Η απόφαση της κυβέρνησης, να προχωρήσει στην προκήρυξη διαγωνισµού για τα θαλάσσια τεµάχια στο Νότιο Κρητικό Πέλαγος, ανταποκρινόµενη στο ενδιαφέρον του αµερικανικού ενεργειακού κολοσσού Chevron, συνιστά σηµείο καµπής. Εφόσον τα πράγµατα εξελιχθούν οµαλά και σε βάθος χρόνου η εταιρεία εντοπίσει αξιοποιήσιµα κοιτάσµατα, το γεωπολιτικό και οικονοµικό status της χώρας θα αλλάξει. Η Chevron είναι η δεύτερη αµερικανική ενεργειακή εταιρεία, µετά την ExxonMobil -και οι δύο από τις µεγαλύτερες παγκοσµίως-, η οποία αποκτά παρουσία στον ελλαδικό χώρο. Οι εταιρείες αυτές δεν δραστηριοποιούνται σε περιοχές όπου η εκτίµηση είναι για µικρά ή µεσαία κοιτάσµατα. Ενδιαφέρονται µόνο για πεδία όπου υπάρχουν ενδείξεις για πολύ µεγάλα αποθέµατα υδρογονανθράκων. Αυτό δείχνει και το µέγεθος των πιθανών οικονοµικών και γεωοικονοµικών διαστάσεων για την Ελλάδα.
Σε ό,τι αφορά τις άµεσες γεωπολιτικές προεκτάσεις, η δραστηριότητα των δύο αµερικανικών ενεργειακών ογκόλιθων βάζει µε έναν έµµεσο, αλλά καταλυτικό τρόπο τη σφραγίδα της στις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες. ∆ιότι οι περιοχές ερευνών τους συµπίπτουν µε τις ελληνικές θέσεις για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα, οι οποίες προβλέπονται και από το ∆ίκαιο της Θάλασσας. Αρα, εκ των πραγµάτων λειτουργούν οριοθετικά για τις όποιες παράνοµες διεκδικήσεις τρίτων όπως η Τουρκία. ∆εν είναι τυχαίο ότι η Λιβύη, στην προκήρυξη των δικών της βυθοτεµαχίων προ ηµερών, σεβάστηκε απολύτως τη µέση γραµµή µε τη δυνητική ελληνική ΑΟΖ.
Και αυτό παρά το τουρκολιβυκό µνηµόνιο. Ο λόγος πίσω από τη λιβυκή «ευαισθησία» είναι οι δύο ελέφαντες στο δωµάτιο: η Chevron και
η Exxon. Επειδή αµφότερες θέλουν να δραστηριοποιηθούν ευρύτερα, εξασφαλίζοντας όσο το δυνατόν µεγαλύτερα πεδία ερευνών, δεν επιθυµούν να εµπλακούν σε γεωπολιτικές εντάσεις. Η Λιβύη, από την πλευρά της, θέλοντας τις δύο αµερικανικές εταιρείες να ενεργοποιηθούν και στα δικά της τα κοιτάσµατα, συµµορφώθηκε µε τις «υποδείξεις».
Ολο αυτό το πλαίσιο είναι ευνοϊκό για την Ελλάδα, διότι θέτει εκ των πραγµάτων την Τουρκία σε διλήµµατα. Ο Ερντογάν αντιµετωπίζει εσωτερική πολιτική πίεση και ρευστότητα, την οποία διαχειρίζεται µε άγρια καταστολή, που µε τη σειρά της του δηµιουργεί τριβές
µε τρίτους, µε τις ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες.
Τώρα βρίσκεται αντιµέτωπος και µε µία de facto αµερικανική προειδοποίηση µέσω των δύο εταιρειών. Για να το πούµε απλά, οι εξελίξεις αυτές εκ των πραγµάτων διεµβολίζουν το τουρκολιβυκό µνηµόνιο και βυθίζουν τη «γαλάζια πατρίδα». Υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η Ελλάδα θα αξιοποιήσει τη συγκυρία, θα εγκαταλείψει την πολιτική των «ήρεµων νερών», όπου έχει εξαντλήσει τα δείγµατα καλής θέλησης, σε βαθµό που έχουν γυρίσει µπούµερανγκ, και θα κεφαλαιοποιήσει το ενδιαφέρον ισχυρών τρίτων παικτών για το δικό της γεωπολιτικό όφελος. Εχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας από αυτά που µπορούν να χαρακτηριστούν ιστορικά. Στο όλο σκηνικό προστίθεται και το Ισραήλ, το οποίο θέλει οπωσδήποτε να προχωρήσει η ενεργειακή και εµπορευµατική διασύνδεσή του µε την Ευρώπη µέσω Κύπρου και Ελλάδας.
