Πώς ο τάφος του Αγίου Πέτρου έγινε το πλέον ιερό κράτος

Η ιστορία του Βατικανού από την κατασκευή της βασιλικής τον 4ο αιώνα µ.Χ. έως την υπογραφή της Συνθήκης του Λατερανού το 1929, µεταξύ του δικτάτορα Μουσολίνι και του καρδινάλιου Γκασπάρι, εκπροσώπου του πάπα Πίου ΙΑ΄
08:37 - 28 Απριλίου 2025

Ο θάνατος του πάπα Φραγκίσκου τη ∆ευτέρα του Πάσχα προκάλεσε ρίγη συγκίνησης σε όλο τον κόσµο, ενώ από την ώρα που ανακοινώθηκε η εκδηµία του άρχισαν να συρρέουν στο Βατικανό χιλιάδες  κόσµου, προκειµένου να αποτίσουν φόρο τιµής στον «πάπα των φτωχών». Με αφορµή τον θάνατο του προκαθήµενου της Ρωµαιοκαθολικής Εκκλησίας η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» παρουσιάζει την ιστορία του Βατικανού.

Η έδρα της Καθολικής Εκκλησίας ξεκίνησε να υφίσταται τον 4ο αιώνα µ.Χ., πάνω από τον τάφο του Αγίου Πέτρου στη Ρώµη. Η περιοχή εξελίχθηκε σε δηµοφιλή τόπο προσκυνήµατος και εµπορική περιοχή. Οµως, εγκαταλείφθηκε το 1309, µετά τηµετακίνηση της παπικής αυλής στη Γαλλία. Επειτα από την επιστροφή της Εκκλησίας το 1377, διάσηµα ορόσηµα, όπως η Καπέλα Σιξτίνα, η νέα βασιλική του Αγίου Πέτρου και
το Αποστολικό Παλάτι, υψώθηκαν εντός των ορίων της πόλης. Με την υπογραφή της Συνθήκης του Λατερανού, το 1929, η πόλη του Βατικανού καθιερώθηκε µε τη σηµερινή της µορφή ως κυρίαρχο κράτος.

∆υτικά του Τίβερη

Η περιοχή, που βρίσκεται στη δυτική όχθη του ποταµού Τίβερη και περιλαµβάνει το Βατικανό, κάποτε ήταν ένας υδροβιότοπος µε την
ονοµασία Ager Vaticanus. Στα πρώτα χρόνια της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας µετεξελίχθηκε σε µια περιοχή η οποία περιελάµβανε ακριβές βίλες
και ένα τσίρκο που χτίστηκε στους κήπους της µητέρας του αυτοκράτορα Καλιγούλα.

Μετά την καταστροφή του µεγαλύτερου µέρους της Ρώµης από φωτιά, το 64 µ.Χ., ο αυτοκράτορας Νέρωνας προχώρησε στην εκτέλεση
του Αγίου Πέτρου. Μαζί µε τον Αγιο Πέτρο υπήρξαν και άλλοι χριστιανοί που θανατώθηκαν και µεταφέρθηκαν στη βάση του λόφου του Βατικανού. Εκεί θάφτηκαν σε µια νεκρόπολη.

Το 313 µ.Χ. ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α’, αφού έγινε χριστιανός, αποφάσισε να κατασκευάσει µία βασιλική, η οποία τοποθετήθηκε πάνω από τον τάφο του Αγίου Πέτρου. Ακολούθως η βασιλική του Αγίου Πέτρου έγινε θρησκευτικό κέντρο για τους περιπλανώµενους χριστιανούς, οδηγώντας σε µια οικιστική ανάπτυξη για τους κληρικούς και διαµορφώνοντας µια αγορά που έγινε η ακµάζουσα εµπορική περιοχή του Μπόργκο.

