Πυρόσφαιρα, λαθραία καύσιµα, ξυλόλιο, τουλουόλη, βιντεοληπτικό υλικό, θεωρίες συνωµοσίας και άλλες τόσες εικασίες διαµορφώνουν την εικόνα της τραγωδίας των Τεµπών, δύο και πλέον χρόνια µετά τη µοιραία νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023 στον Ευαγγελισµό της Λάρισας. Σε ένα µόνο ερώτηµα δεν έχει δοθεί καµία πειστική απάντηση και όταν οι σιδηροδροµικοί, οι πραγµατογνώµονες και οι αστυνοµικοί επιτελείς αναφέρονται σε αυτό, το χαρακτηρίζουν µυστήριο: «Πώς ο 59χρονος Γιώργος Κουτσούµπας, µηχανοδηγός της επιβατικής αµαξοστοιχίας,
εκ των εµπειρότερων επαγγελµατιών και εκπαιδευτής των νεότερων µηχανοδηγών, κατευθυνόταν προς Θεσσαλονίκη από τη γραµµή καθόδου επί 17 λεπτά;». Οι συνάδελφοι αποκλείουν το ενδεχόµενο να µην προσπάθησε επανειληµµένως να επικοινωνήσει µε τον σταθµάρχη της Λάρισας, ο οποίος τον έβαλε στο αντίθετο ρεύµα.
Η δικαστική έρευνα εξ αρχής επικεντρώθηκε στον άτυχο άνδρα, ζητώντας άρση του τηλεφωνικού του απορρήτου, καθώς τα συστήµατα τηλεδιοίκησης δεν λειτουργούσαν. Το ιατρικό του ιστορικό ήταν διαυγές, οµοίως και το ήθος του, ενώ υπηρεσιακώς ήταν σχολαστικός. Εξίσου
επαρκείς στην άσκηση των καθηκόντων τους ήταν και οι µηχανοδηγοί του εµπορικού συρµού, ο 36χρονος Σπύρος Βούλγαρης και ο 30χρονος ∆ηµήτρης Μασσαλής, που κατέρχονταν κανονικά και µάλιστα επιχείρησαν την τελευταία στιγµή να εκτροχιάσουν το δικό τους τρένο ώστε
να µειωθεί η ταχύτητα της σύγκρουσης.
Τότε τι άλλο µεσολάβησε, πέραν της εγκληµατικής συµπεριφοράς του σταθµάρχη και του επιθεωρητή του; Αντί λοιπόν τα φώτα της δηµοσιότητας να στραφούν σε αυτό καθαυτό το συµβάν… θαµπώθηκαν από τη -διάρκειας περίπου µισής ώρας- φωτιά που κατέκαψε τα δύο
πρώτα βαγόνια του Intercity, τις εσπευσµένες ενέργειες αποµάκρυνσης των συντριµµιών και την αποκατάσταση (µπάζωµα) του χώρου, καλλιεργώντας θεωρίες µεταφοράς τόνων καυσίµων προκειµένου να θωρακίσουν την ορθότητα των σεναρίων τους.
Η κοινή λογική υπαγορεύει πως δύο τρένα δεν παράγουν τέτοιας έντασης πυροφαινόµενο όταν συγκρούονται µετωπικά. Η επιστήµη όµως εξηγεί κατά λογική ακολουθία τα στοιχεία, χωρίς να εκτρέπεται σε κρίσεις. Ετσι οι αρχικές θεωρίες περί δεξαµενών ξυλολίου ή κάποιου
καυσίµου στην εµπορική αµαξοστοιχία διαψεύστηκαν.
