Η όξυνση της έντασης µεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, µε επίκεντρο τη Συρία και µε αντανάκλαση στην Ανατολική Μεσόγειο ευρύτερα, έχει… βρει τον δρόµο της στη διεθνή επικαιρότητα, φτάνοντας να
συζητηθεί δηµοσίως και στον Λευκό Οίκο, µετά τη νέα συνάντηση του Ντόναλντ Τραµπ µε τον
Μπενιαµίν Νετανιάχου.
Μολονότι ίσως δεν ήταν αναµενόµενη µια ευθεία αναφορά στην Αγκυρα,εν τούτοις κάτι τέτοιο έγινε, µε τον Αµερικανό πρόεδρο να εκφράζει τον θαυµασµό του για τον Τούρκο οµόλογό του και το ότι πέτυχε ένα στόχο «2.000 ετών», να «πάρει τον έλεγχο της Συρίας», ενώ δεν έκρυψε πως διατηρεί µαζί του ιδιαίτερα θερµές σχέσεις. Αυτήν την «καλή σχέση» δεν αµφισβήτησε ούτε ο Νετανιάχου, που έστειλε ένα µήνυµα «διπλής όψης»: από τη µία πλευρά ανέφερε πως δεν επιθυµεί ευθεία σύγκρουση µε την Τουρκία, αλλά από την άλλη έκανε λόγο για «επιδεινούµενες σχέσεις γειτονίας», τονίζοντας πως «δεν θέλουµε η Συρία να χρησιµοποιηθεί από κανέναν, συµπεριλαµβανοµένης της Τουρκίας, ως βάση για να επιτεθεί στο Ισραήλ».
Πριν από το ταξίδι Νετανιάχου, είχαν υπάρξει ορισµένα «χειρουργικά» πλήγµατα του Ισραήλ στη
Συρία, µε κυριότερο αυτό στη βάση T-4, κοντά στην Παλµύρα, εκεί όπου η Αγκυρα -σύµφωνα
µε ρεπορτάζ του «Middle East Eye» και άλλων µέσων- εξέταζε την εγκατάσταση τουρκικών πυραύλων Hisar και οπλισµένων drones.
Το Ισραήλ όµως, προχωρώντας σε άλλη µια προληπτικής λογικής επιχείρηση, έπληξε από αέρος τη βάση, εφαρµόζοντας το εκπεφρασµένο του δόγµα µετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ: να µην πέσει το οπλοστάσιό του στα χέρια της νέας de facto αρχής, την οποία βλέβλέπει ως «τζιχαντιστική».
Το µήνυµα είναι σαφές: σε καµία περίπτωση το Ισραήλ δεν επιθυµεί στα σύνορά του ένα τουρκ«προτεκτοράτο», όπως το έθεσε χαρακτηριστικά από το Παρίσι ο ΥΠ.ΕΞ. Γκιντεόν Σάαρ, την προηγούµενη εβδοµάδα, µια αναφορά που υπήρξε και στην ανάλυση του «Economist» για το µπρα ντε φερ των δύο µεγάλων γεωπολιτικών αντιπάλων στη Συρία.
∆ιαφορετικά οράµατα
Ισραήλ και Τουρκία έχουν διαφορετικό όραµα για την επόµενη µέρα στη χώρα-κόµβο της Μέσης Ανατολής. Η Αγκυρα στηρίζει την οµογενοποίηση υπό το καθεστώς του Αχµεντ Αλ Σάρα,
επιτυγχάνοντας έναν µεγάλο στόχο: το τέλος της κουρδικής αυτονοµίας, ζήτηµα που προβάλλει
οξύ και στο εσωτερικό της ίδιας της Τουρκίας, απειλώντας την εδαφική της επικράτεια. Το Ισραήλ, αντίθετα, τάσσεται σαφώς υπέρ µιας οµόσπονδης Συρίας, µε αποκεντρωµένη διοίκηση και
ένοπλες δυνάµεις που δεν µπορούν να την απειλήσουν, µε ισχυρή παρουσία αλαουιτών, ∆ρούζων και Κούρδων, θέτοντας έτσι ανάχωµα στους τουρκικούς διαύλους µε τη «Χαµάς» και του δικτύου της «Μουσουλµανικής Αδελφότητας», που δεδοµένα εχθρεύεται τον σιωνισµό.