Στη σηµερινή συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού µε τον Ισραηλινό οµόλογό του πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Μπενιαµίν Νετανιάχου θα θέσει αφ’ ενός θέµα επανεκκίνησης και επίσπευσης των εργασιών για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, αφ’ ετέρου θα εκφράσει το ενδιαφέρον του Ισραήλ για την αναβίωση του αγωγού φυσικού αερίου East Med. Σηµειώνεται ότι και τα δύο έργα, το ηλεκτρικό καλώδιο και ο αγωγός έχουν την ίδια όδευση και περνούν µέσα από την ΑΟΖ της Ελλάδας, παρακάµπτοντας τις τουρκικές θέσεις. Αυτή η γεωπολιτική συναστρία, το γεγονός ότι ΗΠΑ, Ισραήλ και µεγάλες ενεργειακές εταιρείες έχουν οικονοµικά και γεωπολιτικά συµφέροντα που συµπίπτουν µε τις δικές µας επιδιώξεις, δεν µπορεί να αφεθεί χωρίς πλήρη αξιοποίηση. Η Exxon αναµένεται να ανακοινώσει προς το τέλος του χρόνου ή αρχές του επόµενου το αργότερο την απόφασή της εάν τελικά θα προχωρήσει σε γεώτρηση. Υπάρχουν δύο σοβαρές εκκρεµότητες που θα µπορούσαν να δυσχεράνουν στον αέρα τη συνολική εξέλιξη µε τις έρευνες των δύο εταιρειών:
Πρώτον, το θέµα των καθυστερήσεων λόγω των προσφυγών διαφόρων οργανώσεων, περιβαλλοντικών ή άλλων, ορισµένες εκ των οποίων αποτελούν βιτρίνα ανταγωνιστών, που δεν θέλουν να γίνει η Ελλάδα ενεργειακά αυτόνοµη και, ακόµα περισσότερο, παραγωγός και εξαγωγός χώρα. Οι εταιρείες έχουν ζητήσει διαβεβαιώσεις από την κυβέρνηση ότι δεν θα εµπλακούν σε έναν αέναο κύκλο δικαστικών περιπετειών.
∆εύτερον, τι θα γίνει αν οι εταιρείες βρουν πετρέλαιο, το οποίο η κυβέρνηση δεν φέρεται πρόθυµη να αξιοποιήσει, εν αντιθέσει µε τη διεθνή τάση, όπου υπάρχει επιστροφή και στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο, διότι οι ενεργειακές ανάγκες είναι µεγάλες και δεν γίνεται
να καλυφθούν αλλιώς, παρά µόνο µε υδρογονάνθρακες και πυρηνική ενέργεια. ∆εν υπάρχει περίπτωση οι εταιρείες, αν εντοπίσουν
πετρέλαιο, να τους πει η κυβέρνηση ότι δεν µπορούν να το αξιοποιήσουν για περιβαλλοντικούς λόγους.
Εάν κάτι τέτοιο διαµηνυθεί από το ελληνικό κράτος εξαρχής, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα µπουν καν στη διαδικασία των ερευνών. Αλλά επειδή οι αποφάσεις λαµβάνονται από κέντρα τα οποία έχουν τη δυνατότητα να «πείσουν» την ελληνική πλευρά -µιλάµε για σοβαρά αµερικανικά συµφέροντα-, ας ελπίσουµε ότι οι δικοί τους σχεδιασµοί θα οδηγήσουν στην επίτευξη και των δικών µας εθνικών
στόχων. Θέλοντας και µη.
Κυριακάτικη Απογευματινή
