Με 500-600 εκατ. ευρώ για το 2025 και τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ με ορίζοντα το 2028 αναμένεται να «γεμίσει» το καλάθι των φορολογικών ελαφρύνσεων και των μέτρων στήριξης των πολιτών, η πρόταση της κυβέρνησης για εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από το έλλειμμα. Τα κονδύλια αυτά έρχονται να προστεθούν στον «δημοσιονομικό αέρα» που δημιουργεί η υπεραπόδοση των εσόδων και το υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα του 2025 και των ετών που ακολουθούν.
Αίτηση εξαίρεσης
Ο αρμόδιος υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, κατέθεσε χθες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την αίτηση εξαίρεσης από τον υπολογισμό στο έλλειμμα των ετήσιων δαπανών για την άμυνα, προτείνοντας στην ουσία προς την Κομισιόν να ανοίξει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος έως 600 εκατ. ευρώ, τα οποία η ελληνική κυβέρνηση θα μπορεί να διαθέσει για πρόσθετες κοινωνικές δαπάνες το επόμενο έτος. Οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν τον Ιούλιο.
Εφόσον εγκριθεί η ελληνική πρόταση, τα χρήματα αυτά θα διατεθούν για παροχές, με προτεραιότητα τη μείωση φορολογικών και κοινωνικών βαρών για τη μεσαία τάξη, στο πλαίσιο όσων θα παρουσιάσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ και αναμένεται να εστιάζουν στην αλλαγή της φορολογικής κλίμακας, ενδεχόμενες μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ, τη φορολόγηση των ιδιοκτητών ακινήτων, τη μείωση των τεκμηρίων και των ασφαλιστικών εισφορών κ.ά.
Οι ελληνικές προτάσεις για το πού, σε ποιους και υπό ποια μορφή θα μπορούσαν να διατεθούν τα πρόσθετα χρήματα που «περισσεύουν», θα περιλαμβάνονται στην έκθεση προόδου που αποστέλλεται σήμερα στην Κομισιόν. Στο έγγραφο αποτυπώνονται οι στόχοι για τη διετία 2025-2026, οι προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις, οι επενδύσεις και οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας. Σύμφωνα με την έκθεση προόδου, η ελληνική οικονομία θα διατηρήσει την αναπτυξιακή της τροχιά το 2026, με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ τουλάχιστον 2% (έναντι 2,3% το 2025). Καταλυτικό ρόλο θα διαδραματίσει το Ταμείο Ανάκαμψης, μέσω του οποίου αναμένεται να απορροφηθούν πόροι άνω των 6 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 4 δισ. ευρώ από δάνεια.
Το αίτημα που υποβλήθηκε χθες διά χειρός Πιερρακάκη, αφορά την ενεργοποίηση της περιβόητης «εθνικής ρήτρας διαφυγής», η οποία προβλέπεται από τους νέους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες. Επιδίωξη, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, είναι να εξαιρεθεί μετά τη διαπραγμάτευση που αρχίζει, η αύξηση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς στόχους, με βάση την απόφαση που ελήφθη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 6ης Μαρτίου 2025.
Οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα σε δημοσιονομικούς όρους υπολογίζεται να αυξηθούν από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του νέου Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικού Εξοπλισμού που εγκρίθηκε πρόσφατα από την κυβέρνηση. Αυτό καλύπτει την περίοδο 2025-2036, ενώ αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα αμυντικών δαπανών μετά το 2026.
Σύμφωνα με τις πρόνοιες ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής, οι δημοσιονομικοί κανόνες θα συνεχίσουν να λειτουργούν κανονικά. Οι αποκλίσεις από τα εγκεκριμένα όρια καθαρών πρωτογενών δαπανών, για λοιπές δαπάνες -εκτός των αμυντικών- θα καταγράφονται στον λογαριασμό ελέγχου του άρθρου 22 του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/1263. Με βάση τα παραπάνω, για το 2026 έχει προβλεφθεί αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών της τάξης του 500 εκατ. ευρώ, η οποία αναμένεται να εξαιρεθεί από τους δημοσιονομικούς στόχους, σύμφωνα με τις προβλέψεις της εθνικής ρήτρας διαφυγής.
Εκτιμήσεις Στουρνάρα
Στο μεταξύ, χθες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, εκτίμησε ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί φέτος στο 3,2% του ΑΕΠ από το 3% που είναι οι τρέχουσες προβλέψεις και 2,4% που είναι ο φετινός στόχος, «φωτογραφίζοντας» ακόμη υψηλότερα δημοσιονομικά περιθώρια αν επαληθευτεί η εκτίμηση της ΤτΕ.
