Η Συρία καλείται να αντιµετωπίσει προκλήσεις που άπτονται της ενεργειακής της ασφάλειας, της εδαφικής της ενότητας και της ανοικοδόµησης, οι οποίες απαιτούν την υποστήριξη γειτονικών χωρών, της Ε.Ε. και των ΗΠΑ. Το προφανές στοίχηµα το οποίο καλείται να κερδίσει ο προσωρινός πρόεδρος της Συρίας, Αχµέντ αλ Σάρα, συνίσταται στον σχηµατισµό κυβέρνησης χωρίς αποκλεισµούς, που θα περιλαµβάνει το σύνολο των εθνικών και θρησκευτικών µειονοτήτων της χώρας. Η συγκρότηση αντιπροσωπευτικής συριακής κυβέρνησης συνιστά άλλωστε προαπαιτούµενο για τη σταδιακή άρση των δυτικών κυρώσεων σε βάρος της Συρίας και την αποδοχή της προσωρινής κυβέρνησης, που διατηρεί δεσµούς µε τζιχαντιστικές οµάδες.
Υπό το συγκεκριµένο πρίσµα ερµηνεύονται οι πρόσφατες συµφωνίες του νέου καθεστώτος µε τις ελεγχόµενες από τους Κούρδους Συριακές ∆ηµοκρατικές ∆υνάµεις που δρουν στη Βορειοανατολική Συρία και µε τους ∆ρούζους της επαρχίας Σουέιντα στη Νότια Συρία. Η πρώτη συµφωνία εστιάζει στην ένταξη των Συριακών ∆ηµοκρατικών ∆υνάµεων στο συριακό υπουργείο Αµυνας, αλλά όχι στην αφοµοίωσή τους από τις συριακές ένοπλες δυνάµεις, µε δεδοµένο ότι, όπως καθίσταται ευκρινές στο κείµενο αυτής, θα λαµβάνονται από κοινού οι αποφάσεις για θέµατα συριακής άµυνας και ασφάλειας.
Η συµφωνία επίσης αποσαφηνίζει ότι στο µελλοντικό Σύνταγµα θα διασφαλίζονται δικαιώµατα γλώσσας, πολιτισµού και περιφερειακής διακυβέρνησης, επιβεβαιώνοντας επί της ουσίας τη διατήρηση του αυτόνοµου καθεστώτος που διέπει τις κουρδικές περιοχές της Συρίας. Στο ίδιο µήκος κύµατος κινείται και η έτερη συµφωνία µε τους ∆ρούζους, καθώς οι υπηρεσίες ασφαλείας της Σουέιντα θα υπάγονται στο συριακό υπουργείο Εσωτερικών, έχοντας, ωστόσο, εξασφαλίσει ότι οι αστυνοµικές δυνάµεις θα απαρτίζονται από ∆ρούζους, µε εξαίρεση τον κυβερνήτη της επαρχίας και τον αρχηγό της αστυνοµίας που θα διορίζονται κεντρικά.
∆εσµεύσεις
Καθοριστικό ρόλο για τις δύο συµφωνίες διαδραµάτισαν οι ΗΠΑ και χώρες που συνορεύουν µε τη Συρία, όπως το Ισραήλ και η Τουρκία. Ως γνωστόν, το Ισραήλ απαιτεί τη µόνιµη αποστρατιωτικοποίηση των επαρχιών στη Νότια Συρία, ενώ έχει δεσµευθεί για την προστασία των ∆ρούζων της Συρίας και την οικονοµική τoυς ανάπτυξη, επιτρέποντας την εργασιακή τους απασχόληση στον κατασκευαστικό και τον αγροτικό τοµέα σε ισραηλινές πόλεις στα Υψίπεδα του Γκολάν. Η στήριξη των ∆ρούζων εντάσσεται στο πλαίσιο ενός πενταετούς σχεδίου ύψους 1,1 δισ. δολαρίων, που εγκρίθηκε από την ισραηλινή κυβέρνηση για τη στήριξη των ∆ρούζων και των Κιρκασίων, που διαβιούν στο Ισραήλ, και καλύπτει τους ∆ρούζους της Συρίας, συνιστώντας ασπίδα έναντι των τζιχαντιστικών οµάδων που στηρίζουν την προσωρινή κυβέρνηση Αλ Σάρα.
Η στρατηγική του Ισραήλ συνίσταται στην αποτροπή µετασχηµατισµού της Συρίας σε ισλαµικό κράτος, έχοντας τη µορφή χαλιφάτου της Τζιχάντ, που θα απειλεί την εθνική του ασφάλεια. Προς αποτροπή του εν λόγω ενδεχοµένου, το Ισραήλ συνέδραµε στη σύσταση τοπικών αµυντικών συµβουλίων στα οποία εντάσσονται πολιτοφυλακές ∆ρούζων τόσο για την προστασία της κοινότητάς τους στη Νότια Συρία όσο και τη διατήρηση της διασυνοριακής ασφάλειας.