Το σπίτι του πάπα

Το Βατικανό εξακολουθεί να είναι το σπίτι του πάπα, η Ρωµαϊκή Κουρία και το θρησκευτικό κέντρο για πάνω από 1,2 δισεκατοµµύριο µέλη
της Καθολικής Εκκλησίας. Μάλιστα το Βατικανό είναι το µικρότερο ανεξάρτητο κράτος στον κόσµο, ενώ καλύπτει 109 στρέµµατα εντός
συνόρων 2 µιλίων και κατέχει άλλα 160 στρέµµατα εκµεταλλεύσεων σε αποµακρυσµένες τοποθεσίες. Μαζί µε τις υπερεκατονταετείς εκκλησίες και τους κήπους, το Βατικανό διατηρεί τις δικές του τράπεζες και το ραδιόφωνο, τα τηλεφωνικά συστήµατα, το ταχυδροµείο, τις εφηµερίδες, το φαρµακείο και τους τηλεοπτικούς σταθµούς. Στους 600 κατοίκους της πόλης του Βατικανού συµπεριλαµβάνονται τα µέλη της Ελβετικής Φρουράς, µιας µονάδας ασφαλείας που είναι επιφορτισµένη µε την προστασία του πάπα από το 1506. Μέχρι το 1871 η Ιταλία ήταν διαιρεµένη σε πολλά ξεχωριστά κράτη.

Ενα από αυτά ήταν το παπικό κράτος, το οποίο κυβερνούσε ο πάπας και κάλυπτε γύρω στο 1/3 της χώρας. Ωστόσο, όταν η Ιταλία έγινε ένα κράτος, ο πάπας έχασε πολλά εδάφη αλλά και εξουσία. Ετσι λοιπόν, για να δοθεί τέλος στο «ρωµαϊκό ζήτηµα», στις 11 Φεβρουαρίου 1929 υπογράφηκε η Συνθήκη του Λατερανού µεταξύ του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι και του καρδινάλιου Πιέτρο Γκασπάρι (εκπροσώπου του πάπα Πίου ΙΑ’). Η συνθήκη υπογράφηκε για να µην αναµιχθεί ο πάπας σε οποιεσδήποτε πολιτικές αποφάσεις που θα λαµβάνονταν στην Ιταλία. Τότε ήταν που δόθηκε στο Βατικανό η κυριαρχία που επιζητούσε ως ανεξάρτητη χώρα. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η συµφωνία ανάµεσα στις δύο πλευρές υπογράφηκε στο δωµάτιο του πάπα στο παλάτι του Λατερανού στη Ρώµη, µε µία πένα που είχαν προµηθευθεί οι δύο άνδρες γι’ αυτό τον σκοπό.

∆εν έγιναν οµιλίες και η τελετή ήταν απλή και σύντοµη. Οµως µια από τις πιο χαρακτηριστικές και συµβολικές στιγµές της ήταν όταν άνοιξαν διάπλατα οι µεγάλες µπρούντζινες πύλες στο περιστύλιο της πλατείας του Αγίου Πέτρου. Αξίζει να σηµειωθεί ότι στις 25 Ιουλίου 1929 ο πάπας Πίος ΙΑ’ τέλεσε λειτουργία και στη συνέχεια ηγήθηκε µιας ποµπής που πέρασε τις πύλες της βασιλικής του Αγίου Πέτρου. 250.000 πιστοί περίµεναν να λάβουν την ευλογία του.

Τέλος, αξίζει να αναφέρουµε πως όταν έπεσαν οι υπογραφές για τη Συνθήκη, οι καµπάνες του Αγίου Ιωάννη του Λατερανού χτύπησαν δυνατά. Με τη Συνθήκη, το Βατικανό συµφώνησε να αναγνωρίσει ως νόµιµο το ιταλικό κράτος και τη Ρώµη ως πρωτεύουσά του. Πλέον τα ιταλικά σχολεία έπρεπε να παρέχουν καθολική εκπαίδευση και αποκαταστάθηκαν οι θρησκευτικές εικόνες που είχαν αφαιρεθεί µετά την ανακήρυξη του ιταλικού κράτους.

Κυριακάτικη Απογευματινή