Η ελληνική οικονοµία άλλη µια φορά εισέρχεται σε επικίνδυνα µονοπάτια. Εφόσον τα µέτρα για τους δασµούς του Αµερικανού προέδρου Τραµπ διατηρηθούν, όλοι οι οικονοµολόγοι και ειδικοί θεωρούν ότι έρχεται νέο κύµα πληθωριστικών πιέσεων, αφού οι τιµές των αγαθών θα αυξηθούν, ενώ πολλές χώρες µπορεί να αντιµετωπίσουν και το φάσµα της ύφεσης. Από τον κανόνα αυτό δεν εξαιρείται η Ελλάδα. Την παραδοχή αυτή έκανε πριν από λίγες ηµέρες ο επικεφαλής του Ιδρύµατος Οικονοµικών και Βιοµηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Νίκος Βέττας. Μιλώντας σε εκδήλωση του Ελληνογερµανικού Επιµελητηρίου είπε ότι, εφόσον οι δασµοί Τραµπ ισχύσουν για διάστηµα πάνω από δύο µήνες, τότε είναι πολύ πιθανόν όλη η Ενωµένη Ευρώπη να βρεθεί σε ύφεση και µαζί της η Ελλάδα.
«Εάν αυτή η αβεβαιότητα που συζητούµε σε σχέση µε τους εµπορικούς κανόνες διατηρηθεί έναν, το πολύ δύο µήνες, άντε δυόµισι µήνες, τότε αυτό µπορεί να σηµαίνει µια συνολική υποβάθµιση των ρυθµών ανάπτυξης στην Ευρώπη που θα µας παρασύρει και εµάς», είπε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ. Προσέθεσε ακόµη ότι αν η αβεβαιότητα στις επενδύσεις διατηρηθεί, τα επιτόκια αρχίσουν να παλινδροµούν, τα νοικοκυριά να είναι επιφυλακτικά στις δαπάνες τους και τα χρηµατιστήρια να υποβαθµίζονται, τότε «όλα αυτά πολύ εύκολα, σε µια οικονοµία που βρίσκεται στο +2,5%, µπορεί να τη φέρουν σε αρνητικό επίπεδο».
Οι δηλώσεις αυτές έγιναν πριν γίνει το tweet του Αµερικανού προέδρου, µε το οποίο ανακλήθηκαν οι δασµοί σε κάποιες χώρες. Η ασάφεια ωστόσο παραµένει, όπως επίσης και η αβεβαιότητα στις αγορές, παρά την προσωρινή ανάκαµψη των χρηµατιστηρίων. Οι «πλαγιοµετωπικοί άνεµοι» στις αγορές δεν τελειώσανε, ενώ αντίθετα όλοι βλέπουν συνέχιση της κρίσης, όσο η οικονοµία των ΗΠΑ και µαζί και αυτή της ∆υτικής Ευρώπης θα κλυδωνίζονται, καθώς νέες αγορές ανέρχονται διεκδικώντας µερίδιο στην ευηµερία.
Από την COVID-19 στην ενεργειακή κρίση
Για την Ελλάδα, η ιστορία επαναλαµβάνεται. Και αυτό συµβαίνει επειδή, καθώς επιχειρεί να ανακάµψει η οικονοµία της έπειτα από µια παρατεταµένη ύφεση δεκαετίας, έρχεται ένας κατά κανόνα εξωγενής παράγοντας, που εµποδίζει τη θετική αυτή πορεία. Αρχικά ήταν η πανδηµία και η COVID-19 που πάγωσε την παραγωγή και το εµπόριο στη χώρα που µόλις είχε αρχίσει να βελτιώνεται από τη 10ετή χειµερία νάρκη στην οποία είχε πέσει προηγουµένως.
Στη συνέχεια, καθώς βγαίναµε από την πανδηµία, ήρθε η πληθωριστική κρίση που προκλήθηκε από την επανεκκίνηση της παραγωγής και του εµπορίου διεθνώς. Ακολούθησε η ρωσική εισβολή, που προκάλεσε την ενεργειακή κρίση και επιδείνωσε τα πληθωριστικά φαινόµενα, φέρνοντας το σύνολο των αγαθών κατά µέσον όρο 20% υψηλότερα απ’ ό,τι ήταν πριν και ειδικότερα στα τρόφιµα, που ο συσσωρευµένος πληθωρισµός ξεπερνά το 30%. Τώρα, έρχονται οι δασµοί Τραµπ που απειλούν να προκαλέσουν ένα νέο «τσουνάµι» ανατιµήσεων, πληθωριστικών πιέσεων και γιατί όχι και ύφεσης.
Πλήγµα στο εµπορικό ισοζύγιο
Η Ελλάδα, όπως έχει αναφέρει και ο επικεφαλής της Τραπέζης της Ελλάδος, δεν απειλείται άµεσα από τους δασµούς των ΗΠΑ στα ελληνικά προϊόντα. Το ύψος των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ ανέρχεται στα 2,4 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 1% του ελληνικού ΑΕΠ και σε λιγότερο από το 1 τοις χιλίοις των αµερικανικών εισαγωγών. Οι δασµοί Τραµπ ωστόσο µπορεί να µας επηρεάσουν έµµεσα και κυρίως προκαλώντας ύφεση στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ενωση. Και αυτό συµβαίνει αφ’ ενός επειδή η Ελλάδα εξάγει πολλά αγαθά στην Ε.Ε., ενώ επιπλέον ο µεγαλύτερος αριθµός τουριστών προέρχεται από χώρες της Ε.Ε. Αν εποµένως οι χώρες αυτές «συναχωθούν», τότε η Ελλάδα θα «πλευριτώσει».
Πέρυσι, το 55% των συνολικών εξαγωγών αγαθών της χώρας κατευθύνθηκαν στην Ε.Ε. αποφέροντας 27,5 δισ. ευρώ. Οι πιο σηµαντικές χώρες εισαγωγής ελληνικών αγαθών ήταν η Ιταλία (10,5% των συνολικών εξαγωγών της χώρας), η Γερµανία (7,1%), η Κύπρος (6,6%) και η Βουλγαρία
(5,9%). Στην πέµπτη θέση είναι οι ΗΠΑ, µε τις εξαγωγές ν’ αντιστοιχούν στο 4,8% των συνολικών εξαγωγών της χώρας µας.
Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στο ισοζύγιο υπηρεσιών. Οι κάτοικοι από την Ε.Ε. συνεισέφεραν το 55% των τουριστικών εσόδων ύψους 12 δισ. ευρώ για το 2024. Από τη µεριά της η Ε.Ε. είναι ο µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος των ΗΠΑ, µε ένα συνολικό εµπόριο που πλησιάζει
τα 2 τρισ. ευρώ.
Εξωστρέφεια ζητά ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ
Στο πλαίσιο αυτό, οι εξαγωγείς παραµένουν επιφυλακτικοί. Οπως αναφέρει ο πρόεδρος του Συνδέσµου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, Συµεών ∆ιαµαντίδης, δεν είναι εύκολο ν’ ανοίξουν νέες αγορές και µάλιστα αυτό να γίνει µέσα σε ένα πλαίσιο µεγάλων αναταράξεων, όπως αυτές που φέρνει ο δασµολογικός πόλεµος των ΗΠΑ. Οι προµηθευτές και οι αγοραστές είναι επιφυλακτικοί και ειδικά σε περιόδους που χαρακτηρίζονται από ρευστότητα. Πάντως, ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ εκφράζει την αισιοδοξία του ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις εξαγωγών έχουν γίνει ανθεκτικές ύστερα από 15 χρόνια κρίσης, καθώς «έχουν µάθει να λειτουργούν στα δύσκολα». Αυτό που ζητά ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ είναι να επισπευσθούν οι δράσεις εξωστρέφειας, γιατί πρέπει να στηριχθούν οι εξαγωγείς. Μια τέτοια δράση έχει συµπεριληφθεί στο ΕΣΠΑ και είναι ύψους 200 εκατ. ευρώ.
Βαγγέλης Μανδραβέλης
Κυριακάτικη Απογευματινή
