ΤΗΝ ΕΠΑΥΡΙΟΝ της Συνδιάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα COP28 στα ΗΑΕ, αποτυπώθηκε ρητά στο κείμενο συμπερασμάτων η «μετάβαση προς απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα», σηματοδοτώντας ένα σταθερό βήμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η Ευρώπη ενεργώντας υπεύθυνα στις περιβαλλοντικές προκλήσεις επιδιώκει την πλήρη απανθρακοποίηση έως το 2050. Ο ρόλος του φυσικού αερίου ως ενδιάμεσου καυσίμου παραμένει βέβαια κρίσιμος, ειδικά υπό τη σκέπη της τρέχουσας γεωπολιτικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό ο προτεινόμενος αγωγός EastMed δύναται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια στον νότιο διάδρομο της Ευρώπης. Υπενθυμίζεται ότι προϋπάρχει η διακρατική Συμφωνία EastMed μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ από τον Ιανουάριο του 2020, ενώ εμπίπτει στα προγράμματα Κοινού Ενδιαφέροντος PCI (2013) της ΕΕ, όπου έχουν δαπανηθεί περίπου 36.000.000 ευρώ για τεχνικο-οικονομικές και περιβαλλοντικές μελέτες καθιστώντας βιώσιμη την υλοποίησή του.
Γράφει ο Λυκούργος Λιακάκος
Η ΕΛΛΑΔΑ με την ολοκλήρωση του έργου πρόκειται να αναβαθμίσει το γεωστρατηγικό της αποτύπωμα και τον περιφερειακό της ρόλο, προσδίδοντας και ύψιστη πολιτική διάσταση στη περιοχή. Σε περίπτωση που προσφύγει με την Τουρκία στη Χάγη για την επίλυση της οριοθέτησης Υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ ενισχύονται τα νομικά της επιχειρήματα, καθώς δυνητική λειτουργία του EastMed επιφέρει και έμμεση παραδοχή στις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες, ανεξαρτήτως του ενεργειακού πόρου διαμετακόμισης του αγωγού.
Tο τελικό market-test από την ανάδοχο εταιρεία του έργου βρίσκεται εν εξελίξει, κρίνοντας την επενδυτική του βιωσιμότητα εντός του 2024. Η υφιστάμενη έλλειψη επαρκών επιβεβαιωμένων κοιτασμάτων και το υψηλό κόστος της επένδυσης υπονομεύουν την προοπτική του. Η εναλλακτική χρήση του αγωγού προβλέπει τη μεταφορά υδρογόνου, γεγονός που δημιουργεί μια επιπλέον δυναμική, καθώς συγχρονίζεται με την Global Gateway στρατηγική της EE στην Ασία. Επομένως ο EastMed καθίσταται δυνητικά παρακλάδι του οικονομικού διαδρόμου Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης IMEC. Εμφανίζεται συνεπώς μια ρεαλιστική όδευση καθαρής ενέργειας στην Ευρώπη, τεκμηριώνοντας και την παρουσία της Ινδίας στην Ένατη Τριμερή Συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ τον περασμένο Σεπτέμβριο.
ΟΙ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ εξελίξεις στη Μέση Ανατολή συνιστούν σοβαρές δολιχοδρομίες για την εξέλιξη οποιουδήποτε ενεργειακού έργου. Με τον πόλεμο να μαίνεται σκορπώντας καταστροφή και αβεβαιότητα, επιβάλλονται η διπλωματική παρέμβαση και η άμεση κατάπαυση του πυρός. Η αναγνώριση του EastMed ως αρτηρία πράσινης ενέργειας στη Μεσόγειο προϋποθέτει ευέλικτες πολιτικές, με περιβαλλοντική συνείδηση και στρατηγική προσαρμογή στις εξελίξεις.
Ο Λυκούργος Λιακάκος είναι διδάκτωρ Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων
