Με 650.998.000 κυβικά μέτρα νερού στις δεξαμενές της (τελευταία μέτρηση 28/3/2025) και ημερήσια ανάγκη υδροδότησης της Αθήνας 1.200.000 κυβικά μέτρα, η ΕΥΔΑΠ είναι αντιμέτωπη με μια εξίσωση που δεν λύνεται. Το φάσμα της λειψυδρίας είναι πια ορατό αφού, σύμφωνα και με τους επιστήμονες, οι βροχές του χειμώνα που πέρασε δεν ήταν αρκετές για να εφησυχάσουμε. Όχι μόνον αυτό αλλά, όπως όλα δείχνουν, το πρόβλημα δεν είναι παροδικό – όπως τη δεκαετία του ‘90 που κράτησε για δύο χρόνια και αντιμετωπίστηκε με λύσεις περιορισμένης κατανάλωσης. Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κατάσταση που μονιμοποιείται: λιγότερες βροχές, λιγότερο νερό.
Τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν το μέλλον: Η μεγαλύτερη λειψυδρία καταγράφηκε πριν από 35 χρόνια, το 1990, ενώ η δεύτερη (σε έλλειψη νερού) τον χειμώνα που ακολούθησε τους ιστορικούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Το 1991, όταν η καθημερινή ανάγκη κατανάλωσης νερού στην Αττική ήταν περίπου 600.000 κυβικά νερού ημερησίως, το ΙΓΜΕ είχε πραγματοποιήσει μια μελέτη-μοντελοποίηση. Η πρόβλεψη που προέκυψε ήταν πως το 2020 οι ανάγκες θα εκτοξευτούν στα 900.000 κυβικά ημερησίως. «Τελικά, χρειαζόμαστε για την ύδρευση στην Αττική κάθε ημέρα 1.200.000 κυβικά. Η πραγματικότητα ξεπέρασε τα επιστημονικά μας μοντέλα», λέει στην «Απογευματινή» ο διευθυντής Υδατικών Πόρων ΙΓΜΕ, Παναγιώτης Σαμπατακάκης.
Το υδρολογικό έτος διαρκεί από Οκτώβριο μέχρι Οκτώβριο, ήταν καλό αλλά όχι αρκετό να καλύψει τις ανάγκες του υδροφόρου ορίζοντα. Όπως εξηγεί ο κ. Σαμπατακάκης «η φετινή χρονιά ήταν πιο κάτω από το μέτριο, δεν ήταν όμως ξηρό έτος. Είχαμε κάποιες βροχοπτώσεις καλύτερες από το προηγούμενο υδρολογικό έτος, αλλά όχι αυτές που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τα υπόγεια νερά. Οι χιονοσκεπείς ημέρες έχουν μειωθεί δραματικά, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε όλα τα Βαλκάνια, τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι στα βουνά η χιονόστρωση διήρκεσε λίγες ημέρες και το χιόνι στο έδαφος είχε μικρό πάχος».
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, έχει ήδη χτυπήσει το καμπανάκι του συναγερμού: «Είμαστε σαφώς καλύτερα από πέρυσι, αλλά όχι καλύτερα από την προπερασμένη και την προηγούμενη αυτής χρονιά. Συνεπώς, δεν είναι και για να πανηγυρίζουμε», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής διευθέτησης Ορεινών Υδάτων, διευθυντής του εργαστηρίου Ανάλυσης και Διαχείρισης Φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών – ASSIST και διευθυντής Έδρας UNESCO Con-E-Ect στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Δημήτρης Εμμανουλούδης.
Στην κορυφή της Κατανάλωσης
Ήρθε, λοιπόν, αν όχι μας προσπέρασε, η ώρα της εξοικονόμησης νερού. Και αν στην ύδρευση είμαστε στην κορυφή της ΕΕ σε κατανάλωση, δεύτεροι μετά την Ιταλία σε λίτρα νερού κατ’ άτομο ημερησίως, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν διαθέσιμα οι υδρογεωλόγοι, ο μεγάλος καταναλωτής νερού στη χώρα μας είναι ο αγροτικός τομέας. Οι μελέτες δείχνουν ότι το 83% του νερού που καταναλώνεται ημερησίως, είναι αυτό που προορίζεται για άρδευση. Εκεί υπάρχουν περιθώρια για μείωση σπατάλης (από γεωτρήσεις που «ξεχνιούνται» ανοιχτές, από ελαττωματικά αρδευτικά δίκτυα που «χάνουν» ποσότητες νερού κ.λπ.).
Επιπλέον, τα μεγάλα έργα που έχουν ήδη εξαγγελθεί (αφαλάτωση στα νησιά-ανακυκλωμένο νερό για τις καλλιέργειες) πρέπει να προχωρήσουν ταχύτατα. Ειδικά στη νησιωτική χώρα, η αφαλάτωση είναι μονόδρομος, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ακόμη κι αν επανέλθουμε στα κανονικά επίπεδα βροχοπτώσεων, αφού ο υπερτουρισμός και η χρονική επέκταση της τουριστικής περιόδου έχουν εκτοξεύσει τις ανάγκες ημερήσιας κατανάλωσης. «Οι κάτοικοι και η τοπική αυτοδιοίκηση στα νησιά πρέπει να ξεπεράσουν κάποιες αναστολές που έχουν και να προχωρήσουν σε έργα αφαλάτωσης άμεσα, όπου δεν έχουν αυτά εφαρμοστεί», λέει ο Παναγιώτης Σαμπατακάκης.
Εφημερίδα Απογευματινή
