ΗΠΑ και Ρωσία φαίνεται πως βρίσκονται πιο κοντά από ποτέ σε διπλωματικό επίπεδο, λαμβάνοντας ως χρονική αφετηρία την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, τη μεγαλύτερη σύγκρουση που διεξάγεται σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η οποία έχει εισέλθει στον τρίτο χρόνο της. Ομάδα Αμερικανών και Ρώσων απεσταλμένων, με επικεφαλής τους υπουργούς ΕξωτερικώνΜάρκο Ρούμπιο και Σεργκέι Λαβρόφ, εξέπεμψαν τα σχετικά μηνύματα από το Ριάντ, θέτοντας μάλιστα και έναν οδικό χάρτη τόσο για το ζήτημα της διευθέτησης του ρωσοουκρανικού πολέμου όσο και για την εξομάλυνση των ρωσοαμερικανικών σχέσεων. Και μπορεί ο Αμερικανός ΥΠ.ΕΞ. να έκανε λόγο για το «πρώτο βήμα ενός μεγάλου και δύσκολου ταξιδιού», ωστόσο αναφέρθηκε και στη συνεργασίαστα γεωπολιτικά και τα οικονομικά ζητήματα σε περίπτωση που η σύγκρουση «φτάσει σε αποδεκτό τέλος».
Η προσέγγιση αυτή, πέραν των απ’ ευθείας συνομιλιών στη Σαουδική Αραβία, που ενδεχομένως μοιάζει με… Γιάλτα, και με την απουσία της Ευρώπης και της Ουκρανίας να είναι εμφανής, γίνεται απτή και σε ρητορικό επίπεδο: ο Σεργκέι Λαβρόφ έκανε λόγο για «κατανόηση» των ρωσικών θέσεων από αμερικανικής πλευράς, ενώ εκθείασε τον Ντόναλντ Τραμπ, σημειώνοντας πως «αν ήταν πρόεδρος, αυτό (σ.σ. ο πόλεμος στην Ουκρανία) δεν θα είχε συμβεί ποτέ», κάτι που σταθερά δηλώνει και ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Τραμπ, μιλώντας από τη Φλόριντα λίγη ώρα μετά τη συνάντηση στο Ριάντ, επιτέθηκε δριμύτατα στην Ουκρανία και στους ισχυρισμούς Ζελένσκι πως το Κίεβο δεν έχει θέση στις διαπραγματεύσεις, λέγοντας πως μπορούσε να έχει κλείσει μια συμφωνία εδώ και χρόνια και πως «δεν θα έπρεπε να έχετε αρχίσει ποτέ τον πόλεμο». Μάλιστα, επανέλαβε τις ρωσικές αιτιάσεις σε βάρος του Ουκρανού προέδρου, καλώντας τον να προκηρύξει εκλογές και αναφερόμενος εναντίον του, ισχυριζόμενος πως έχει ποσοστό δημοτικότητας στο 4%. Ο Αμερικανός πρόεδρος συνεχίζει σταθερά την πλήρως ανατρεπτική πολιτική του σε σχέση με τον προκάτοχό του, Τζο Μπάιντεν, μη διστάζοντας να αναφερθεί σε σχετική ανάρτησή του την Τετάρτη υποτιμητικά στο επάγγελμα του Βολοντίμιρ Ζελένσκι πριν εκλεγεί πρόεδρος (ένας «μέτριος κωμικός»), σημειώνοντας πως είναι πλέον «δικτάτορας» και πως «έπεισε τις ΗΠΑ να ξοδέψουν 350 δισ. δολάρια σε έναν πόλεμο που δεν μπορούσε να κερδηθεί».
Πού στοχεύει
Πίσω, όμως, από την επιθυμία για τη διευθέτηση του πολέμου, που για την Ουάσινγκτον δεν είναι κάτι που αφορά τη γεωπολιτική «αυλή» της, καθώς υπάρχει ένας «ολόκληρος ωκεανός» που χωρίζει τις ΗΠΑ από το επίκεντρο των εξελίξεων,βρίσκεται προφανώς η Οικονομία: άμα τη αφίξει του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας, θέλοντας εν προκειμένω να ενισχύσει την αμερικανική θέση σε ένα τερέν στο οποίο η Κίνα έχει δεδομένα την πρωτοκαθεδρία. Μάλιστα, σύμφωνα με τα διεθνή μέσα, υπήρξε και συγκεκριμένο πλάνο που παρουσιάστηκε στο Κίεβο για ουσιαστική εκχώρηση άνω του 50% των αποθεμάτων του, εν είδει αποπληρωμής της βοήθειας που έχει λάβει η Ουκρανία από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων.
