ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ: Η CΙΑ, ο εκδοτικός οίκος και η διαρροή των Panama Papers

19:20 - 25 Σεπτεμβρίου 2024

Τα «έγγραφα του Παναμά» (Panama Papers) αποτελούν τη μεγαλύτερη διαρροή στην ιστορία της δημοσιογραφίας, με περίπου 11.500.000 έγγραφα που παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με περισσότερες από 214.000 υπεράκτιες εταιρείες του παρόχου εταιρειών Mossack Fonseca, ο οποίος ιδρύθηκε το 1977 από τον Γερμανό δικηγόρο Jijrgen Mossack. Όταν αποκαλύφθηκαν, στις αρχές του 2016, πολλοί απόρησαν για την πηγή των διαρροών, καθώς η επίσημη και κάπως μυθιστορηματική αφήγηση θέλει έναν άγνωστο να τηλεφωνεί στην εφημερίδα «Sueddeutsche Zeitung» και να ρωτά δύο νεαρούς δημοσιογράφους αν θέλουν μία αποκλειστικότητα.

Στις 6 Απριλίου οι δημοσιογράφοι με τα πολύ χαρακτηριστικά βαυαρικά ονόματα Bastian Obermayer και Frederik Obermaier εξέδωσαν και το σχετικό βιβλίο «Panama Papers: Η ιστορία μίας παγκόσμιας αποκάλυψης» («Panama Papers: Die Geschichte Einer Weltweiten Enthijllung»). Η επιλογή όμως του επιφανούς εκδοτικού οίκου Kiepenheuer & Witsch ίσως τελικά να λύνει πολλές από τις αρχικές απορίες σχετικά με την πηγή της διαρροής. Σύμφωνα με ένα ξεχασμένο ντοκιμαντέρ του κρατικού γερμανικού καναλιού ARD, ο Caspar Witsch ήταν υψηλόβαθμος αξιωματούχος στο υπουργείο Πολιτισμού επί Χίτλερ, πριν ιδρύσει τον ομώνυμο εκδοτικό οίκο στην Κολωνία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μέσα σε δύο δεκαετίες ο οίκος αναπτύχθηκε με σειρά άρτιων εκδόσεων γερμανικών αλλά και αμερικανικών έργων, των οποίων το υψηλό κόστος μετάφρασης ήταν αντικείμενο απορίας μεταξύ των ανταγωνιστών του. Όπως αποκαλύπτει το ντοκιμαντέρ, η ClA προσέγγιζε αριστερούς και σοσιαλιστές συγγραφείς μέσω του συγκεκριμένου αλλά και άλλων εκδοτικών οίκων, στους οποίους επιτρεπόταν η κριτική στις ΗΠΑ, αρκεί να μην εκτρεπόταν σε κομμουνιστική προπαγάνδα.

Συγκεκριμένα για τα αμερικανικά έργα ένας πρώην κατάσκοπος της ClA δήλωσε ότι ρωτούσαν επιφανείς Αμερικανούς επιχειρηματίες αν ήθελαν να προβάλλεται το όνομά τους μέσω ενός ιδρύματος εκπαιδευτικού σκοπού. «Αυτό το όνομα, ένας αριθμός δωματίου ξενοδοχείου και μία επαγγελματική σφραγίδα και το επιμορφωτικό ίδρυμα ήταν έτοιμο», τόνισε ο πρώην κατάσκοπος. Η Carola Stern ήταν επίσης μία κατάσκοπος της ClA που δούλευε στον εκδοτικό οίκο Kiepenheuer & Witsch και πιο πριν ως δημοσιογράφος στο δυτικό κρατικό κανάλι (WDR) της τότε Δυτικής Γερμανίας.

Ο εκδότης και σύντροφός της, Heinrich ΒόΙΙ, είχε χαρακτηριστεί ως «διαμάντι στη συλλογή της ClA», επειδή στα συχνά ταξίδια του στο ανατολικό μπλοκ υπό την ιδιότητα του εκδότη ερχόταν σε επαφή με διανοούμενους, στους οποίους έδινε υλικό που του παρείχε η ClA.

Επιπλέον, οι αναφορές του όταν γυρνούσε στην Κολωνία κατέληγαν όλες στον εκδοτικό οίκο Kiepenheuer & Witsch. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως όταν απελάθηκε ο Σοβιετικός διανοούμενος Alexander Solschenizyn, το 1974, ύστερα από παρέμβαση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών κατέληξε στην Κολωνία, όπου και φιλοξενήθηκε από τον Heinrich ΒόΙΙ! Και, φυσικά, στην Κολωνία έδραζε η Deutsche Welle, ο γερμανικός σταθμός εκπομπών για το εξωτερικό, σε κοντινή χιλιομετρική απόσταση από το ανεπίσημο κέντρο πολιτιστικών δραστηριοτήτων της CIA, που βρισκόταν φυσικά στο Παρίσι. Έπειτα από ένα ταξιδάκι στον ζεστό Παναμά, ίσως ο Ψυχρός Πόλεμος αποφάσισε να ξαναγυρίσει στην κρύα Γερμανία.