Το φετινό καλοκαίρι έχει ήδη δείξει τις… διαθέσεις του, προτού καλά-καλά μπει η άνοιξη. Μόνο μέσα σε μία εβδομάδα του φετινού Μαρτίου, οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες οδήγησαν στην εκδήλωση 1.356 πυρκαγιών, τις οποίες κλήθηκε να αντιμετωπίσει η Πυροσβεστική Υπηρεσία και οι οποίες προκάλεσαν την καταστροφή 4.145 στρεμμάτων δασικών, χορτολιβαδικών και γεωργικών εκτάσεων. Τα δύσκολα, λοιπόν, είναι μπροστά. Ή, όπως λένε στην «Α» στελέχη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή: «Δεν υπάρχουν, πια, καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Είμαστε σε συναγερμό κάθε ημέρα, όλο το έτος!».
Και οι αντικειμενικές δυσκολίες, πολλές, παρά τις καλές προθέσεις και τους γρήγορους ρυθμούς προετοιμασίας. Σήμερα εξάλλου, το αρμόδιο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας αναμένεται να επισκεφθεί ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς η αντιπυρική περίοδος αρχίζει σε λίγες ημέρες, ενώ την Πέμπτη θα βρίσκεται στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Πρόληψη
Η πρόληψη εκτείνεται σε τρεις άξονες: εναέρια μέσα, στόλος οχημάτων πυρόσβεσης, σωστά εξοπλισμένο έμψυχο δυναμικό και «καθαρό πεδίο». Φέτος, η Πολιτεία θα έχει στη διάθεσή της 49 νοικιασμένα εναέρια μέσα, καθώς και επιπλέον 30-35 αεροσκάφη του εθνικού στόλου για την επιτήρηση και την κατάσβεση των πυρκαγιών. Στην κατεύθυνση της καλύτερης παρακολούθησης και πρόληψης, φέτος θα χρησιμοποιηθούν περισσότερα drones με θερμικές κάμερες για τον εντοπισμό των εστιών των πυρκαγιών, με σκοπό να καλύψουν μεγαλύτερο μέρος της χώρας.
Πρόσφατα, μάλιστα, πραγματοποιήθηκε μεγάλη δωρεά ύψους 6 εκατ. ευρώ του ΔΕΔΔΗΕ προς το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας: 80 drones που λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη και ανιχνεύουν αυτόματα τις πυρκαγιές – το καλοκαίρι του 2024 η Πολιτική Προστασία είχε στη διάθεσή της μόλις 47. «Καλά σενάρια μπροστά μας δεν υπάρχουν. Μπορεί κάποιος να πει ότι φέτος ίσως είδαμε παραπάνω βροχές, αλλά με βάση όλες τις παραμέτρους το καλοκαίρι και πάλι θα είναι δύσκολο», επισήμανε, ωστόσο, πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννης Κεφαλογιάννης.
«Εξακολουθούμε να εργαζόμαστε με απαρχαιωμένα οχήματα ηλικίας 25 έως και 30 ετών», τονίζει στην «Α» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Υπάλληλων Πυροσβεστικού Σώματος, Νικόλαος Λαυράνος, ο οποίος «ακουμπάει» τις ελπίδες του στο πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ». «Ο στόλος ανανεώνεται, όμως κάποια λίγα αυτοκίνητα θα παραλάβουμε φέτος, κάποια το 2026. Το πρόγραμμα είναι τριετές και θα μας βοηθούσε πολύ, αν υλοποιούνταν με πιο γρήγορους ρυθμούς».
Έμψυχο δυναμικό
«Ιστορικά αυξημένο» χαρακτηρίζεται το προσωπικό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που φέτος ανέρχεται σε 18.000, με 15.500 μόνιμους και 2.500 εποχικούς πυροσβέστες. Από τα φετινά δεδομένα, τα οποία προκύπτουν από τους προσωρινούς πίνακες, η συντριπτική πλειονότητα των εποχικών είναι άτομα που εργάζονται ήδη στην Πυροσβεστική. Συγκεκριμένα, το 75% είναι από τους περσινούς, οι οποίοι είχαν δηλώσει ξανά ενδιαφέρον. Έτσι, υπάρχει εμπειρία και συνέπεια, ενώ το υπόλοιπο 25% καλύπτεται από νέα άτομα.