Ηλεκτρικό τόξο
Κατά τον διευθυντή του Κέντρου Ελέγχου Οπλων και Εκρήξεων της Σχολής Ευελπίδων, καθηγητή Θεόδωρο Λιόλιο, «η πιο πιθανή αιτία της καταστροφικής πυρόσφαιρας (και της φωτιάς που επακολούθησε) είναι η πρόκληση ηλεκτρικού τόξου υψηλής τάσης 25 kV (από τους αγωγούς υψηλής τάσης που ηλεκτροδοτούσαν τον συρµό), όπως αυτό που έχει δηµιουργηθεί και στο παρελθόν σε δίκτυα ηλεκτροκίνησης των σιδηροδρόµων». Ενα τέτοιο τόξο, συνεχίζει, «έχει αρκετή ενέργεια ώστε να προκαλέσει θερµική αποδόµηση (thermal decomposition) στα µονωτικά έλαια των µετασχηµατιστών που χρησιµοποιούνται ευρέως στα συστήµατα ηλεκτροκίνησης των συρµών». Κατά τη θερµική αποδόµηση αυτών των ελαίων παράγονται εύφλεκτα αέρια (διαλυµένα εντός των ελαίων ψύξης/µόνωσης) όπως: υδρογόνο (H2) και
υδρογονάνθρακες [µεθάνιο (CH4), ακετυλένιο (C2H2) κ.τ.λ.].
Αυτά τα αέρια «είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα και µπορούν εύκολα να σχηµατίσουν εκρηκτικό µίγµα µε τον αέρα, ειδικά όταν υπάρχουν σε υψηλές συγκεντρώσεις σε περιορισµένο χώρο. Η παρουσία ηλεκτρικού τόξου προσέφερε την αρχική πηγή ανάφλεξης, η οποία σε συνδυασµό µε τη διάρρηξη των µετασχηµατιστών, λόγω της σύγκρουσης και της εσωτερικής πίεσης που προκάλεσε το ηλεκτρικό τόξο εντός του µετασχηµατιστή, οδήγησε σε ταχεία διασπορά των ελαίων σιλικόνης µε µορφή νέφους και σταγονιδίων, καθώς και ανάφλεξη των αερίων (υδρογόνο + υδρογονάνθρακες), δηµιουργώντας την καταστροφική πυρόσφαιρα που κατέληξε σε φωτιά διαρκείας, η οποία δεν έσβηνε µε νερό και τούτο είναι χαρακτηριστικό της καύσης των ελαίων µετασχηµατιστή».
Το φαινόµενο αυτό, υπογραµµίζει ο κ. Λιόλιος, «είναι γνωστό και από άλλα βιοµηχανικά ή στρατιωτικά περιστατικά, όπου συνδυασµός εύφλεκτων αερίων και πηγών ανάφλεξης οδήγησε σε ακραία θερµικά συµβάντα». Φυσικά, «δεν µπορεί να αποκλειστεί η ύπαρξη µικροποσοτήτων άλλων εύφλεκτων υλικών στον χώρο της σύγκρουσης, ωστόσο δεν είναι απαραίτητα για την εξήγηση της γένεσης
της πυρόσφαιρας και δεν έπαιξαν κεντρικό ρόλο στο φαινόµενο».
Η φωτιά προφανώς «συντηρήθηκε στη συνέχεια όχι µόνο από τα έλαια του µετασχηµατιστή, αλλά και από τα λοιπά καύσιµα υλικά του συρµού, επιτείνοντας το φαινόµενο». Το αποτέλεσµα ήταν ότι «αρκετοί συνάνθρωποί µας κάηκαν από τη φωτιά (πυρόσφαιρα κ.λπ. όπως αναλύθηκε) που όµως προκλήθηκε από τη σύγκρουση, άρα το υλικό και ο µηχανισµός της πυρόσφαιρας είναι δευτερεύουσας σηµασίας στο έγκληµα της σύγκρουσης που αποτελεί την κύρια αιτία της τραγωδίας».
Ελλειψη καταγραφής
Οσον δε για το βιντεοληπτικό υλικό, καµία εξήγηση δεν έχει δοθεί για την απώλεια των δίσκων των καµερών στους 13 σταθµούς του ΟΣΕ από Θεσσαλονίκη προς Λάρισα. Ούτε καταγραφή έγινε στη φόρτωση των εµπορικών βαγονιών στον κεντρικό σταθµό της Θεσσαλονίκης, παρότι οι αποθήκες διαθέτουν πλήρες σύστηµα βιντεοσκόπησης. Αλήθεια, οι δυνάµεις της Πυροσβεστικής, της Αστυνοµίας, του ΕΚΑΒ και όσων έσπευσαν στον τόπο της σύγκρουσης, δεν βιντεοσκόπησαν -όπως όφειλαν- την επιχείρηση;
Κυριακάτικη Απογευματινή
