Δεν είναι λίγες, πλέον, οι φορές που η ειδησεογραφία κατακλύζεται από θλιβερά περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων σε σχολικούς χώρους ή ακόμη και στην ίδια την κοινωνία. Η εύκολη επωδός είναι ότι παραβατικότητα ανηλίκων πάντοτε υπήρχε, δεν εμφανίστηκε πρώτη φορά τώρα, και πως τώρα απλώς προβάλλεται περισσότερο και έγινε μέρος της καθημερινότητάς μας.
Γράφει η Πορφυλένια Κανελλοπουλου
Εκτός από κοντόφθαλμη η ανάγνωση, βέβαια, είναι και επικίνδυνη, καθότι αγνοεί την τρομακτική πραγματικότητα. Είναι δύσκολο φυσικά για κάποιους να καταλάβουν την ψυχοσύνθεση των νέων. Λογικό. Είναι πολλές φορές μακριά από εμάς, μυωπικοί προς τα προβλήματά μας, βολεμένοι στη δική τους ερμηνεία της κοινωνίας. Με τους νέους πρέπει να γίνεις ένα. Να τους αποδεχτείς, για να σε αποδεχτούν. Μόνο έτσι θα ξεκλειδώσει κανείς τις αιτίες και κατόπιν τις απαντήσεις. Είναι κοινή γνώση ότι η Γενιά Ζ έχει πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά που είχαμε συνηθίσει. Το βλέπεις στα ενδιαφέροντά τους, στη μουσική που ακούνε, στον τρόπο που μιλάνε μεταξύ τους. Είναι έκδηλη μια επιθετικότητα, μια τάση αμφισβήτησης των πάντων. Είναι η γενιά των κρίσεων, των χαμένων ευκαιριών, των μεγάλων «what if».
Τα αίτια της βίας είναι, όμως, πιο βαθιά. Ριζωμένα στην υποχώρηση των φορέων κοινωνικοποίησης, αλλά και στην ανεξέλεγκτη χρήση του διαδικτύου. Ενός περιβάλλοντος, δηλαδή, όπου η βία προβάλλεται ως ιδανικό και χρηστή συμπεριφορά. Το ίδιο ισχύει και για μορφές τέχνης που έχουν βασιστεί στην επιβολή, στη μαγκιά και την υποτίμηση γυναικών ή άλλων κοινωνικών σχέσεων. Συμπληρωματικά, οι ξεχαρβαλωμένοι οικογενειακοί δεσμοί και η καταβαράθρωση της πυρηνικής οικογένειας έχουν αιτιώδη σχέση με την έξαρση της ανήλικης παραβατικότητας. Δυστυχώς, οι προηγούμενες γενιές, στον βαθμό που τους αναλογεί, ως παππούδες, γονείς και αδέρφια των νεότερων γενεών, φαίνεται ότι παρασύρθηκαν. Δεν διέγνωσαν έγκαιρα το πρόβλημα. Άφησαν την ασέβεια προς κάθε μορφή πολιτειακής εξουσίας να γίνει ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Δεν οχυρώθηκαν πίσω από αξίες και πρότυπα που θα έστρεφαν τους νέους στο να αξιοποιήσουν την ενεργητικότητά τους δημιουργικά και παραγωγικά – και όχι με «επαναστατικότητα» χωρίς αιτία. Σήμερα, η πολιτεία πρέπει να λάβει αναπόφευκτα μέτρα. Μετρημένα όχι στη βάση της κοινωνικής αγανάκτησης, αλλά της συμπόνιας προς τα παιδιά που έχασαν τον δρόμο τους. Προφανώς, εστιασμένα σε περιοχές όπου η κοινωνική αστυνόμευση εντάθηκε λόγω περιστατικών «ανήλικης» βίας. Σήμερα, είναι αναγκαία η ενίσχυση των δομών ψυχολογικής υποστήριξης, εξοπλισμένων με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό, ώστε οι νέοι να μπορούν να μιλήσουν και να εξωτερικεύσουν ό,τι τροφοδοτεί τη φλόγα της βίας μέσα τους. To διαδίκτυο πρέπει να γίνει ασφαλέστερο, χωρίς ωστόσο να τεθούν περιορισμοί στην πρόσβασή του. Με την εξάλειψη απειλών για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, αλλά και την εύρεση κινδύνων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε φαινόμενα βίας. Βασικός αντίπαλος είναι και οι σκοτεινές παραφυάδες του διαδικτύου, το λεγόμενο dark web. Παράλληλα, όμως, το κράτος μας οφείλει να προφυλάξει τη ζωή με συχνότερες περιπολίες στις περιοχές αυτές, αλλά και θέτοντας στη διάθεση των παιδιών μια τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης, αλλά και ένα panic button παρόμοιο με αυτό που έχει γίνει για τις κακοποιημένες γυναίκες. Οι καλές πρακτικές πρέπει, άλλωστε, να έχουν καθολική εφαρμογή. Όλα αυτά στη βάση τού μότο «καμία ζωή απροστάτευτη, κανένα παιδί μόνο». Αλλά και σε μια λογική προληπτικής δράσης, όχι τιμωρητικής αντίδρασης προς τη βία. Άλλωστε, η βία μόνο βία παράγει.
Η σύσταση της επιστημονικής επιτροπής για την εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και της Παραβατικότητας Ανηλίκων είναι μια κίνηση σε απόλυτα σωστή κατεύθυνση. Δείχνει μια κυβέρνηση που δεν φοβάται να ασχοληθεί με τα θέματα που απασχολούν την κοινωνία και κυρίως δεν τα σπρώχνει κάτω από το χαλί. Είναι, όμως, καθήκον όλων μας να κάνουμε το ίδιο σε αυτή την περίπτωση. Άλλωστε, πρόκειται για το αύριο της χώρας μας. Να δούμε, λοιπόν, στους εφήβους μια μελλοντική εικόνα της κοινωνίας που θα θέλαμε να έχουμε ήδη παραδώσει σε αυτούς. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να βρούμε τις κατάλληλες λύσεις.
Η κυρία Κανελλοπούλου είναι δικηγόρος και εκπρόσωπος Τύπου της ΟΝΝΕΔ
