Ψηφιακά αναλφάβητοι παραμένουν οι Έλληνες, που βρίσκονται στην 26η θέση παγκοσμίως, όσον αφορά την εξοικείωση με τη χρήση του διαδικτύου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για τον Μάρτιο του 2023, οι κάτοικοι των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας έχουν «βασικές και πάνω» ψηφιακές δεξιότητες σε ποσοστό 26,3%, ενώ στις επαρχιακές πόλεις το αντίστοιχο ποσοστό είναι της τάξης του 25%. Ακόμα χειρότερα, οι 9 στους 10 κατοίκους των αγροτικών και απομακρυσμένων περιοχών της Ελλάδας είναι αναλφάβητοι όσον αφορά τις νέες τεχνολογίες, καθώς μόλις το 11% διαθέτει προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες.
Δυσθεώρητα ποσά
Όπως είναι εύλογο, τα στοιχεία δείχνουν ότι πολλοί πέφτουν θύματα απάτης στον κυβερνοχώρο: η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος δέχεται καθημερινά εκατοντάδες καταγγελίες, ενώ και το Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας (Cyber Security International Institute) δέχεται το λιγότερο 1.800-2.000 κλήσεις την ημέρα. Σύμφωνα με τον ιδρυτή του CSIi και πρώην επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Μανώλη Σφακιανάκη, οι απάτες μέσω διαδικτύου στη χώρα μας τον τελευταίο χρόνο (Σεπτέμβριος 2022-Σεπτέμβριος 2023) κόστισαν στους πολίτες-θύματα συνολικά 1 δισεκατομμύριο ευρώ, ενώ την ίδια χρονική περίοδο οι επενδυτικές ηλεκτρονικές απάτες στη χώρα ξεπέρασαν τα 350.000.000 ευρώ.
Σε παγκόσμια κλίμακα φυσικά τα ποσά ανεβαίνουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς: 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε ολόκληρο τον κόσμο είναι το ύψος των χρημάτων που χάθηκαν σε διαδικτυακές απάτες το πρώτο οκτάμηνο του 2023, ενώ σε 6 τρισ. δολάρια ανέρχονται τα χρήματα που χάθηκαν από κυβερνοεπιθέσεις σε συστήματα (κρατικά, χρηματοπιστωτικά και λοιπά). Αυτά ήταν τα συμπεράσματα του παγκόσμιου antiscam (κατά της διαδικτυακής απάτης) συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στη Λισαβόνα και ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου.
Όπως αποκαλύπτει στην «Α» ο Μανώλης Σφακιανάκης, που εκπροσώπησε τη χώρα μας στο συνέδριο, «όλες οι χώρες του κόσμου συνασπίζονται με antiscam οργανισμούς, ειδικούς μόνο για διαδικτυακές απάτες. Η νέα φτωχοποίηση θα έρθει αν δεν θωρακιστούμε με τέτοιους οργανισμούς, που θα έχουν τα νομικά και τεχνολογικά εργαλεία να “παγώνουν” αυτόματα τα χρήματα που προσπαθούν να “τραβήξουν” οι ψηφιακοί απατεώνες».
Απροστάτευτοι
Πόσο έτοιμοι όμως είναι οι Έλληνες χρήστες του διαδικτύου να προστατέψουν τους εαυτούς τους; Τα στοιχεία λένε ότι κατά μέσο όρο 300 άνθρωποι την ημέρα απευθύνονται στις Αρχές για να τους προστατέψουν. Είναι χρήστες που έχουν «δει κάτι περίεργο», έχουν λάβει ένα scam μήνυμα, ένα mail που τους φάνηκε ψευδές, έναν εκβιασμό από λογαριασμό-φάντασμα στα social media. Αυτό σημαίνει ότι ναι μεν οι Έλληνες χρήστες είναι σε μεγάλο βαθμό καχύποπτοι και μπορούν να αναγνωρίσουν την απειλή, όμως δεν έχουν ακόμη την ωριμότητα να την προλάβουν, προστατεύοντας το ψηφιακό τους «χνάρι» από τους σκοτεινούς διαδρόμους του λαβύρινθου που αποτελεί το παγκόσμιο δίκτυο.
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ (ΚΑΝΕΠ ΓΣΕΕ), στην Ελλάδα από το 2015 έως και το 2019 το ποσοστό των ενηλίκων που πραγματοποίησαν κάποια δραστηριότητα εκμάθησης μέσω διαδικτύου κυμαινόταν σε σταθερά περίπου επίπεδα γύρω στο 8%, ενώ το 2020 κατέγραψε αύξηση κατά 50% και διαμορφώθηκε στο 12%. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η τάση του συγκεκριμένου δείκτη είναι αυξητική ήδη από το 2017 και έπειτα, ενώ το 2020 το ποσοστό συμμετοχής διαμορφώνεται στο 25%, διπλάσιο δηλαδή του αντίστοιχου της Ελλάδας.
Την ίδια ώρα, ο πληθυσμός της χώρας παραμένει ανέτοιμος σε μεγάλο βαθμό να ψηφιοποιήσει την καθημερινότητά του. «Ως υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο Πιερρακάκης έχτισε το μέλλον. Ως διάδοχός του ο Δημήτρης Παπαστεργίου καλείται να το ολοκληρώσει, δίνοντας γνώση στον κόσμο. Είναι κάτι δύσκολο, γιατί το εργαλείο πια υπάρχει, αλλά μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν έχει την κατάρτιση να το χρησιμοποιήσει», υπογραμμίζει στην «Α» ο Μανώλης Σφακιανάκης.
