Ένα εντυπωσιακό και σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο θα παρατηρήσουμε τις επόμενες ημέρες, στον αστερισμό Βόρειο Στέφανο (Corona Borealis) του γαλαξία μας, κάπου μεταξύ των αστερισμών Βοώτη και Ηρακλή. Συνέβη πριν από 3.000 χρόνια και τώρα φτάνει στη Γη το φως από την έκρηξη ενός καινοφανούς αστέρα ή στα λατανικά νόβα.
Πρόκειται για ένα αστρικό ζευγάρι, έναν κόκκινο γίγαντα κι έναν άσπρο νάνο (ακριβώς όπως ήταν ο τίτλος της εκπομπής της ΕΡΤ τη δεκαετία του ’80), το οποίο ονομάζεται T Coronae Borealis (T CrB) κι απέχει 3.000 έτη φωτός (γι’ αυτό και τώρα φτάνει το φως αυτού που συνέβη, περίπου την εποχή που η Βίβλος αναφέρει ότι ο Σολομώντας διαδέχτηκε τον Δαβίδ).
Τα δύο αστέρια είναι εγκλωβισμένα το ένα στη βαρυτική έλξη του άλλου. Οι άσπροι νάνοι είναι το υπόλειμμα του πυρήνα, που απομένει μετά τον θάνατο ενός αστέρα. Πρόκειται για το ένα από τα τρία είδη «αστρικών πτωμάτων» (τα άλλα δύο είναι οι αστέρες νετρονίων και οι μαύρες τρύπες), με εξαιρετικά μεγάλη πυκνότητα – για παράδειγμα έχει το μέγεθος της Γης αλλά τη μάζα του Ήλιου.
Οι κόκκινοι γίγαντες σχηματίζονται όταν τα αστέρια εξαντλούν το υδρογόνο στον πυρήνα τους, με αποτέλεσμα να διακόπτεται η πυρηνική σύντηξη (που μετατρέπει υδρογόνο σε ήλιο, όπως συμβαίνει στον πυρήνα του Ήλιου ή σε μια βόμβα υδρογόνου) και ο πυρήνας να καταρρέει, προκαλώντας υπερθέρμανση, που με τη σειρά της εκτοξεύει υδρογόνο από τα εξωτερικά στρώματα του πλανήτη. Το υδρογόνο φτάνει στον άσπρο νάνο και τελικά πυροδοτεί μια θερμοπυρηνική αντίδραση, που προκαλεί μια τεράστια έκρηξη η οποία απελευθερώνει 10.000 έως 100.000 φορές την ετήσια παραγωγή ενέργειας του ήλιου.
Αυτή η θερμοπυρηνική έκρηξη ονομάζεται νόβα και μπορεί να διαρκέσει χιλιάδες χρόνια, αλλά ο T CrB ολοκληρώνει την πλήρη διαδικασία μόλις σε μία εβδομάδα. Στην κορύφωση της φωτεινότητας του νόβα, θα εμφανιστεί για λίγες ημέρες κάτι σαν άστρο δεύτερου βαθμού, δηλαδή ορατό με γυμνό μάτι. Για μερικές εβδομάδες και για λίγο θα είναι ορατό με κιάλια και μετά θα εξαφανιστεί από το οπτικό πεδίο μας, για να εμφανιστεί ξανά περίπου σε 80 χρόνια.
