Οι πρώτες πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης Τραμπ, σε ευρωατλαντικά (ΕΕ, ΝΑΤΟ, Γερμανία, Γαλλία) και περιφερειακά θέματα (Ουκρανία, Ρωσία, Ανατολική Μεσόγειος, Μέση Ανατολή, Τουρκία, Συρία, Κούρδοι, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Αίγυπτος), διαταράσσουν, λόγω της δυναμικής και διαδραστικής εξέλιξής τους, τη συνοχή της Δυτικής Συμμαχίας και επιτείνουν την περιφερειακή γεωπολιτική αβεβαιότητα και ανασφάλεια.
Βρισκόμαστε σε ένα πρώιμο στάδιο επανακαθορισμού του ρόλου του ΝΑΤΟ στην ασφάλεια της ΕΕ, των οικονομικών σχέσεων των ΗΠΑ με τις Γερμανία και Γαλλία και συνολικά με την ΕΕ ως θεσμικό οικονομικό εταίρο της συλλογικής Δύσης. Η νέα θεώρηση της αμερικανικής διπλωματίας στον, σε πλήρη εξέλιξη, ρωσοουκρανικό πόλεμο ασφαλώς θα επαναπροσδιορίσει ποια θα είναι η «σωστή πλευρά της ιστορίας».
Είναι σαφές ότι η αμερικανοϊσραηλινή πολιτικοδιπλωματική και στρατιωτική συμφωνία θα είναι στρατηγικού χαρακτήρα και αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στις γεωπολιτικές ισορροπίες της περιοχής, επηρεάζοντας τόσο τις υπάρχουσες όσο και τις μελλοντικές συμμαχίες και συνεργασίες, σε συλλογικό και διμερές διακρατικό επίπεδο. Η Τουρκία, ως σημαντικός παράγοντας στην περιοχή, έχει ισχυρές επιφυλάξεις για τις αμερικανικές και ισραηλινές στρατηγικές πρωτοβουλίες, καθώς αυτές μπορεί να επηρεάσουν τα δικά της συμφέροντα και τη θέση της στη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν και ούτε επιθυμούν να αγνοήσουν τις ανησυχίες της Τουρκίας.
Πιθανή εξισορροπητική αμερικανική πρωτοβουλία είναι η μερική έστω αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, που θα μπορούσε να διευκολύνει τα σχέδια του Ερντογάν, επιτρέποντάς του να επεκτείνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των κουρδικών δυνάμεων στη Συρία, αλλά αντιδρά το Ισραήλ. Προφανώς, το υπό διαμόρφωση νέο περιφερειακό γεωπολιτικό περιβάλλον επιδρά καταλυτικά και στις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία, με το Ισραήλ, με τη Γαλλία, με τη Γερμανία, με την Ουκρανία.
Η πρόσφατη στροφή του Έλληνα πρωθυπουργού προς θέσεις που συνδέονται με τις επιλογές του Τραμπ αντανακλά μια στρατηγική προσαρμογής στις νέες πολιτικές συνθήκες, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, ευελπιστώντας οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ να παραμείνουν ισχυρές και να αποτελέσουν αποτρεπτικό ανάχωμα στις αναθεωρητικές πολιτικές της Τουρκίας, κατά το «αφήγημα» του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη. Το ερώτημα ποια είναι η προσέγγιση της αμερικανικής διπλωματίας και του προέδρου Τραμπ για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένει αναπάντητο.
Ωστόσο, υπάρχει μια βεβαιότητα που είναι ο αναβαθμισμένος ρόλος της Τουρκίας στο νέο γεωστρατηγικό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε μια προσπάθεια να αποκηρύξει τη λεγόμενη «woke» ατζέντα και να γίνει συμπαθής στον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου, σε συζήτηση με τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα ανέφερε ότι πιστεύει στην ύπαρξη δύο φύλων, όπως υπαγορεύει η βιολογία. Αυτό υποστηρίζει τώρα ο Έλληνας πρωθυπουργός και πρωτοπόρος της νομιμοποίησης του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών στην ΕΕ, υιοθετώντας πλέον ακραίες εκδοχές του τραμπισμού, προκαλώντας μάλλον θυμηδία στο περιβάλλον του Αμερικανού προέδρου.
Σε αυτό λοιπόν το νέο διεθνές περιβάλλον, όπου ο τραμπισμός έχει τον πρώτο λόγο, δοκιμάζονται και ισχυρές μέχρι χθες συμμαχίες όπως της Ελλάδας με τη Γαλλία. Την έντονη αντίθεση της Ελλάδας στο ενδεχόμενο πώλησης πυραύλων Meteor στην Τουρκία, από consortium στο οποίο συμμετέχει η Γαλλία, εξέφρασε με ανάρτησή του στο X (πρώην Twitter) ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, έπειτα από ενημέρωση που είχε από τη Laurence Auer, πρέσβειρα της Γαλλίας στην Αθήνα. «Εξέφρασα στην πρέσβη της Γαλλίας την έντονη αντίθεση της Ελλάδας σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το οποίο δεν συνάδει με τις μέχρι τώρα άριστες στρατηγικές σχέσεις των δύο χωρών», τονίζει χαρακτηριστικά.
