Ο εμπορικός πόλεμος που έχει ξεσπάσει μετά την ανακοίνωση και την εφαρμογή σε ισχύ των δασμών από τις ΗΠΑ ήταν απολύτως αναμενόμενος τουλάχιστον σε πρώτη φάση. Το ενδιαφέρον είναι ότι δεν πρόκειται για καθολική δασμολογική σύγκρουση, καθώς οι αντιδράσεις των αποδεκτών διαφέρουν. Η πλειονότητα των κρατών φαίνεται ότι επιλέγει τη διαπραγμάτευση με τον Αμερικανό πρόεδρο, η Κίνα σηκώνει το γάντι και απαντά με αντίποινα και η ΕΕ βρίσκεται κάπου στη μέση και επί του παρόντος μετεωρίζεται.
Στην περίπτωση της Κίνας η αναμέτρηση εξελίσσεται σε chicken game και παιχνίδι αντοχής, το οποίο μένει να διαπιστωθεί μέχρι ποίου σημείου θα εξελιχθεί και ποιος θα κάψει πρώτος τα αποθέματά του και θα καμφθεί. Προσωπική εκτίμηση, δεν θα είναι οι ΗΠΑ.
Η ΕΕ προχωρά σε κάποια πρώτα αντίμετρα, προβλεπόμενη αντίδραση ούτως ή άλλως για λόγους γοήτρου, αλλά η συνέχεια θα δείξει ποια θα είναι η πραγματική στάση απέναντι στις ΗΠΑ. Το πιθανότερο κατά τη γνώμη μας είναι ότι οι δύο πλευρές του Ατλαντικού θα επιδιώξουν έναν συμβιβασμό, με την Ευρώπη να έχει μεγαλύτερο συμφέρον για αυτό, διότι σε έναν ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο και οι δύο πλευρές θα είναι χαμένες –οι Βρυξέλλες έχουν βαριά όπλα να χρησιμοποιήσουν-, αλλά κάποιος θα είναι περισσότερο από τον άλλο. Και πάλι, αυτός δεν θα είναι οι ΗΠΑ.
Είναι αποκαλυπτικό πάντως ότι αυτοί οι οποίοι σπεύδουν να διαπραγματευτούν αποδεικνύεται ότι έχουν περιθώρια μείωσης του άμεσου και άδηλου δασμολογικού κόστους προς τα αμερικανικά προϊόντα.
Ο λόγος είναι ότι οι επίσημοι, ονομαστικοί δασμοί είναι μόνο ένα μέρος των επιβαρύνσεων προς τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ και ότι υπάρχει μία σειρά από άλλα προστατευτικά μέτρα και διαδικασίες που έχουν δασμολογικό αποτέλεσμα.
Αποδεικνύεται ότι πολλές χώρες είχαν το δικό τους κοκτέιλ προστατευτισμού για τις οικονομίες τους και υπό την απειλή των αμερικανικών ανταποδοτικών δασμών ποιούν την ανάγκη φιλοτιμία και εμφανίζονται πρόθυμες να επανεξετάσουν το πλέγμα των επιβαρύνσεων.
Ακόμα είμαστε στην αρχή. Ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί μία συνολική, δομική αλλαγή του διεθνούς συστήματος, αρχής γενομένης από το καθεστώς των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων, το οποίο θεωρεί ετεροβαρές για τις ΗΠΑ, οι οποίες πρέπει να διαχειριστούν το διπλό εμπορικό και δημοσιονομικό τους έλλειμμα. Δεν έχουν άλλη επιλογή, διότι η παρούσα κατάσταση δεν είναι βιώσιμη, ακόμα και αν πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, που διαθέτει το αποθεματικό νόμισμα του πλανήτη και τις πιο ισχυρές ένοπλες δυνάμεις.
Οι ΗΠΑ αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο σύστημα που οι ίδιες δημιούργησαν μεταπολεμικά, διότι πλέον έχουν μεταβληθεί οι παράμετροι.
Ιστορικά όταν συμβαίνουν αλλαγές δεν γίνονται αναίμακτα, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Εξάλλου η κυριολεκτική διάσταση ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη σε επιμέρους μέτωπα, τα οποία τείνουν να ενοποιηθούν, ενώ κάποια άλλα βρίσκονται σε σημείο βρασμού.
Η επανεκκίνηση του διεθνούς συστήματος γίνεται έπειτα από αιματηρές παγκόσμιες οικονομικές και πολιτικές κρίσεις. Εδώ και χρόνια βρισκόμαστε σε μια παρατεταμένη εισαγωγή αυτής ακριβώς της διαδικασίας.
Εφημερίδα Απογευματινή