Πού επενδύουν
Πέραν, όµως, του γεωστρατηγικού και του θεωρητικού υποβάθρου, υπάρχουν και αναγκαιότητες που απαιτούν προσαρµογές: ο Ντόναλντ Τραµπ, που επενδύει προσωπικά στις σχέσεις του µε τον Μπενιαµίν Νετανιάχου και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεδοµένα δεν θέλει έναν νέο πόλεµο, ενώ έχει επιδοθεί σε προσπάθεια να τερµατίσει τον πόλεµο στην Ουκρανία, την ώρα που στηρίζει απόλυτα το Ισραήλ στον πόλεµο κατά της «Χαµάς» και σε ένα νέο σχέδιο για τη Λωρίδα της Γάζας.
Ετσι, λοιπόν, µπορεί για το Ισραήλ πλέον η Τουρκία να φαντάζει ως µεγαλύτερος εχθρός ακόµα και από το Ιράν, όπως κατέγραφε η έκθεση της Επιτροπής Nagel για τη στρατηγική ασφάλεια της χώρας ήδη από τον Ιανουάριο, ωστόσο το µήνυµα του Αµερικανού προέδρου µε αποδέκτη τον Νετανιάχου ήταν σαφές: «Μπορώ να λύσω κάθε πρόβληµα µε την Τουρκία, αλλά, Μπίµπι (σ.σ. το… χαϊδευτικό του Ισραηλινού πρωθυπουργού), πρέπει να είσαι λογικός».
Αλλωστε, η Τουρκία δεν είναι Ιράν και δεν µπορεί να αποµονωθεί το ίδιο «εύκολα», είναι µέλος του ΝΑΤΟ και «δηµιουργεί το τραπέζι, δεν ψάχνει θέση σε αυτό», όπως αποτυπωνόταν εύγλωττα από σύµβουλο Ισραηλινού πρώην προέδρου σε αρθρογραφία του την προηγούµενη εβδοµάδα στον ισραηλινό Τύπο.
Επαφές τρίτων
Υπό το φως, λοιπόν, αυτών των δεδοµένων, και του γεγονότος ότι ο «Τραµπ δεν είναι στο ίδιο
µήκος κύµατος µε το Ισραήλ» σε ό,τι αφορά την Τουρκία και τη Συρία, όπως έγραψε η «Jerusalem
Post», ο Νετανιάχου είπε από την Ουάσινγκτον πως «συζητήσαµε µε την Τουρκία πώς µπορούµε να αποτρέψουµε αυτή τη σύγκρουση». Σε αυτό εστίασε και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στη συνέντευξή του στο CNN Turk, κάνοντας λόγο για «µηχανισµούς αποφυγής
σύγκρουσης».
Λιγότερο από 24 ώρες µετά τη συνέντευξη αυτή, την Πέµπτη (10.4) υπήρξε άτυπη ενηµέρωση και από τις δύο πλευρές που έκανε λόγο για επαφές στο Αζερµπαϊτζάν για τη «µείωση της έντασης» στη Συρία, µε την ισραηλινή πλευρά να επισηµαίνει πως κατέστη σαφές πως «η δηµιουργία τουρκικών βάσεων στην περιοχή της Παλµύρας αποτελεί κόκκινη γραµµή και θα θεωρηθεί παραβίαση των κανόνων», προκειµένου να αποκλιµακωθεί η εν λόγω ένταση.
Κυριακάτικη Απογευματινή
