Αποφασισμένο να θέσει τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων εμφανίζεται πλέον το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), καλώντας ουσιαστικά σήμερα στις 11 το πρωί σε απολογία τρεις δημοφιλείς τραγουδιστές της τραπ μουσικής μέσω των δισκογραφικών εταιρειών που προβάλλουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βίντεο με τα τραγούδια τους. Σύμφωνα με την ανεξάρτητη Αρχή, τα τραγούδια αυτά θίγουν την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων, υποκινώντας τους σε βία και μίσος.
Η υπερπροβολή έχει ξεπεράσει κάθε όριο
Το κακό με το φαινόμενο της υπερπροβολής του συγκεκριμένου είδους μουσικής όχι απλώς παράγινε, αλλά έχει πλέον ξεπεράσει κάθε όριο, με την αγριότητα των στίχων και των μηνυμάτων που εκπέμπει. Σε όλα σχεδόν τα βίντεο και τις εικόνες που αναρτώνται σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα οποία καταγράφονται ξυλοδαρμοί μεταξύ ανηλίκων, διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, επίδειξη μεγάλων χρηματικών ποσών και ασύστολου πλούτου, καθώς και σεξουαλικά όργια, χρησιμοποιούνται τραγούδια τραπ ως μουσική υπόκρουση, με υβριστικό, σεξιστικό και βίαιο περιεχόμενο, πολλά από τα οποία γράφονται και προβάλλονται επί τούτου. Από την έρευνα που ξεκίνησε το ΕΣΡ έπειτα από καταγγελίες, διαπιστώθηκε ότι τα βίντεο με τα τραγούδια των τράπερ που αναρτούν οι εταιρείες παραγωγής έχουν συνήθως εκατομμύρια προβολές.
Από την πλευρά τους, σύμφωνα με πληροφορίες της «Α», οι τράπερ Toquel, Rack και Snik προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι οι στίχοι τους δεν περιέχουν «προστακτική έγκλιση», δεν παροτρύνουν δηλαδή στην τέλεση αξιόποινων πράξεων και εντάσσονται στο πλαίσιο της καθαρής-μυθοπλαστικής καλλιτεχνικής τους δημιουργίας.
Τι προβλέπει η νομοθεσία
Η προσπάθεια, που ξεκινά με πρωτοβουλία του ΕΣΡ, έχει σκοπό να διερευνήσει το φαινόμενο από την οπτική της υπερπροβολής μέσα από διάφορα κανάλια τηλεοπτικής δημοσιότητας και εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να επιβάλει λογοκρισία. Στην κλήση τους περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, δύο διατάξεις:
– Η πρώτη αφορά νομολογία του 2021 (Ν 4779/2021), ιδίως του αρ. 9, που ορίζει ότι «οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων που ενδέχεται να είναι επιβλαβείς για τη σωματική, ψυχική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων παρέχονται κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι, υπό κανονικές συνθήκες, οι ανήλικοι δεν θα τις ακούν ούτε θα τις βλέπουν» και πως «το πλέον επιβλαβές περιεχόμενο, όπως είναι η αδικαιολόγητη βία και η πορνογραφία, υπόκειται στα αυστηρότερα μέτρα».
– Η δεύτερη σχετίζεται με την προβολή οπτικοακουστικού περιεχομένου χωρίς εγγραφή στο μητρώο παρόχων (ν. 4779/2021 αρ. 37 και ΕΣΡ απ. 1/2022), δηλαδή το υλικό διακινείται από μη εγκεκριμένα κανάλια.
Η διαδικασία αναμένεται ότι θα διαδραματίσει κύριο ρόλο στην περαιτέρω ποινική αξιολόγηση των απολογούμενων, καθώς από την κρίση του συμβουλίου -ως καθ’ ύλην αρμόδιου πλέον να αξιολογεί και τις ηλεκτρονικές αναρτήσεις- θα εξαρτηθεί εάν ο Άρειος Πάγος ζητήσει περαιτέρω έρευνα βάσει του αρ. 184 του Ποινικού Κώδικα για την τιμωρία «όποιου δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω του διαδικτύου προκαλεί ή διεγείρει σε διάπραξη πλημμελήματος ή κακουργήματος και έτσι εκθέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη».