Καταλυτική ήταν αναµφισβήτητα η συνδροµή της Ουάσινγκτον στην επίτευξη της συµφωνίας µε τις Συριακές ∆ηµοκρατικές ∆υνάµεις, οι οποίες πέτυχαν όχι µόνο τη διατήρηση αυτονοµίας των Κούρδων εντός της Συρίας, αλλά απέδειξαν ότι διάκεινται θετικά στην ανοικοδόµηση της χώρας, ακυρώνοντας τις αιτιάσεις γειτονικών χωρών περί υλοποίησης κουρδικού σχεδίου που αφορά τον διαµελισµό της Συρίας.
Παραλληλισµοί
Την ίδια στιγµή, η γειτονική Τουρκία επιχειρεί αφ’ ενός να εκµεταλλευτεί την προσέγγιση του νέου συριακού καθεστώτος µε τις -κουρδικές- Συριακές ∆ηµοκρατικές ∆υνάµεις, προσδοκώντας στην αποδυνάµωσή τους. Αφ’ ετέρου επιδιώκει να δηµιουργήσει παραλληλισµούς σε επίπεδο εντυπώσεων µε την εξελισσόµενη τουρκική προσπάθεια επίλυσης του κουρδικού ζητήµατος στην επικράτειά της, η οποία εστιάζει στη διάλυση του ΡΚΚ. Στόχος της Τουρκίας, η αφαίρεση ενός ακανθώδους ζητήµατος που διέπει τις διµερείς σχέσεις µε τις ΗΠΑ, ώστε να βρεθεί κοινός αµερικανοτουρκικός βηµατισµός σε θέµατα ασφάλειας και ανοικοδόµησης της Συρίας. Ο πρόεδρος Τραµπ έχει εξάλλου πολλάκις
δηµόσια αναφερθεί στην αποτελεσµατική πίεση που ο ίδιος άσκησε στο παρελθόν έναντι του Τούρκου οµολόγου του, καθιστώντας κόκκινη γραµµή οιαδήποτε τουρκική στρατιωτική δράση σε βάρος των Κούρδων της Συρίας.
Η Τουρκία επιδιώκει τη διασφάλιση των ενεργειακών και στρατιωτικών συµφερόντων της στη Συρία λειτουργώντας συµπληρωµατικά αλλά και ανταγωνιστικά µε τρίτες χώρες. Η τροφοδότηση της Συρίας µε ενέργεια αποτελεί πεδίο για πολλούς, λαµβάνοντας υπόψη ότι αρκετές περιοχές ηλεκτροδοτούνται για 1-2 ώρες ηµερησίως. Η Συρία µάλιστα αναµένεται να υποδεχθεί 2 πλοία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Τουρκία και Κατάρ συνολικής παροχής 800 µεγαβάτ, ενώ η τουρκική ενεργειακή εταιρεία CW Enerji, που εξαγόρασε τη γερµανική SEAC Holding, είναι έτοιµη να κατασκευάσει εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από ηλιακά φωτοβολταϊκά.
Παζάρι
Οι ενεργειακές και στρατιωτικές βλέψεις της Τουρκίας φαίνεται, ωστόσο, να προσκρούουν στον ρωσικό παράγοντα. Και τούτο διότι το τουρκικό ενδιαφέρον για εκµετάλλευση των συριακών κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο στερείται ρεαλισµού, καθώς τα συµβόλαια που ανέθεσε το καθεστώς Ασαντ στις συριακές θυγατρικές των ρωσικών εταιρειών Kapital, Velada και Mercury εξακολουθούν να ισχύουν. Προσθέτως, η Ρωσία διατηρεί τη στρατιωτική της παρουσία στην αεροπορική βάση Χµέιµιµ, που βρίσκεται στη Λατάκια, και στη ναυτική βάση στην Ταρτούς. Σε αντίθεση µε τις τουρκικές προσδοκίες, το νέο συριακό καθεστώς ακύρωσε µόνο την εµπορική σύµβαση που είχε υπογραφεί επί διακυβέρνησης Ασαντ µε ρωσική εταιρεία για τη διαχείριση και λειτουργία του λιµανιού, αφήνοντας ανέπαφη τη στρατιωτική σύµβαση.
Στις ανησυχίες της Τουρκίας έρχεται να προστεθεί το διπλωµατικό παζάρι ΗΠΑ – Ρωσίας που διεξάγεται για την Ουκρανία και δύναται να φέρει ως αντάλλαγµα ενισχυµένη ρωσική στρατιωτική παρουσία στη Συρία και εκ νέου στάθµευση ρωσικών πλοίων στη ναυτική βάση Ταρτούς.
Αντωνία Δήμου
Κυριακάτικη Απογευματινή
