Τις ημέρες αυτές ξαναήρθε στο προσκήνιο από τον Κυριάκο Μητσοτάκη το ελληνικό αίτημα της επιστροφής των κλεμμένων Γλυπτών του Παρθενώνα από το Λονδίνο στη φυσική τους θέση, καθώς σημειώθηκε το γνωστό γεγονός της ακύρωσης της συνάντησης των δύο πρωθυπουργών. Ο μεγαλοπρεπής ναός του Παρθενώνος, η κιβωτός του ελληνικού πολιτισμού, υπέστη επιθέσεις βαρβάρων λαών, οι οποίοι προξένησαν ανεπανόρθωτες καταστροφές στα μνημεία και μπόρεσαν να τα αρπάξουν και να τα μεταφέρουν στις πατρίδες τους.
Το ιστορικό
Ο ολετήρας που ρήμαξε όλα τα μνημεία ήταν ο Άγγλος πρεσβευτής στην Υψηλή Πύλη, Τόμας Έλγιν, ο οποίος, επωφελούμενος από τις άριστες σχέσεις Αγγλίας και Υψηλής Πύλης, με σατανικό τρόπο απέσπασε σουλτανικό φιρμάνι που του επέτρεπε να αρπάζει ό,τι ήθελε από τον ναό των ειδώλων. Προσέλαβε τον Ιταλό ζωγράφο Λουζιέρι για να τον βοηθήσει στην συλλογή των αρχαίων και τη μεταφορά τους στην Αγγλία. Πρώτα άρχισε η αποκαθήλωση των Γλυπτών από τον Παρθενώνα και 30 Άγγλοι ναύτες βοήθησαν να μεταφερθούν πάνω σε κιλλίβαντα. Για να εκπληρώσει τις επιθυμίες του, ο Έλγιν δωροδοκούσε συχνά με πολύτιμα δώρα τους Τούρκους, όπως αδαμαντοκόλλητες πιστόλες, τηλεσκόπια και ρολόγια και εκείνοι του άνοιγαν τον δρόμο της αρπαγής. Και για να κάμψει την αντίδραση των Ελλήνων, τοποθέτησε στον πύργο κοντά στο Μοναστηράκι, ένα ρολόι…
Για να ελαττώσουν το βάρος των Μαρμάρων κατά τη μεταφορά, οι εργάτες πριόνισαν πολλά γλυπτά σε δύο ή τρία τεμάχια προκαλώντας ανεπανόρθωτη καταστροφή των μνημείων, που παραδέχεται ακόμα και ο Ρουζιέρι. Το αναφέρει σε επιστολή του στον Έλγιν στις 16/9/1802: «Η 8η μετόπη που παριστάνει απαγωγή γυναίκας από Κένταυρο, μας δυσκόλεψε κι αναγκάσθηκα να γίνω λίγο βάρβαρος»…
Τον Αύγουστο του 1803 ο Έλγιν στέλνει με το πλοίο «Μέντωρ» μετόπες και κιονόκρανα στην Αγγλία. Ανοικτά του Ταινάρου, ο «Μέντωρ» έπεσε σε φουρτούνα στον Αβλέμονα Κυθήρων και βυθίστηκε. Δύο χρόνια χρειάστηκαν να ανασυρθούν από τη θάλασσα 17 κιβώτια με αρχαιότητες. Με νέα μπαξίσια ο Έλγιν φόρτωσε ανενόχλητος 44 κιβώτια με αρχαιότητες και με το πλοίο «Νταϊάνα» τα έστειλε στην Αγγλία. Ο Λουζιέρι, που υπηρέτησε πιστά τον Έλγιν επί 21 έτη, πέθανε στην Αθήνα και η επιτύμβια πλάκα και ο τάφος του βρίσκονται στην αυλή της Αγγλικανικής Εκκλησίας στην οδό Φιλελλήνων, αριστερά της εισόδου του ναού.
Από τις Καρυάτιδες στο Ερεχθείο ο Έλγιν άρπαξε τη μία και τη μετέφερε στην πατρίδα του και οι καταπιεσμένοι Έλληνες έκλαιγαν και πονούσαν για τη λεηλασία των μνημείων τους. Επί μία εικοσαετία ο Έλγιν φόρτωνε στην Αθήνα και ξεφόρτωνε στο Λονδίνο αρχαιότητες. Συνολικά 253 μεγάλα κιβώτια με αρχαία μνημεία και τα οποία αποθήκευσε σε πρόχειρο υπόστεγο, εκτεθειμένα στην υγρασία και τη ρύπανση. Το 1811 ο Έλγιν συζητεί με την αγγλική κυβέρνηση να πωλήσει τη συλλογή του. Ο βουλευτής Χάμερσλεϊ πρότεινε να αγοραστούν με 25.000 λίρες αντί του ποσού των 60.000 που ζητούσε ο Έλγιν και να διαφυλαχθούν στο μουσείο. Πρότεινε μάλιστα να επιστραφούν, όταν θα το ζητούσε η πρώτη ελεύθερη ελληνική κυβέρνηση!
Η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα τέθηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1834, όταν έγινε η λαμπρά τελετή καθαγίασης της ανορθώσεως του Παρθενώνα πάνω στον Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως με τον βασιλιά Όθωνα να καταθέτει τον θεμέλιο λίθο του πρώτου κίονος της ανορθώσεως. Το πλήθος των Αθηναίων ζητωκραύγαζε από ενθουσιασμό και με την ελπίδα να επιστραφούν τα Γλυπτά που έκλεψε ο Έλγιν.
Ο λόρδος Τζορτζ Κόχραν, που βρισκόταν στην τελετή, είπε ότι «όταν ο Παρθενών αποκατασταθεί και μπορέσει να τα δεχθεί, η συλλογή των Γλυπτών στο Λονδίνο θα επιστρέψει στην ορθή και φυσική της θέση». Αρκετοί Άγγλοι επιθυμούσαν την επιστροφή των Γλυπτών.
Όπως οι Γότθοι..
Κάποιος μάλιστα χάραξε στον τοίχο ναϊδρίου στην Ακρόπολη για τον Σκωτσέζο Έλγιν: «Quod non fecerund Goti, hoc fecerunt Scoti» (αυτό που δεν έκαναν οι Γότθοι, το έκαναν οι Σκώτοι).
Δύο αιώνες τώρα η βρετανική κυβέρνηση όρθωνε πάντα τείχος άρνησης στο αίτημα της επιστροφής των Γλυπτών. Το 1959 ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, με υποστήριξη ενός εργατικού βουλευτή που έφερε το θέμα στη Βουλή, ζήτησε την επιστροφή των Γλυπτών. Το Φόρεϊν Όφις συμβούλευσε την κυβέρνηση η απάντησή της να είναι κατηγορηματική: «No, sir»! Αγώνα για την επιστροφή τους έκανε και η Μελίνα Μερκούρη, τονίζοντας ότι «οπωσδήποτε τα Γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να επιστραφούν».