Συγκεκριμένα περιστατικά που έχουν απασχολήσει τις Αρχές
Εκπρόσωποι του συγκεκριμένου μουσικού είδους έχουν απασχολήσει πολλές φορές τις αστυνομικές Αρχές και τη Δικαιοσύνη. Για παράδειγμα, τον Νοέμβριο του 2023 είχε συλληφθεί τράπερ στο Πεδίον του Άρεως με 122 γραμμάρια κοκαΐνης. Τον επόμενο μήνα, ένας άλλος είχε διαρρήξει ΑΤΜ, παίρνοντας 700.000 ευρώ, ενώ σε έρευνα στο σπίτι του εντοπίστηκαν όπλα και εκρηκτική υλη. Τον περασμένο Φεβρουάριο κάποιος έκλεβε βαλίτσες γυναικών στο «Ελ. Βενιζέλος», ενώ στη Θεσσαλονίκη ένας 27χρονος αποπειράθηκε να δολοφονήσει 23χρονο φοιτητή.
Την ίδια ώρα, πασίγνωστος τράπερ, που μάλιστα καλείται σε εκδηλώσεις σχολείων, έχει ήδη συλληφθεί τρεις φορές για οπλοκατοχή. Στα μέσα Οκτωβρίου εμπρηστικός μηχανισμός εξερράγη στην είσοδο πολυκατοικίας στην Πετρούπολη, όπου διαμένει τράπερ, κι έκτοτε η Αστυνομία χαρτογραφεί όχι μόνο πρόσωπα αλλά και κυκλώματα στα οποία συμμετέχουν.
Το «κίνημα» #Cancel_trappers
Πριν από δύο χρόνια κύμα οργής είχε σαρώσει τα social media ύστερα από τον ακραίο καβγά δύο πασίγνωστων εκπροσώπων της τραπ, που μεταδόθηκε μάλιστα σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση, κατά τη διάρκεια των βραβείων MAD (Mad VMA 2022).
Από την πρώτη στιγμή και για μεγάλο χρονικό διάστημα το hashtag #Cancel_trappers στο Τwitter έγινε κορυφαίο trend, δείχνοντας ότι το κοινό δεν ανέχεται τέτοιες συμπεριφορές, ειδικά από καλλιτέχνες, με τους οποίους ταυτίζονται παιδιά μικρής ηλικίας. Οι χρήστες των social media κατακεραύνωσαν και την κουλτούρα αυτού του είδους μουσικής. Πάντως, το θέμα του περιεχομένου των τραγουδιών τραπ απασχολεί πολλά χρόνια τη δημόσια συζήτηση.
«Επιβλαβή μηνύματα και λάθος πρότυπα συμπεριφοράς»
Για τα λάθος πρότυπα συμπεριφοράς που δίνει η τραπ μουσική στους ανήλικους που διανύουν την ευάλωτη περίοδο της εφηβείας αλλά και για τον σημαντικό ρόλο των γονιών και της πολιτείας μίλησε στην «Α» η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η εφηβεία είναι μια κρίσιμη περίοδος, κατά την οποία τα παιδιά αναζητούν την ταυτότητά τους και η μουσική παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή την διαδρομή. Συχνά αποτελεί ένα μέσον εκτόνωσης του άγχους τους, διέξοδο στη θλίψη, στον θυμό, στην απογοήτευση αλλά και στη χαρά τους. Αποτελεί, επίσης μέσον κοινωνικοποίησης αλλά και ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων, δεδομένου ότι οι έφηβοι ενώνονται, έχοντας ως κοινό ενδιαφέρον την τραπ.
Πολλές φορές όμως η τραπ δίνει επιβλαβή μηνύματα και λάθος πρότυπα συμπεριφοράς στους έφηβους, καθώς οι στίχοι περιλαμβάνουν μηνύματα υπέρ της βίας ως μέσου δύναμης και επίλυσης διαφορών, της υποτίμησης και εργαλειοποίησης των γυναικών, του εύκολου και παράνομου πλουτισμού, της χρήσης ναρκωτικών, για τη σεξουαλικότητα κ.λπ. Αυτά μπορεί να επηρεάσουν τους ανηλίκους στη διαμόρφωση της αντίληψής τους για διάφορα κοινωνικά ζητήματα, να παραποιήσουν την πραγματικότητα και να διαμορφώσουν επικίνδυνα πρότυπα για τις σχέσεις των φύλων και όχι μόνο».
Αναφορικά με τον ρόλο των γονιών, η γνωστή ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος ανέφερε ότι «πρέπει να αντιληφθούν ότι η μουσική είναι μέσο έκφρασης. Επιβάλλεται να έχουν κατανόηση και καλή επικοινωνία με τα παιδιά τους, να δείξουν ενδιαφέρον, να ρωτήσουν το παιδί τους ποια είναι η γνώμη του γι’ αυτά τα τραγούδια που ακούει κ.λπ.». Για τον ρόλο της πολιτείας επισήμανε πως μπορεί να κάνει σοβαρές συστάσεις ως προς το περιεχόμενο των στίχων: «Να βάλει στοπ στην προώθηση της βίας, των όπλων και της εμπορευματοποίησης της γυναίκας».
