Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλά σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο – από την επίσημη διακηρυγμένη θέση της UNESCO μέχρι το πρόσφατο «άδειασμα» της βρετανικής επιχειρηματολογίας από την τουρκική πλευρά που ξεκαθάρισε ότι δεν δόθηκε ποτέ φιρμάνι στον Έλγιν για να πράξει την πιο ακραία λεηλασία μνημείου.
Όλα αυτά είναι πολύ καλά νέα, με την ελληνική πλευρά να έχει αφήσει πίσω της τις ιαχές του παρελθόντος του τύπου «φέρτε πίσω τα κλεμμένα» και με προσεκτικά επιχειρήματα να κερδίζει συμμάχους και να πείθει. Ίσως όμως η πιο ενθαρρυντική εξέλιξη σε αυτό το μελαγχολικό ζήτημα είναι η μεταστροφή της ίδιας της βρετανικής κοινής γνώμης που τίθεται απερίφραστα και σταθερά υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών – είτε μέσα από δημοσκοπήσεις είτε στα συναφή ντιμπέιτ που διοργανώνονται τελευταία.
«Σε ποιον ανήκει το παρελθόν;» είναι ο τίτλος του ντιμπέιτ που διοργάνωσε το Βρετανικό Μουσείο πριν από λίγες ημέρες, με τον πρόεδρό του Τζορτζ Όσμπορν να ανοίγει τη συζήτηση, όπου ετέθη φυσικά και το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα. «Τα Γλυπτά είναι το παιδί στη μέση ενός άσχημου διαζυγίου», αποφάνθηκε εύστοχα η διάσημη κλασικίστρια και μέλος του ΔΣ του Βρετανικού Μουσείου, Μέρι Μπίαρντ.
Πάντως, ήδη από την εισαγωγή ετέθη ως κεντρικό ερώτημα το συγκεκριμένο θέμα, με τον συντονιστή και αρθρογράφο των «Times», Μάθιου Πάρις, να λέει ότι «η ιδέα του παγκόσμιου μουσείου βρίσκεται υπό επίθεση, εξαιτίας των πιέσεων για την επιστροφή έργων τέχνης, των οποίων η κατοχή θεωρείται παράνομη. Την ίδια ώρα, τα μουσεία καλούνται να αντιμετωπίσουν το αποικιακό τους παρελθόν και να αναδιατυπώσουν τον ρόλο τους».
Η Μονίρα Μίρζα, πρώην διευθύντρια του πρωθυπουργικού γραφείου ως το 2022 και αντιδήμαρχος του Λονδίνου, ενώ δήλωσε ότι είναι ξεκάθαρο πως πρέπει να επιστραφούν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τα έργα τέχνης που έκλεψαν οι ναζί, υποστήριξε ότι θολώνουν τα δεδομένα όσο πηγαίνουμε στο παρελθόν: «Τα πολιτιστικά αγαθά είναι προϊόντα συγκεκριμένου χρόνου και τόπου αλλά και προϊόντα της ευρύτερης ανθρώπινης εμπειρίας. Έτσι, διαφωνώ ότι υπάρχει ένα και μόνο μέρος όπου μπορούν να εκτεθούν τα έργα, δηλαδή στον χώρο όπου δημιουργήθηκαν, γιατί τότε θα αδειάσουν τα μουσεία».
«Αν θα επιστρέψουμε ή όχι τα έργα τέχνης, συχνά έχει να κάνει με το κατά πόσο συμπαθούμε τη χώρα που τα διεκδικεί», είπε αμέσως μετά ο Ρόρι Στιούαρντ, πρώην βουλευτής των Συντηρητικών: «Δεν είναι τυχαίο ότι μας εξιτάρει η υπόθεση των Γλυπτών του Παρθενώνα, αφού πάντα μας ενδιέφερε η αρχαία Ελλάδα».
