Η οριστική ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και της αποασυλοποίησης των ψυχικώς πασχόντων στη χώρα μας καθώς και η μετεξέλιξη των υφιστάμενων ψυχιατρικών νοσοκομείων του ΕΣΥ της χώρας μας σε πυρήνες ολοκληρωμένων δικτύων για την παροχή πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας ψυχικής υγείας είναι ο κεντρικός στόχος του μεγάλου νομοσχεδίου του υπουργείου Υγείας, το οποίο ετοιμάζει πυρετωδώς ο αρμόδιος υφυπουργός Δημήτρης Βαρτζόπουλος.
Το εν λόγω νομοσχέδιο, μάλιστα, που ο Δημήτρης Βαρτζόπουλος θα παρουσιάσει σε μία από τις προσεχείς συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου θα εφαρμόζει πλήρως το ευρωπαϊκό κεκτημένο και θα προχωρά σε μείζονες νομοθετικές παρεμβάσεις.
Ο υφυπουργός Υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος
25 χρόνια μετά…
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας, με την επικείμενη νομοθετική πρωτοβουλία, 25 χρόνια μετά την ψήφιση του προηγούμενου νόμου για την ψυχική υγεία θα υλοποιηθεί η μετεξέλιξη των οργανισμών των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων σε Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, στα οποία θα ενταχθούν όλες οι σχετικές πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες δομές. Σε κάθε Υγειονομική Περιφέρεια θα δημιουργηθούν Κοινοτικά Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας υπό ενιαία υπηρεσιακή και επιστημονική διοίκηση.
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030, το οποίο εκπονήθηκε σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περιλαμβάνει πρώτη φορά κοστολογημένες δομές, δράσεις και προγράμματα που υλοποιούνται και ομαδοποιούνται σε 10 άξονες παρεμβάσεων:
1 Ήδη, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν αναπτυχθεί 60 νέες δομές ψυχικής υγείας στην κοινότητα, οι οποίες παρέχουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους σε όλους τους πολίτες.
2-3 Νέα Κέντρα Ημέρας και Κινητές Μονάδες για παιδιά και εφήβους, για ενήλικες, για την υποστήριξη των εργαζομένων, για τη στήριξη των οικογενειών, για ειδικές ομάδες, όπως άτομα με άνοια και άτομα με αυτισμό, αλλάζουν εντελώς τον χάρτη της ψυχικής υγείας.
4 Νέα Οικοτροφεία για άτομα με σοβαρές ψυχικές παθήσεις, για άτομα με άνοια και συναφείς διαταραχές και για άτομα με αυτισμό έχουν επίσης δημιουργηθεί σε πολλές περιοχές της χώρας.
5 Περαιτέρω 40 τέτοιες δομές θα έχουν αναπτυχθεί μέχρι το τέλος του 2023, ενώ παράλληλα δρομολογήθηκαν και θα υλοποιηθούν 80 παρεμβάσεις σε δημόσιες δομές και υπηρεσίες ψυχικής υγείας, όπως ψυχιατρικές κλινικές στα νοσοκομεία, για τη βελτίωση των κτιριακών υποδομών και την αγορά εξοπλισμού. Όλα τα παραπάνω έργα αγγίζουν τα 65.000.000 ευρώ και οι αναγκαίοι πόροι είναι εξασφαλισμένοι.
6 Το υπουργείο Υγείας, πολύ σύντομα, θα καταθέσει σχέδιο νόμου που θα περιλαμβάνει ρυθμίσεις σχετικές με τα δικαιώματα των πασχόντων από άνοια και των φροντιστών τους.
7 Παράλληλα, έχουν σχεδιαστεί και υλοποιούνται οριζόντιες δράσεις και προγράμματα για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των πολιτών και την αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων συμπολιτών μας απότοκων των κρίσεων δημόσιας υγείας και των φυσικών καταστροφών συνεπεία της κλιματικής κρίσης.
8 Τέλος, επιχειρούνται ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για την εργασιακή ένταξη ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα με σκοπό τη διασφάλιση του εργασιακού δικαιώματος αλλά και την ψυχοκοινωνική ένταξη συνανθρώπων μας που το έχουν ανάγκη.
9-10 Στο αμέσως επόμενο διάστημα, αναλαμβάνονται περαιτέρω μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες μέσα από άμεσες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την οργανωτική και τη διοικητική αναδιοργάνωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αλλά και τη δημιουργία ενός Ενιαίου Δικτύου Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων, που θα περιλαμβάνει το σύνολο των υφιστάμενων δομών προληπτικών, θεραπευτικών και αποκαταστασιακών παρεμβάσεων.
Δύο στους τρεις εφήβους δεν είναι… στα καλά τους
Μόλις ένας στους τρεις εφήβους (32%) στη χώρα μας ανέφερε «υψηλά» επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή του το 2022, με το ποσοστό αυτό να είναι σταθερά σε πτώση σε όλη τη διάρκεια της τελευταίας 20ετίας, όπως προκύπτει από πρόσφατη διακρατική έρευνα για την ψυχική υγεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Μόνο ένας στους τρεις εφήβους στη χώρα μας δηλώνει ικανοποιημένος από τη ζωή του, ενώ το 60% αυτών ανέφεραν εμμένουσες ψυχολογικές ή σωματικές ενοχλήσεις. Συγκεκριμένα: Περισσότεροι από τους μισούς αισθάνονται συχνά νευρικότητα (53%) και ευερεθιστότητα (51%), το 35% είναι συχνά «στα κάτω τους» (ενδεικτικό θλίψης) και σε παρόμοια περίπου αναλογία (30%) αντιμετωπίζουν δυσκολίες ύπνου. «Πολύ καλή» υγεία ανέφεραν ότι έχουν μόνο δύο στους πέντε εφήβους (42%). Σε όλες τις περιπτώσεις, η επιδείνωση των δεικτών ψυχικής υγείας παρουσιάζεται εντονότερη στα κορίτσια απ’ ό,τι στα αγόρια.
Τα στοιχεία προκύπτουν από την «Έρευνα για τις Συμπεριφορές που Συνδέονται με την Υγεία των Εφήβων», τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν χθες, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, από το Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ για την Ευρώπη. «Η επιδείνωση των δεικτών πρέπει να μας κινητοποιήσει προς το να κατανοήσουμε βαθύτερα την ψυχική υγεία των εφήβων -ιδιαίτερα των κοριτσιών- και τους παράγοντες που την επηρεάζουν και να δράσουμε ταχύτερα, προκειμένου να τους/τις υποστηρίξουμε αποτελεσματικότερα», δήλωσε η Άννα Κοκκέβη, ομότιμη καθηγήτρια Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και επιστημονικά υπεύθυνη της έρευνας στην Ελλάδα.
Όπως και διεθνώς, έτσι και στην Ελλάδα, οι δείκτες ψυχικής υγείας και ευεξίας επιδεινώνονται με την ηλικία, το πέρασμα δηλαδή από τα 11 στα 13 και ακολούθως στα 15 έτη. Ωστόσο, αυτό που αποτελεί ιδιαιτερότητα για την Ελλάδα είναι ότι η επιδείνωση αυτή φαίνεται εντονότερη κυρίως κατά τη μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο παρά από το γυμνάσιο στο λύκειο.