Οι άνδρες και γυναίκες του Πυροσβεστικού Σώματος έχουν ήδη παραλάβει τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό για να ριχτούν με ασφάλεια στη μάχη της πυρόσβεσης. Παραμένει μόνο το πρόβλημα της φυσικής καταπόνησης: σύμφωνα με την ομοσπονδία τους, συνολικά στους πυροσβέστες όλης της χώρας οφείλονται 2 εκατομμύρια ημέρες ανάπαυσης (ρεπό). Οι ίδιοι υπολογίζουν ότι χρειάζονται ακόμη 3.500 προσλήψεις για τη μέγιστη αποτελεσματικότητα.
Επικεντρώνοντας στην περιοχή της Αττικής, φέτος θα δώσουν τη μάχη των πυρκαγιών περισσότεροι από 3.500 πυροσβέστες, προερχόμενοι από το μόνιμο προσωπικό, τις Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων, τους πυροσβέστες πενταετούς υποχρέωσης και τους εποχικούς πυροσβέστες, οι οποίοι θα έχουν τη συνδρομή 800 εθελοντών του Πυροσβεστικού Σώματος και 1.361 εθελοντών Πολιτικής Προστασίας από 70 συνολικά εθελοντικές ομάδες.
Ατομική ευθύνη
Κρατική και ατομική ευθύνη, ο καθαρισμός των δασών, των αντιπυρικών ζωνών και των οικοπέδων που βρίσκονται στον αστικό ιστό. Για τους ιδιώτες, την 1η Μαΐου λήγει η προθεσμία, για να δηλώσουν ότι ολοκλήρωσαν τον καθαρισμό του χώρου τους. Σύμφωνα με τον Α΄ αντιπρόεδρο της ΚΕΔΕ και δήμαρχο Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρη Κωνσταντέλλο: «Είμαστε σε καλύτερο δρόμο από πέρυσι». Όμως, η επιτυχία βασίζεται στους αυστηρούς ελέγχους. «Υπάρχουν δήμοι που έχουμε μπει στη βάση δεδομένων, βλέπουμε ποιοι ανέφεραν ότι τα καθάρισαν και κάνουμε επιτόπιες αυτοψίες: έχουμε βρει ήδη 6 περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων στον δήμο μας». Οι δήμοι έχουν την αρμοδιότητα να ολοκληρώσουν τις διοικητικές διαδικασίες, καθώς ο νόμος προβλέπει πρόστιμα μέχρι 10.000 ευρώ.
Κυρίως, θα πρέπει να αποφευχθούν οι παγίδες, στις οποίες η Πολιτεία «έπεσε» το περασμένο καλοκαίρι: ξερά χόρτα που μαζεύτηκαν από τους ιδιώτες και «στοιβάχτηκαν» στους δρόμους ή σε χωράφια και ρέματα, λειτούργησαν τελικά ως… προσάναμμα σε πολλές περιπτώσεις: «Ο ιδιοκτήτης έχει την ευθύνη να αποψιλώσει και να διαχειριστεί τη βιομάζα. Αν, δηλαδή, μισθώσει έναν εργολάβο για τον καθαρισμό του οικοπέδου του, πρέπει η συμφωνία να περιλαμβάνει και την απόρριψη του όγκου που θα μαζευτεί. Η υποχρέωση είναι να απορριφθούν στο “πράσινο” εργοστάσιο της Φυλής».
