόματα που χορηγούνται, περιλαμβάνονται τα εξής: το επίδομα τέκνων, το επίδομα στέγασης, το επίδομα θέρμανσης, το επίδομα αναδοχής, η γονική άδεια, το φοιτητικό επίδομα, το εξωιδρυματικό επίδομα για παραπληγία, το επίδομα μητρότητας, το επίδομα για κινητικότητα, το ειδικό εποχικό επίδομα, η παροχή λόγω αφερεγγυότητας εργοδότη, το επίδομα διαμονής σε παιδικές κατασκηνώσεις, το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας, οι αγροτικές επιδοτήσεις, καθώς και η επιδότηση λογαριασμών ΔΕΗ, με στόχο τη στήριξη των νοικοκυριών που πλήττονται από την ενεργειακή κρίση.
Περίπου 15.354 ανασφάλιστοι υπερήλικες λαμβάνουν το επίδομα αντί σύνταξης, ενώ υπάρχουν και λιγότερο γνωστά επιδόματα, όπως το επίδομα στεγαστικής συνδρομής, το επίδομα ομογενών, το επίδομα για περιοχές ορεινές και μειονεκτικές, καθώς και η συνεισφορά του Δημοσίου στα «κόκκινα δάνεια», που συμβάλλει στην ενίσχυση των ευάλωτων ομάδων.
Εξίσου σημαντικά είναι το επίδομα για το Πρόγραμμα «Γέφυρα», που αφορά τις στεγαστικές ανάγκες ευάλωτων πολιτών, και οι καταβολές του Προγράμματος Συνεισφοράς του Δημοσίου σε ευάλωτους οφειλέτες, που παρέχει βοήθεια σε όσους βρίσκονται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση και αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους.
Εφημερίδα Απογευματινή
