Οι θέσεις στην καυτή «σκακιέρα» 27 μήνες μετά την έναρξη των εχθροπραξιών στην Ουκρανία

19:04 - 3 Ιουνίου 2024

«Για πρώτη φορά πρόεδρος των ΗΠΑ εξουσιοδοτεί πλήγματα σε έδαφος κράτους με πυρηνικό οπλοστάσιο», σημείωναν οι «New York Times», μεταδίδοντας την είδηση της αλλαγής στάσης του προέδρου Μπάιντεν. Εφεξής η Ουκρανία μπορεί να χρησιμοποιεί όπλα που της διέθεσαν οι ΗΠΑ για να αντεπιτεθεί σε θέσεις εντός της ρωσικής επικράτειας. Οι ΗΠΑ, μαζί με Γαλλία, Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία, Καναδά και άλλα κράτη, αποφάσισαν να κάνουν ένα βήμα σημαντικής κλιμάκωσης, που απέφυγαν τους προηγούμενους 27 μήνες του πολέμου, υπό τον φόβο ότι αυτή μπορεί να αποδειχθεί ανεξέλεγκτη.
Η πρόσφατη ρωσική επίθεση προς το Χάρκοβο με 30.000 στρατιώτες και υποστήριξη πυραύλων, μαχητικών και πυροβολικού έφερε σε πολύ δύσκολη θέση την Ουκρανία. Οι ήδη ισχνές και καταπονημένες δυνάμεις στη γραμμή του μετώπου (που υπερβαίνει τα 600 χιλιόμετρα) χρειάζονταν ενισχύσεις και αυτές δεν έρχονταν. Αντιθέτως έπρεπε ξαφνικά να αποδυναμωθούν περαιτέρω για να ανακοπεί η ρωσική προέλαση.
Οι Ρώσοι βομβάρδιζαν από την άλλη πλευρά των συνόρων και συγκέντρωναν χιλιάδες στρατεύματα σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το Χάρκοβο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας. Η άδεια που δόθηκε αφορά αποκλειστικά επιθέσεις με στόχο στρατιωτικές εγκαταστάσεις των ρωσικών δυνάμεων.
Για την Ουκρανία η αξιοποίηση αυτών των όπλων σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή δείχνει αυτονόητη. Σε συνδυασμό με τα όπλα και πυρομαχικά που άρχισαν να φτάνουν, στο πλαίσιο του πακέτου βοήθειας που ενέκρινε το αμερικανικό Κογκρέσο, καθώς και με τα συστήματα αεράμυνας που στέλνουν ευρωπαϊκά κράτη, μπορούν να αποκαταστήσουν τις ισορροπίες στο μέτωπο. Αν στη συνέχεια προστεθούν και τα μαχητικά αεροσκάφη, με τους Ουκρανούς πιλότους που ολοκλήρωσαν την εκπαίδευση σε αυτά, ίσως την επόμενη άνοιξη υπάρχουν οι συνθήκες για μία αντεπίθεση.
Η Ρωσία, από την πλευρά της, αντέδρασε στην κλιμάκωση με τις συνήθεις αόριστες πυρηνικές απειλές. Γνωρίζει ότι είναι η μόνη εξέλιξη που πραγματικά φοβάται η Δύση και διαρκώς την επικαλείται, μοιάζοντας με τον βοσκό που φώναζε «λύκος στα πρόβατα». Βέβαια στη Μόσχα κατανοούν τον κίνδυνο μιας πυρηνικής κλιμάκωσης και θα προσφύγουν σε αυτή μόνο αν δεν υπάρχει οποιαδήποτε άλλη επιλογή. Το πρόβλημα, όπως σημειώνει ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Axios, είναι ότι στη Δύση παραμένει ασαφές ποιες είναι οι υπόλοιπες ρεαλιστικές επιλογές κλιμάκωσης που έχει η Ρωσία.
Με αφορμή την επανεκλογή του, ο Πούτιν προχώρησε σε ανακατατάξεις στην κυβέρνηση, που παραπέμπουν σε αναδιοργάνωση της οικονομίας προς όφελος της πολεμικής βιομηχανίας. Όσο συνεχίζεται η υποστήριξη της Δύσης τόσο θα απαιτούνται νέα όπλα και στρατεύματα αλλά και θα συνεχίζονται οι κυρώσεις. Η Ρωσία θα εξαρτάται όλο και περισσότερο από άλλες χώρες, ασταθείς και απρόβλεπτες, όπως η Βόρεια Κορέα και το Ιράν, ή «επικίνδυνα» μεγάλες όπως η Κίνα.
Το Πεκίνο γίνεται όλο και πιο σημαντικός σύμμαχος για τη Μόσχα. Και εκείνο που έχει επανειλημμένα εκφράσει η κινεζική ηγεσία είναι η κατηγορηματική αντίθεση στη χρήση πυρηνικών όπλων. Διέξοδο θα μπορούσε να προσφέρει μια εκλογή Τραμπ που δηλώνει ότι θα διακόψει την υποστήριξη της Ουκρανίας.
Όσο για την Ευρώπη, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών αυτής της εβδομάδας θα καθορίσει όχι αν αλλά πόσο θα ισχυροποιηθεί η πολεμική βιομηχανία, αλλά και με ποια ένταση θα συνεχίσουν να επιδιώκονται άλλοι στόχοι, όπως η ενίσχυση του κράτους δικαίου και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.