Καθαρισμός δασών
Σύμφωνα με τη γενική γραμματεία Δασών, μέχρι αυτήν τη στιγμή έχουν καθαριστεί και αποκατασταθεί πάνω από 600.000 στρέμματα δάσους και υπολείπονται ακόμη λιγότερα από 300.000 στρέμματα δάσους για αποκατάσταση και καθαρισμό εντός του 2025, με τις σχετικές δασοτεχνικές εργασίες να βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η προσπάθεια γίνεται στο πλαίσιο της υλοποίησης του προγράμματος Antinero, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2022, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αφορά σε δασικές εργασίες πρόληψης, όπως είναι οι καθαρισμοί και διευθετήσεις δασών και δασικών εκτάσεων, η συντήρηση οδικού δασικού δικτύου και η συντήρηση αντιπυρικών ζωνών, αλλά και η δημιουργία απλών ή μεικτών-στεγασμένων αντιπυρικών ζωνών, με σκοπό την αποτελεσματικότερη προστασία των δασών μας.
Όπως εξηγεί, μιλώντας στην «Απογευματινή», ο γγ Δασών, Στάθης Σταθόπουλος, «το Antinero είναι το κυριότερο αλλά όχι και το μοναδικό εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας, ως προς την προστασία των δασών μας. Βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό στη συνεργασία με την Πολιτική Προστασία, την Πυροσβεστική και με τις τοπικές κοινωνίες και τους εθελοντές. Είναι αυτονόητο πως οι άνθρωποι που ζουν κοντά στο δάσος, το αγαπούν και νοιάζονται γι’ αυτό, αποτελούν τον καλύτερο σύμμαχο για το κράτος που κάνει τις δικές του προσπάθειες. Σημαντική είναι η συμβολή στο πεδίο αυτό και των δασικών συνεταιρισμών (ΔΑΣΕ), που συμβάλλουν όχι μόνο στην οργάνωση της δασικής εργασίας αλλά και στην προστασία του δάσους ως κοινού αγαθού».
Πρόγραμμα«ΑΙΓΙΣ»
Ήδη από το 2023 βρίσκονται σε εξέλιξη το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ, ο εφοδιασμός της Πολιτικής Προστασίας με 80 drones, η τοποθέτηση αισθητήρων μέτρησης της θερμοκρασίας και κάμερες σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους, σε δρυμούς και δάση υψηλού κινδύνου, ενώ σημαντική είναι και η ένταξη της Ελλάδος ως συνδρομήτριας σε προηγμένο δορυφορικό σύστημα καταγραφής της θερμότητας που θα ειδοποιεί αυτόματα για τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Οι μετεωρολογικές προβλέψεις για την αντιπυρική περίοδο που αρχίζει, δεν αφήνουν ιδιαίτερα περιθώρια αισιοδοξίας.
«Η προστασία των δασών μας, αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και, ασφαλώς τη Γενική Γραμματεία και τη Γενική Διεύθυνση Δασών, η οποία δίνει μεγάλο αγώνα στην προσπάθεια για να επιτύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα», διαβεβαιώνει ο κ. Σταθόπουλος. Δεν παραλείπει, όμως, να αναφερθεί σε αυτό που επείγει να… σβήσει χωρίς περιθώρια «αναζωπύρωσης», για να αποφύγουμε τα χειρότερα: «παγιωμένες νοοτροπίες, απαρχαιωμένες ως επί το πλείστον, σχετικά με τις αναγκαίες παρεμβάσεις που οφείλει η Πολιτεία να πραγματοποιεί στα δάση, ακριβώς στην προσπάθεια να τα προστατέψουμε. Ευτυχώς, το ότι σιγά σιγά αλλάζουν αυτές οι νοοτροπίες, μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε, χωρίς να ξεχνάμε ωστόσο ότι τα προβλήματα παραμένουν και πρέπει να συνεχίσουμε με την ίδια ένταση, μη εφησυχάζοντας σε καμία περίπτωση».
* Σημειώνεται ότι κατά την αντιπυρική περίοδο του 2024, οι πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν ήταν 9.500, δηλαδή 7,42% πάνω από τον μέσο όρο της 20ετίας (8.844), παρ’ όλα αυτά, οι καμένες εκτάσεις ήταν λιγότερες. Έφτασαν τα 444.500 στρέμματα το 2024, με μέσο όρο 20ετίας τα 515.000 στρέμματα.
Εφημερίδα Απογευματινή
