Αγώνα δρόµου για να απορροφηθούν νωρίτερα από την καταληκτική ηµεροµηνία της 30ής Ιουνίου 2026 τα κονδύλια του προγράµµατος «Σπίτι µου ΙΙ» καλούνται να τρέξουν κυβέρνηση και τράπεζες, προκειµένου να µπορέσει να υλοποιηθεί ο στόχος και για νέα συνέχεια του προγράµµατος µε ένα «Σπίτι µου ΙΙΙ».
Οπως επισηµαίνουν στελέχη τραπεζών στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή», η ζήτηση που έχει δηµιουργήσει το «Σπίτι µου ΙΙ» είναι τεράστια, µε αιτήσεις που φτάνουν στα 3 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας τον προϋπολογισµό του προγράµµατος, ύψους 2 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η υψηλή
ζήτηση δεν αντιστοιχίζεται µε ανάλογη προσφορά ακινήτων και παράλληλα το πρόγραµµα έχει πληθωρίσει τις τιµές τους. Εξού και οι τράπεζες θεωρούν ότι θα είναι θαύµα η απορρόφηση του προγράµµατος να ξεπεράσει τα 1,6 δισ. ευρώ, µε το απαισιόδοξο σενάριο να µειώνει τον πήχυ στα 1 δισ. ευρώ.
Αυτονόητα οι τράπεζες θέλουν να «τρέξει» το «Σπίτι µου ΙΙ», καθώς σε αυτό βασίζουν την πιστωτική τους επέκταση στη στεγαστική πίστη (το 90% των αιτήσεων που λαµβάνουν για στεγαστικό δάνειο αφορούν το «Σπίτι µου ΙΙ») και τις προσδοκίες αυτή να γυρίσει σε θετικό πρόσηµο το 2025. Το ίδιο επιδιώκει και η κυβέρνηση, επιθυµώντας να εξαντληθεί φέτος αντί του τέλους Ιουνίου 2026 ο «κουµπαράς» του προγράµµατος, ώστε να µπορεί να διαπραγµατευθεί εκ νέου µε τις Βρυξέλλες πόρους από το Ταµείο Ανάκαµψης για ένα «Σπίτι µου ΙΙΙ», επιδεικνύοντας την υψηλή ζήτηση για το πρόγραµµα.
Ωστόσο, παρά το παράδοξο ότι και οι δύο πλευρές -κυβέρνηση και τράπεζες έχουν το ίδιο ζητούµενο, δεν µπορούν να συµπλεύσουν στην υλοποίηση του κοινού στόχου. Σύµφωνα µε πληροφορίες της «Κυριακάτικης Απογευµατινής», σε συνάντηση που είχαν τις προηγούµενες ηµέρες µε τον αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών, Νίκο Παπαθανάση, οι τράπεζες έθεσαν δύο ζητούµενα προκειµένου να βοηθηθούν οι εκταµιεύσεις δανείων για το «Σπίτι µου ΙΙ». Πρώτον, να διευρυνθεί η περίµετρος των ακινήτων που θα είναι επιλέξιµα για το πρόγραµµα, συµπεριλαµβάνοντας και ακίνητα που έχουν λάβει οικοδοµική άδεια µετά το 2005.
∆εύτερον, να επεκταθεί το χρονικό διάστηµα από την υπαγωγή στο «Σπίτι µου ΙΙ» και τη δέσµευση των κεφαλαίων στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, µέχρι την υπογραφή της σύµβασης δανεισµού του αποδέκτη και τη σύναψη του οριστικού συµβολαίου αγοράς του ακινήτου στους 6 µήνες από 3 σήµερα, ώστε να υπάρχει χρόνος να επιλυθούν νοµικά θέµατα που µπορεί να παρουσιάζουν επιλέξιµα ακίνητα. Θα πρέπει να σηµειωθεί, πάντως, ότι και τα δύο παραπάνω ζητούµενα των τραπεζών µετατρέπουν τους όρους του προγράµµατος που συµφώνησε µε τις Βρυξέλλες η κυβέρνηση µόλις τρεις µήνες πριν και ως εκ τούτου δύσκολα µπορούν να τεθούν εκ νέου στο τραπέζι άµεσα.
