Η περίοδος την οποία διανύουµε αποτελεί ιστορική καµπή, που όταν ολοκληρωθεί θα έχει αλλάξει τη µορφή µιας εκτεταµένης περιοχής από την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική µέχρι τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία. Αυτό το οποίο εξελίσσεται στη Μέση Ανατολή, από την 7η Οκτωβρίου
πρόπερσι και µετά, είναι µία διαδικασία αλλαγής του χάρτη. Οι µεταβολές στον χάρτη, όπως είναι κατανοητό, αφορούν και αλλαγές συνόρων και όχι µόνο συσχετισµών.
Μακροσκοπικά και σε στρατηγικό χρόνο µπορεί κάποιος να υποθέσει ότι είναι µία διαδικασία η οποία ξεκίνησε ήδη από τον πρώτο Πόλεµο του Κόλπου και συνεχίζεται σε φάσεις έκτοτε. Κατά περιόδους ο µετασχηµατισµός µπαίνει σε επιταχυντή µε τη δηµιουργία νέων τετελεσµένων.
Ας µείνουµε όµως στα γεγονότα του τελευταίου περίπου ενάµισι έτους, από την τροµοκρατική επίθεση της «Χαµάς» και µετά. Η επίθεση αυτή είχε στόχο, µεταξύ άλλων, να ανακόψει τη διαδικασία ολοκλήρωσης των «Συµφωνιών του Αβραάµ», που είναι προϋπόθεση για τη δηµιουργία του µεγάλου εµπορικού διαδρόµου IMEC από την Ινδία στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Η επίθεση εκδηλώθηκε λίγες µέρες πριν από την υπογραφή της συµφωνίας µεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας, που θα αποτελούσε και την κορωνίδα των
υπογραφών µε τα άλλα κράτη που είχαν προηγηθεί. Η απόπειρα εκπυρσοκρότησε, καθώς κατέστη σαφές ότι η δηµιουργία του IMEC -µε τη Γάζα να αποτελεί µία
µαύρη τρύπα Τζιχάντ κατά του Ισραήλδεν ήταν δυνατή.
Οι αγριότητες της «Χαµάς», οι οποίες συνεχίζονται µέχρι και σήµερα µε την παράδοση των σορών δολοφονηµένων οµήρων, ενίσχυσαν την εκτίµηση ότι η
λύση των δύο κρατών έχει ενταφιαστεί µαζί µε τα σώµατα της οικογένειας Μπίµπας, στα δολοφονηµένα µέλη της οποίας συµπεριλαµβάνονται και δύο µωρά.
Τα όσα ακολούθησαν µε την ανατροπή του Ασαντ στη Συρία από τους πληρεξούσιους της Τουρκίας αποτέλεσαν τη δεύτερη εκπυρσοκρότηση σχεδιασµών,
οι οποίοι είχαν άλλη στόχευση. Μετά τη Γάζα, η οποία αποκλείεται πλέον να παραµείνει στον έλεγχο της «Χαµάς» και είναι ερώτηµα εάν θα παραµείνει υπό
τον έλεγχο των Παλαιστινίων γενικώς, µετά και τη γνωστή πρόταση του Αµερικανού προέδρου, είναι η Συρία αυτή η οποία δεν θα ξαναγίνει αυτό που ήταν:
ενιαίο κράτος.
Ηδη έχει εισέλθει στα προκαταρκτικά στάδια κατάτµησης και διαµελισµού. Πρέπει να σηµειωθεί ότι οι πληθυσµοί των κρατών της περιοχής, όπως η Συρία
και το Ιράκ, δεν έχουν εθνική συνείδηση µε την έννοια που την αντιλαµβανόµαστε και τη βιώνουµε στα δυτικά κράτη και έθνη. Εχουν περισσότερο αναφορά
σε εθνοτικές και θρησκευτικές οµάδες, φυλές και φατρίες. Κάτι που θα διευκολύνει τον κατακερµατισµό όταν εκλείψει η ισχυρή κεντρική εξουσία. Εκεί βρίσκεται τώρα η Συρία.
