Κατάθλιψη, εμμονικές διαταραχές, σύγχυση και άγχος είναι μόνο λίγα από τα σοβαρότατα προβλήματα που μπορούν να εμφανίσουν οι έφηβοι και κυρίως οι έφηβες, μετά την απόφαση της Meta για διακοπή στη χρήση φίλτρων ομορφιάς σε Facebook και Instagram. Αν και υπάρχουν άλλες εφαρμογές που κάνουν παρόμοιο photoshop, ο εθισμός στα συγκεκριμένα social media γιγαντώνει το πρόβλημα.
Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί αισιοδοξούν ότι η απαγόρευση αυτή θα βάλει φρένο στη «φρενίτιδα της τελειότητας» που επιτάσσουν οι αψεγάδιαστες εικόνες των influencers και ακολουθεί πιστά τεράστια μερίδα παιδιών, συνήθως από 13 έως 17 ετών. Τα κορίτσια, σε εξαπλάσιο αριθμό από τα αγόρια, θέλουν να μοιάσουν με αυτά τα «πειραγμένα» πρότυπα, ουσιαστικά γιατί επιζητούν την αποδοχή του ίδιου κοινού και φυσικά την απόκτηση του εύκολου χρήματος.
Για το φαινόμενο και τις ανησυχητικές διαστάσεις του, μιλούν στην «Απογευματινή» ειδικοί και παιδιά.
Η ψυχολόγος Μαρία Κάκου υπενθύμισε ότι η εφηβεία είναι η αναπτυξιακή περίοδος του ανθρώπου κατά την οποία κυριαρχούν τα πιο έντονα συναισθήματα. «“Να αρέσω, να είμαι αποδεκτός, το σώμα μου αλλάζει”, είναι μερικές από τις κυρίαρχες ανασφάλειες των εφήβων. Τα φίλτρα ομορφιάς έρχονται να ενισχύσουν αυτές τις ανασφάλειες. Τα χείλη φουσκώνουν, τα μάτια μεγαλώνουν και η εικόνα του αψεγάδιαστου προσώπου και σώματος δημιουργούν σύγχυση, απογοήτευση κι άγχος. Τα παραπάνω αρνητικά συναισθήματα οδηγούν πολλούς έφηβους -κυρίως κορίτσια- σε διατροφικές διαταραχές (όπως π.χ. νευρική ανορεξία) με σκοπό να αποκτηθεί το “τέλειο” σώμα και σε κατάθλιψη όσο ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί και η φυσική τους παρουσία κρίνεται ανεπαρκής. Σε μια τόσο τρυφερή ηλικία, η ψυχική υγεία κλονίζεται. Τα πρότυπα περιορίζονται σε εικόνες που παρουσιάζουν την απόλυτη ομορφιά και που πλουτίζουν ποζάροντας, προωθώντας τον εύκολο πλουτισμό. Η απαγόρευση χρήσης των φίλτρων ομορφιάς σε αυτές τις ηλικίες θα βάλει φρένο στη “φρενίτιδα της τελειότητας”», επισήμανε χαρακτηριστικά η κυρία Κάκου.
Εναλλακτικές
Για παθογένεια έκανε λόγο η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Νάσια Σκαμπαρδώνη, σημειώνοντας ότι η διακοπή της χρήσης φίλτρων θα δυσαρεστήσει και θα δυσκολέψει τους εφήβους που τα χρησιμοποιούν συχνά: «Οι ηλικίες 13 έως 17 επηρεάζονται πιο πολύ. Εγκλωβίζονται και μπορεί να εμφανίσουν εμμονικές συμπεριφορές, αν δεν έχουν φίλτρα, επειδή συγκρίνουν τον εαυτό τους με αυτό που βλέπουν στα social και θέλουν να μοιάσουν στους “αψεγάδιαστους” διάσημους και influencers. Όμως θα σπεύσουν να καταφύγουν σε εναλλακτικές μέσω άλλων εφαρμογών, κι αυτό γιατί υπάρχει πλέον μια εξοικείωση με τις μη ρεαλιστικές εικόνες που ακουμπούν το τέλειο στα social. Αυτό βαδίζει προς μια παθογένεια, διότι δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς πιέζονται από τα έφηβα παιδιά τους, που θέλουν να καταφύγουν σε πλαστικούς με τη φωτογραφία τους “φτιαγμένη” από τα φίλτρα του Instagram και άλλων εφαρμογών και λένε “θέλω να με κάνεις έτσι”, θέλουν δηλαδή το… φιλτραρισμένο να το δουν στον καθρέφτη τους!».
