Η Εσθονία, όπως και οι άλλες δύο χώρες της Βαλτικής, η Λετονία και η Λιθουανία, ετοιμάζονται να απαλλαγούν οριστικά από το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ρωσίας – ένα από τα τελευταία απομεινάρια της 50ετούς σοβιετικής κατοχής. Η προετοιμασία του πληθυσμού για το απίθανο σενάριο διακοπών ρεύματος είναι η τελευταία φάση ενός πολυετούς πρότζεκτ, όπως αναφέρει το CNN. «Όλα αναμένεται να κυλήσουν ομαλά, αλλά μπορεί να προκύψουν απροσδόκητες καταστάσεις… είτε λόγω των ενεργειών του εχθρικού γείτονά μας εξ Ανατολών, είτε απροσδόκητων καιρικών συνθηκών ή τεχνικών αστοχιών». Αναφέρει η ανάρτηση του Συμβουλίου Διάσωσης
«Αυτοί οι κίνδυνοι είναι στην πραγματικότητα αρκετά περιορισμένοι αυτήν τη στιγμή», δήλωσε στο CNN ο Vootele Päi, σύμβουλος του υπουργείου Εσωτερικών της Εσθονίας, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι προετοιμάζονται για παν ενδεχόμενο.
Οι χώρες της Βαλτικής προετοιμάζονται για αυτήν τη στιγμή σχεδόν δύο ολόκληρες δεκαετίες, από τότε που εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ το 2004. Αναβάθμισαν τις υπάρχουσες υποδομές τους και εγκατέστησαν νέες γραμμές μεταφορές ηλεκτρικής ενέργειες, οι οποίες περιλαμβάνουν και πολλά υποθαλάσσια καλώδια προς τη Φινλανδία και τη Σουηδία καθώς και μια ζωτικής σημασίας χερσαία διασύνδεση με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, τη γραμμή LitPol που συνδέει τη Λιθουανία με την Πολωνία. Αυτή η προετοιμασία επέτρεψε στις τρεις χώρες να σταματήσουν τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας από τη Μόσχα μόλις λίγους μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Ο ρόλος της Ρωσίας
Ωστόσο, η Ρωσία εξακολουθεί να έχει τον απόλυτο έλεγχο της λειτουργίας των ηλεκτρικών δικτύων τους, εξισορροπώντας την προσφορά και τη ζήτηση και διατηρώντας τη συχνότητα της τάσης, αναφέρει η Susanne Nies, επικεφαλής έργου στο γερμανικό ενεργειακό ερευνητικό ινστιτούτο Helmholtz-Zentrum. Μάλιστα, στο πλαίσιο μιας άλλης δέσμευσης που χρονολογείται από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, η Μόσχα εξακολουθεί να παρέχει αυτές τις υπηρεσίες δωρεάν.
«Ο μεγάλος κίνδυνος ήταν οι Βαλτικές χώρες, στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, να βρεθούν από τη μια στιγμή στην άλλη αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο να σταματήσει η Ρωσία την παροχή αυτών των υπηρεσιών», εξηγεί η Nies στο CNN.
Το ιστορικό της επερχόμενης αποχώρησης
Πριν από έξι μήνες, λοιπόν, οι χώρες της Βαλτικής ενημέρωσαν επίσημα τη Ρωσία ότι σκοπεύουν να «αποσυνδεθούν» και έτσι, στις 7 Φεβρουαρίου, θα λήξει η λεγόμενη συμφωνία BRELL (Λευκορωσία, Ρωσία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) που διέπει το κοινό τους ηλεκτρικό δίκτυο. Στις 8 Φεβρουαρίου, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία θα αποσυνδεθούν ταυτόχρονα από το ελεγχόμενο από τη Ρωσία δίκτυο και θα αρκεστούν για μερικές ώρες μόνο στην ηλεκτρική ενέργεια που οι ίδιες παράγουν. Στις 9 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα συνδέσουν το νέο ανεξάρτητο δίκτυό τους με τη Συγχρονισμένη Περιοχή Ηπειρωτικής Ευρώπης, το σύστημα που καλύπτει τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πρόκειται για μια άκρως συμβολική στιγμή. Έξω από του Μουσείο Ενέργειας και Τεχνολογίας στο κέντρο του Βίλνιους, της πρωτεύουσας της Λιθουανίας, ένα ρολόι μετρά αντίστροφα τις τελευταίες 100 ημέρες προς την «ενεργειακή ανεξαρτησία».
Το όλο πρότζεκτ απαίτησε σημαντικές επενδύσεις, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων από την ΕΕ, η οποία προχώρησε σε επιχορηγήσεις ύψους άνω του 1,2 δισ. δολαρίων. Όμως για τις Βαλτικές χώρες, το τίμημα να διατηρεί η Μόσχα τον έλεγχο των ηλεκτρικών τους δικτύων, ήταν πολύ υψηλό. Το ερώτημα ωστόσο, που ταλανίζει τώρα τους ηγέτες της Βαλτικής, που είναι από τους πιο ένθερμους αντιδρώντες στον πόλεμο στην Ουκρανία και μεταξύ των πιο γενναιόδωρων υποστηρικτών (ως ποσοστό του ΑΕΠ) του ουκρανικού στρατού, είναι αν η Ρωσία θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τη στιγμή της αποσύνδεσης, είτε μέσω δολιοφθορών είτε μέσω άλλων υβριδικών τακτικών όπως κυβερνοεπιθέσεις ή εκστρατείες παραπληροφόρησης.
