ΤΟ 2020 2.700.000 άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαγνώστηκαν με καρκίνο, ενώ 1.300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του, μεταξύ αυτών και πάνω από 2.000 νέοι. Εάν δεν αναλάβουμε αποφασιστική δράση τώρα, τα κρούσματα καρκίνου αναμένεται να αυξηθούν κατά 24% έως το 2035, καθιστώντας τον την κύρια αιτία θανάτου στην ΕΕ. Η χώρα μας έχει κάνει σημαντικά βήματα με την υλοποίηση του προγράμματος «Φώφη Γεννηματά», όπου οι γυναίκες-δικαιούχοι έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν δωρεάν εξέταση μαστού για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, και τον σχεδιασμό του προγράμματος «Σπ. Δοξιάδης», το οποίο θα περιλαμβάνει δωρεάν εξετάσεις για καρκίνο τραχήλου της μήτρας.
Γράφει η Μαρία Γαζούλη
Ωστόσο ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού (ορθοκολικός καρκίνος) είναι από τους συχνότερους τύπους καρκίνου και στα δύο φύλα στις αναπτυγμένες χώρες. Ο κίνδυνος αυξάνεται όσο μεγαλώνει κανείς. Σε εθνικό επίπεδο, ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον ορθοκολικό καρκίνο είναι από τις πιο ωφέλιμες, αλλά ανεπαρκώς χρησιμοποιούμενες, προληπτικές υπηρεσίες. Η προληπτική εξέταση μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη ανίχνευση τυχόν πολυπόδων και στην αφαίρεσή τους πριν αυτοί καταστούν κακοήθεις, καθώς και στην ανίχνευση τυχόν νεοπλάσματος σε πρώιμο στάδιο, κάτι που σώζει το σύστημα υγείας από πολλά έξοδα (χειρουργεία, νοσηλείες, θεραπείες κ.λπ.).
ΌΛΟΙ οι άνδρες και οι γυναίκες άνω των 45 ετών θα πρέπει να κάνουν προληπτική εξέταση. Η βασική εξέταση για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι η κολονοσκόπηση, μία επεμβατική εξέταση που απευθύνεται στους ενήλικες άνω των 45 ετών ή και σε νεότερους, εφόσον υπάρχουν παράγοντες κινδύνου. Ωστόσο η εξέταση αυτή δεν είναι εύκολα προσβάσιμη στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας μας. Είναι σημαντικό και ο ορθοκολικός καρκίνος να ενταχθεί σε ένα εθνικό σχέδιο πρόληψης, λαμβάνοντας υπόψη την ισότιμη πρόσβαση στην πρόληψη όλων των πολιτών και ειδικά όσων βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου δεν είναι εύκολα προσβάσιμες επεμβατικές προληπτικές εξετάσεις. Οι μελέτες δείχνουν ότι η αύξηση του προσυμπτωματικού ελέγχου στο 80% θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό των ατόμων που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παχέος εντέρου κατά 22% έως το 2030 και να μειώσει τους θανάτους από καρκίνο του παχέος εντέρου κατά 33% έως το 2030.
ΌΠΩΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΗΚΕ τον Σεπτέμβριο, η ΕΕ με βάση τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες επιστημονικές εξελίξεις και στοιχεία θα στοχεύσει στο να διασφαλιστεί ότι στο 90% του πληθυσμού της ΕΕ που πληροί τις προϋποθέσεις για προληπτικούς ελέγχους για τον καρκίνο του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου θα προσφέρεται τέτοιος έλεγχος έως το 2025, και συγκεκριμένα για τον ορθοκολικό καρκίνο συστήνει την ανίχνευση της παρουσίας αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα (Faecal Occult Blood Test) ή τον ανοσοχημικό έλεγχο κοπράνων (FIT) ως προτιμώμενη δοκιμασία για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του παχέος εντέρου πριν από την παραπομπή ατόμων ηλικίας μεταξύ 50 και 74 ετών σε κολονοσκόπηση παρακολούθησης. Ήδη πολλές χώρες (Δανία, Αυστρία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο κ.λπ.) έχουν εντάξει αυτή την προσέγγιση σε οργανωμένα προγράμματα πρόληψης με σημαντικό ποσοστό συμμετοχής. Η εμπειρία των self tests και της καταγραφής των αποτελεσμάτων μέσω των φαρμακείων κατά την πανδημία της COVID-19 άνοιξε νέους ορίζοντες στην ανάπτυξη έγκυρων και ασφαλών, εγκεκριμένων από τις ρυθμιστικές αρχές (ΕΟΦ κ.λπ.), αυτoδιαγνωστικών μεθόδων για την πρόληψη πολλών νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου και του ορθοκολικού καρκίνου, που κάνουν πια εφικτό τον κατ’ οίκον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Εν κατακλείδι, είναι σημαντική η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση για τις μεθόδους πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου. «Το καλύτερο τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου είναι αυτό που γίνεται. Έτσι, εάν οι άνθρωποι δεν είναι πρόθυμοι ή δεν έχουν εύκολη πρόσβαση να υποβληθούν σε κολονοσκόπηση, είναι σημαντικό να έχουν πρόσβαση σε επιλογές δοκιμών στο σπίτι».
Η κυρία Γαζούλη είναι καθηγήτρια Βιολογίας/Γενετικής και Νανοϊατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