Η ίδια εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για τις τρομακτικές διαστάσεις του φαινομένου, υπογραμμίζοντας πως «όταν η φιλτραρισμένη ομορφιά γίνει προϋπόθεση για να νιώθει κάποιος όμορφα, είναι θέμα προβληματισμού»: «Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζουν κι οι εικόνες των influencers, που προωθούν αψεγάδιαστες εικόνες και τονισμένα χαρακτηριστικά. Τα κορίτσια, σε εξαπλάσιο αριθμό από τα αγόρια, θέλουν να τους μοιάσουν. Άλλος ένας λόγος λοιπόν της προώθησης μιας τέλειας εικόνας, που είναι το βασικό προσόν για το ιδεατό και ιδανικό επάγγελμα για μια έφηβη».
Τέλος, επέστησε την προσοχή στους γονείς να επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους: «Είναι ανάγκη να τους μάθουν πόσο σημαντικό είναι να αγαπούν τον εαυτό τους, πως η αυτοφροντίδα ξεκινά από μέσα μας και πως η αντικειμενική ομορφιά μπορεί να είναι το εισιτήριο κάποιες φορές για πιο εύκολη πρόσβαση κάπου, αλλά δεν είναι και το εχέγγυο για την επιτυχία και τη θετική έκβαση».
«Δεν μου αρέσει όταν με βλέπω χωρίς ρετούς»
Η 13χρονη Στέλλα, που πηγαίνει στην πρώτη τάξη του γυμνασίου σε σχολείο των νοτίων προαστίων και ανήκει στη γενιά Ζ, ανέφερε πως έχει Instagram από τα 9 της, δηλαδή όταν πήγαινε μόλις τρίτη δημοτικού. «Στην αρχή ανέβαζα φωτογραφίες από ό,τι μου άρεσε και έβγαζα στον δρόμο, στις εκδρομές κ.λπ. Αμέσως ανακάλυψα τα φίλτρα και τα έβαζα σε αυτές τις φωτογραφίες κι έμοιαζαν παραμυθένιες. Αυτό έκανα και όταν άρχισα να ανεβάζω selfies, λίγο καιρό μετά. Είχε πλάκα, γιατί μπορούσα να διαλέξω πολλά και το αποτέλεσμα με ξάφνιαζε ευχάριστα κάθε φορά. Έδειχνα μεγαλύτερη, πιο κομψή και μακιγιαρισμένη. Το είχαμε σαν παιχνίδι με τις φίλες μου», είπε η μαθήτρια, ενώ αναφορικά με τη διακοπή των φίλτρων τόνισε: «Τα περισσότερα καταργήθηκαν, αλλά υπάρχουν άλλα. Προσπαθώ να ελαττώσω τη χρήση τους, αλλά δεν μου αρέσει όταν με βλέπω στην οθόνη διαφορετική από ό,τι είχα συνηθίσει. Πλέον, βέβαια, μακιγιάρομαι, οπότε πλησιάζω λίγο πιο πολύ την εικόνα των φίλτρων, όχι όμως απόλυτα».
Από την πλευρά της, η 16χρονη Ανθή, μαθήτρια της πρώτης τάξης του λυκείου, εξήγησε ότι χρησιμοποιεί φίλτρα, αλλά ισχυρίζεται ότι δεν επηρεάζεται από αυτά: «Το κάνουμε για πλάκα, χωρίς να φτάνουμε στην υπερβολή, όπως έχω δει σε κάποιες διάσημες που από την πολλή επεξεργασία τούς έχει κοπεί μύτη και χέρι. Αν τα έχεις καλά με τον εαυτό σου, δεν νομίζω πως το να χρησιμοποιείς κάποιο φίλτρο θα σε επηρεάσει ψυχολογικά, τουλάχιστον στην ηλικία μου. Οπότε δεν με απασχολεί και η διακοπή τους στο Ίνστα».
Εφημερίδα Απογευματινή