∆άνεια
Σύµφωνα µε τις ίδιες πληροφορίες, µέχρι σήµερα έχουν εγκριθεί αιτήµατα 26.000 ενδιαφεροµένων που αντιστοιχούν σε δάνεια συνολικού ύψους 3,150 δισ. ευρώ. Οι δεσµεύσεις κεφαλαίων, ωστόσο, που προϋποθέτουν να έχει βρεθεί το προς αγορά ακίνητο, αφορούν
5.000 αιτούντες δανειολήπτες, για δάνεια της τάξης των 600 εκατ. ευρώ. Οσο για τις εκταµιεύσεις δανείων περιορίζονται σε λίγες δεκάδες.
Τα πράγµατα θα ήταν αλλιώς αν δεν υφίστατο το µεγάλο πρόβληµα της έλλειψης κατάλληλων ακινήτων. Μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς έχει καταδείξει τις µεγάλες ανισορροπίες µεταξύ προσφοράς και ζήτησης ακινήτων, διαπιστώνοντας ότι υπάρχει έλλειµµα προσφοράς 212.000 κατοικιών από την αγορά, το οποίο έχει δηµιουργήσει µια συσσωρευτική αποτίµηση των τιµών κατοικιών 14%, πέρα και πάνω από την αύξηση
που δικαιολογεί το επίπεδο ανάπτυξης των εισοδηµάτων.
Πρόσφατη µελέτη της Alpha Bank έδειξε επίσης ότι οι τιµές των κατοικιών αυξάνονται µε ταχύτερο ρυθµό από τα εισοδήµατα, καθιστώντας την κατοικία όλο και λιγότερο προσιτή. Οι τιµές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 13,9% το 2023 και 8,7% το 2024, όταν το διαθέσιµο εισόδηµα αυξήθηκε µε ρυθµό 8,1% το 2023 και 5,6% το 2024. Οι υψηλές τιµές αποθαρρύνουν τους αγοραστές. Μόλις το 12% σχεδιάζουν να αγοράσουν σπίτι την επόµενη διετία, ενώ το 69% όσων ενδιαφέρονται για αγορά κατοικίας σκοπεύουν να προχωρήσουν µέσω στεγαστικού δανείου, µε προτιµώµενη συµµετοχή, στην πλειοψηφία τους, άνω του 50%. Το 54% των ερωτηθέντων στην έρευνα της Alpha Bank θεωρούν µη εφικτή την αγορά κατοικίας.
Σε έλλειψη
Παράλληλα, υπάρχει πρόβληµα προσφοράς κατοικιών που αποδίδεται σε δοµικά προβλήµατα και εξελίξεις, όπως: α) Η γήρανση του αποθέµατος, µε το 64% των κατοικιών να είναι άνω των 30 ετών και η ανακαίνιση να είναι συχνά οικονοµικά ανέφικτη ή να καθυστερεί. β) Το υψηλό κόστος κατασκευής, αφού η άνοδος των τιµών υλικών και ενέργειας (ιδίως το 2022) αύξησε το συνολικό κόστος ανέγερσης νέων κατοικιών. γ) Η περιορισµένη κατασκευαστική δραστηριότητα (2010-2020), καθώς η κρίση µείωσε δραστικά τις νέες οικοδοµές. Αν και οι οικοδοµικές άδειες αυξάνονται από το 2016, η προσφορά δεν επαρκεί για να καλύψει τη ζήτηση. δ) Οι βραχυχρόνιες µισθώσεις που αποσύρουν
πολλές κατοικίες από τη µακροχρόνια ενοικίαση, ιδίως σε τουριστικές περιοχές όπως το Νότιο Αιγαίο και η Κρήτη, οδηγώντας σε αύξηση των ενοικίων.
Κυριακάτικη Απογευματινή