Ο Meteor είναι ένας προηγμένος πύραυλος αέρος-αέρος, που μοιάζει περισσότερο με πύραυλο Κρουζ παρά με συμβατικό κατευθυνόμενο βλήμα. Είναι εφοδιασμένος με ενεργό ραντάρ Χ μπάντας, επιτρέποντάς του να «κλειδώνει» στόχους αυτόνομα στην τελική φάση της πτήσης του, χωρίς περαιτέρω καθοδήγηση από το αεροσκάφος εκτόξευσης. Η Γαλλία και προσωπικά ο Μακρόν είχε δεσμευτεί προς την ελληνική πολιτική ηγεσία ότι οπλικά συστήματα που θα αγοραστούν από την Ελλάδα δεν θα είναι διαθέσιμα και στην Τουρκία.
Η Ελλάδα με την απόκτηση των μαχητικών αεροσκαφών Rafale προχώρησε και στην απόκτηση μεγάλου αριθμού πυραύλων Meteor. Έτσι τα Rafale με τους Meteor αποκτούν τρομακτικό πλεονέκτημα όχι μόνο στο Αιγαίο αλλά και «πέρα από τον ορίζοντα». Αν η Τουρκία αποκτήσει Meteor για τα 40 Eurofighter Typhoon, έναντι των 24 ελληνικών Rafale, είναι σαφές ότι εκτός από ποιοτικό αποκτά και αριθμητικό πλεονέκτημα.
Σύσσωμος ο τουρκικός Τύπος επικρίνει τον Δένδια να καλέσει την Auer στο γραφείο του για εξηγήσεις. Παράδειγμα, η «Hürriyet»: «Ανησυχία της Ελλάδας για τον πύραυλο Meteor: Το ενδεχόμενο της πώλησης στην Τουρκία προκάλεσε φόβο». Για το θέμα ρωτήθηκε ο Μητσοτάκης (στον Alpha). Στο ερώτημα εάν η Γαλλία έλαβε την απόφαση να πωλήσει τους πυραύλους Meteor και στην Τουρκία, όπως υποστηρίζει ο Δένδιας, ο πρωθυπουργός απάντησε ότι «δεν έχω καμία τέτοια πληροφορία» και πρόσθεσε πως ο Δένδιας «μπορεί» να κινήθηκε «προληπτικά», ζητώντας να αναμείνουμε την εξέλιξη του θέματος.
Οι Γάλλοι φαίνεται ότι έχουν εγκρίνει σε ανώτατο επίπεδο την άρση απαγόρευσης πώλησης όπλων στην Τουρκία, με τους Meteor να βρίσκονται πρώτοι στη λίστα. Όμως, αν επιβεβαιωθεί η στροφή της Γαλλίας, αυτό θα προκαλέσει τριγμούς στην Αμοιβαία Στρατηγική Συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας, στην οποία υπάρχει ρήτρα και αμυντικής συνδρομής, σε περίπτωση που μία από τις δύο χώρες δεχθεί επίθεση από οποιαδήποτε τρίτη χώρα. Ισχύει η δέσμευση αν η επιτιθέμενη χώρα είναι και μέλος του ΝΑΤΟ; Και εδώ προκύπτει ένα ακόμη μείζον ερώτημα. Στη συμφωνία για Rafale-Meteor υπάρχει γραπτή δέσμευση ότι γαλλικά οπλικά συστήματα που θα ενταχθούν επιχειρησιακά στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν θα αγοραστούν από την Τουρκία, όπως μας διαβεβαίωνε η κυβέρνηση;
Πώς δικαιολογείται όμως η γαλλική υπαναχώρηση; Μια σειρά από λόγους βάρυνε στην αλλαγή κλίματος Αθηνών και Παρισιού. Θεωρείται ότι το Παρίσι ενοχλήθηκε από την ελληνική στροφή προς τις ΗΠΑ του Τραμπ για μια σειρά από θέματα, όπως η αντι-woke ατζέντα και εξοπλιστικά προγράμματα. Ειδικότερα ενοχλήθηκε από την απόφαση της Αθήνας για αγορά αμερικανικών μαχητικών F-35 και για ακύρωση της ναυπήγησης μίας επιπλέον γαλλικής φρεγάτας FDI, με στροφή προς μια αντίστοιχη αμερικανική επιλογή.
Εφημερίδα Απογευματινή