Ο Αλ Τζολάνι και οι άλλοι
Το ισλαµικό καθεστώς της ∆αµασκού δεν µπορεί και δεν θα ελέγξει το σύνολο του πάλαι ποτέ συριακού κράτους, διότι οι υπόλοιπες πληθυσµιακές συνιστώσες δεν έχουν καµία πρόθεση να ενταχθούν σε ένα σουνιτικό χαλιφάτο, όπως αυτό που θέλει να εγκαταστήσει ο Αλ Τζολάνι µε την υποστήριξη της Τουρκίας. Το Ισραήλ εκµεταλλεύτηκε τη συγκυρία και µετέτρεψε την απειλή εναντίον του σε ευκαιρία συνολικής εξουδετέρωσης της
και διεύρυνσης των συνόρων του.
Η πιθανή µορφή της Συρίας είναι η εξής. Αυτόνοµη περιοχή ή ανεξάρτητο κράτος των ∆ρούζων νοτιοδυτικά υπό την προστασία του Ισραήλ, µε ανοιχτό το
ενδεχόµενο µελλοντικής ενσωµάτωσής του στο εβραϊκό κράτος. ∆ρούζοι υπάρχουν και στην πλευρά της ισραηλινής επικράτειας, οπότε η ένταξη και των ∆ρούζων της Συρίας στο Ισραήλ είναι ένα υπαρκτό σενάριο. Εν τω µεταξύ όµως έχουν οργανώσει στρατιωτικό συµβούλιο και ένοπλες οµάδες, δηµιούργησαν σηµαία, στην οποία µάλιστα έχουν αναφορές, όπως λένε οι ίδιοι, στις ρωµαϊκές και ελληνικές καταβολές τους. Πρόκειται για τον ελληνικό στέφανο που πλαισιώνει τον χάρτη της Συρίας, όπως φαίνεται στη φωτογραφία κάτω δεξιά.
Βόρεια και ανατολικά η αυτόνοµη ηµικρατική οντότητα των Κούρδων οδεύει προς ανεξαρτητοποίηση, µετά την άρνησή τους να καταθέσουν τα όπλα και
να ενταχθούν στο συριακό καθεστώς. Η κουρδική οργανωµένη κρατική παρουσία είναι απαραίτητη και κοµβική ως στρατηγικό βάθος όχι µόνο για την
ασφάλεια του Ισραήλ, αλλά και ως εξισορροπητικός φιλοδυτικός παράγων στην περιοχή. Η διασπορά του κουρδικού πληθυσµού σε τέσσερις χώρες ενδιαφέροντος, στη Συρία, στο Ιράκ, στο Ιράν και στην Τουρκία, τον καθιστά γεωπολιτικό πολυεργαλείο.
Κρατογενέσεις
Στον χάρτη 2 φαίνεται ένας διάδροµος ο οποίος συνδέει την περιοχή των ∆ρούζων µε αυτή των Κούρδων. Αυτός ο διάδροµος θα τελεί υπό τον έλεγχο του
Ισραήλ, η στρατιωτική παρουσία του οποίου τόσο στη Συρία όσο και στον Λίβανο, µε τη δηµιουργία ζωνών ασφαλείας, θα είναι επ’ αόριστον. Κατά πάσα πιθανότητα συν τω χρόνω θα µετατραπεί σε ισραηλινή επικράτεια. Σε κάθε περίπτωση δηµιουργείται ένα τόξο, από νοτιοδυτικά µέχρι βορειανατολικά,
∆ρούζων, Κούρδων και ισραηλινών δυνάµεων, που ελέγχει και οριοθετεί την παρουσία του ισλαµικού καθεστώτος. Επίσης το Ισραήλ έχει επιβάλει µία αποστρατιωτικοποιηµένη ζώνη νότια της ∆αµασκού, ακυρώνοντας έτσι τα σχέδια της Τουρκίας να προσεγγίσει είτε µέσω πληρεξουσίων είτε µε δικές της δυνάµεις την ισραηλινή επικράτεια.