Με τον Ζελένσκι, όμως, να φαίνεται αρνητικός, καθώς το σχέδιο δεν περιείχε καμία «εγγύηση ασφαλείας», επικερδή deals για τον Τραμπ μπορεί να προσφέρει σίγουρα η Μόσχα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο των «Moscow Times», που δημοσιεύθηκε λίγο πριν από τις συνομιλίες στο Ριάντ, σύμφωνα με το οποίο το Κρεμλίνο προσφέρει στην Ουάσινγκτον πρόσβαση στον ρωσικό ορυκτό πλούτο. Φιλοξενούνται, μάλιστα, δηλώσεις του Kirill Dmitriev, επικεφαλής του ρωσικού άμεσου επενδυτικού ταμείου, ο οποίος αναφέρθηκε σε επιστροφή των αμερικανικών πετρελαϊκών κολοσσών στη δραστηριοποίησή τους στη χώρα, ενώ παράλληλα αναφέρθηκε σε πιθανές κοινοπραξίες στην Αρκτική και αλλού, δημιουργώντας εντελώς νέα δεδομένα για τις αμερικανικές επιχειρήσεις, που εκτίμησε πως έχουν απολέσει περί τα 300 δισ. δολάρια λόγω των κυρώσεων.
Αμηχανία από Ε.Ε.
Την ίδια ώρα, η Ευρώπη απουσιάζει από το κάδρο, με τον Εμανουέλ Μακρόν να επιχειρεί να αναλάβει ρόλο στις διεργασίες. Η αμηχανία της Ε.Ε. είναι πάντως οφθαλμοφανής από το γεγονός ότι υπήρξαν δύο άτυπες σύνοδοι κορυφής στο Παρίσι, με διαφοροποιημένη σύνθεση, εκτός του θεσμικού πλαισίου της Ενωσης. Σε κάθε περίπτωση, οι ηγέτες της Δύσης φαίνεταιπως συμφωνούν σε μερικές συνισταμένες, όπως την παρουσία της Ουκρανίας και της ίδιας της Ευρώπης στο διαπραγματευτικό τραπέζι και τη διατήρηση της συμμαχίας ΗΠΑ – Ευρώπης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Μάλιστα, συνεχίζοντας στον ίδιο δρόμο, η Ε.Ε. ετοιμάζεται να επιβάλει ακόμα ένα πακέτο κυρώσεων στη Ρωσία (το 16ο), ενώ παράλληλα δρομολογεί την προσφορά ενός από τα μεγαλύτερα πακέτα στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία από την έναρξη του πολέμου, ύψους 6 δισ. ευρώ, όπως ανέφερε το Politico. Σύμφωνα, δε, με την ίδια πηγή, θα μπορούσε να αποκαλυφθεί πριν από μια άκρως συμβολική επίσκεψη Ευρωπαίων επιτρόπων στο Κίεβο στις 24 Φεβρουαρίου, με τη συμπλήρωση τριών χρόνων από τη ρωσική εισβολή.
Με τις εξελίξεις να είναι καταιγιστικές και την Ευρώπη να «συλλαμβάνεται» απροετοίμαστη, παρόλο που ο «τυφώνας Τραμπ» ερχόταν, αναζητούνται «γέφυρες» επικοινωνίας με τον Λευκό Οίκο. Στην παρούσα συγκυρία, αυτόν τον ρόλο φιλοδοξεί να διαδραματίσει ο Κιρ Στάρμερ, που μετέχει στις διπλωματικές διεργασίες για την Ουκρανία, έχοντας εκφράσει και την επιθυμία να σταλούν βρετανικές ειρηνευτικές δυνάμεις στην Ουκρανία, με προαπαιτούμενο όμως ένα αμερικανικό δίχτυ ασφαλείας. Το ταξίδι του, από κοινού με τον Μακρόν, την ερχόμενη εβδομάδα στην Ουάσινγκτον θα έχει τη δική του σημασία, ιδίως ενόψει της πιθανής συνάντησης Τραμπ – Πούτιν, που μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι άγνωστο πότε θα διεξαχθεί.
Κυριακάτικη Απογευματινή