Στα δυτικά της Συρίας, στα µεσογειακά παράλια, οι περιοχές των αλαουιτών, σιιτών και χριστιανών θα αποτελέσουν-όπως όλα δείχνουν- µία τρίτη κρατογένεση. Ενα κράτος-καταφύγιο για τις συγκεκριµένες θρησκευτικές κοινότητες, προκειµένου να προστατευθούν από τις σφαγές των τζιχαντιστών. Ενα στρατηγικό σηµείο µε προβολή στη Μεσόγειο, που σηµαίνει ότι θα έχει και δική του ΑΟΖ, και έτσι το τζιχαντιστικό κράτος θα γίνει περίκλειστο, landlocked. Αν τα πράγµατα εξελιχθούν µε αυτόν τον τρόπο το πιθανότερο είναι ότι οι συνοριακές µεταβολές δεν θα περιοριστούν στη Συρία. Κυρίως η ανάδυση ακόµα ενός κουρδικού κρατικού µορφώµατος στη Συρία, το δεύτερο µετά το Ιρακινό Κουρδιστάν, µπορεί να δηµιουργήσει προϋποθέσεις για συνέχιση των διεργασιών µε άξονα το κουρδικό ζήτηµα και σε όµορες περιοχές. Αυτό είναι που ανησυχεί κυρίως την Τουρκία η οποία έσπευσε να βάλει τον ιστορικό ηγέτη του PKK και επί 25 χρόνια φυλακισµένο Αµπντουλάχ Οτσαλάν να ζητήσει από την οργάνωση να καταθέσει τα όπλα και να συµφιλιωθεί µε το σηµερινό τουρκικό καθεστώς.
Είναι αµφίβολο αν η έκκληση του Οτσαλάν, ο οποίος είναι πλέον ενεργούµενο της Τουρκίας, µπορεί να έχει καθολική επιρροή στα διάφορα ένοπλα τµήµατα
των Κούρδων. Εξάλλου, όπως προαναφέρθηκε, η ύπαρξη µιας συγκροτηµένης κουρδικής κρατικής παρουσίας αποτελεί συστατικό στοιχείο και προϋπόθεση της νέας τάξης στη Μέση Ανατολή, προκειµένου να λειτουργεί εξισορροπητικά προς τα ακραία ισλαµικά στοιχεία και συµπληρωµατικά στις φίλιες προς τη ∆ύση δυνάµεις. Μία τέτοια εξέλιξη θα µετριάσει τον ρόλο και τη χρησιµότητα της Τουρκίας, διότι η ∆ύση θα αποκτήσει έναν προκεχωρηµένο γεωπολιτικό βατήρα στην περιοχή.
Ελλάδα και προκλήσεις
Από όλη αυτή την αρχιτεκτονική, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα το παραλιακό κράτος των αλαουιτών – χριστιανών για προφανείς λόγους. Επίσης έχουν ενδιαφέρον αναρτήσεις των ∆ρούζων, οι οποίοι κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στο σηµερινό ελληνικό κράτος, επικαλούµενοι όπως αναφέρθηκε και τις ελληνικές τους καταβολές. Βρισκόµαστε στο µέσο αλλαγών, οι οποίες θα συνεχιστούν για πολύ καιρό ακόµα και ενδέχεται να πάρουν ακόµα µεγαλύτερη έκταση και βάθος από αυτό που ήδη παρατηρείται. Υπάρχουν αρκετοί αδύναµοι κρίκοι στην περιοχή, ακόµα κι αν δεν φαίνονται µε την πρώτη µατιά
ως τέτοιοι, και ρευστά σηµεία τα οποίαπολύ δύσκολα θα διατηρήσουν τη σηµερινή τους κρατική ή εθνοτική µορφή. Η Ελλάδα και η Κύπρος θα πρέπει σε συνεργασία µε το Ισραήλ να είναι έτοιµες να διαχειριστούν τα επερχόµενα.
Κυριακάτικη Απογευματινή
