Εδώ και αρκετές ηµέρες η αφύπνιση της Ευρώπης για την αµυντική της θωράκιση µετριέται µε δισεκατοµµύρια ευρώ. Πρώτα ήρθε η εξαγγελία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (φωτ,) για το ReArm Europe, µε την άντληση 800 εκατοµµυρίων ευρώ και την απελευθέρωση δηµοσιονοµικού χώρου για τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. Στη συνέχεια η Bundestag έσπασε τον άκαµπτο κανόνα χρέους, που είχε θεσπιστεί συνταγµατικά από το 2008, και µε πλειοψηφία δύο τρίτων αποφάσισε τη διάθεση άνω των 600 δισεκατοµµυρίων ευρώ για την αµυντική θωράκισή της.
Πριν από τέσσερις ηµέρες ο Μάριο Ντράγκι -που εδώ και καιρό έχει γίνει ένα είδος γκουρού για το τι πρέπει να αλλάξει
στην Ευρώπη για να ορθοποδήσει ξανάδήλωσε πως η εξέλιξη στη Γερµανία αποτελεί σηµείο καµπής, αλλά προειδοποίησε τις Βρυξέλλες πως «αν αυτό δεν το διαχειριστεί, αυτό που θα συµβεί είναι ότι η Γερµανία θα επανεξοπλιστεί, αλλά οι άλλοι δεν θα το κάνουν».
Υπάρχει στ’ αλήθεια τέτοιος κίνδυνος; Ναι, αν αναλογιστούµε ότι πολλές αποφάσεις της Ε.Ε. µέχρι σήµερα, όταν φτάνουν στο σηµείο υλοποίησής τους, έπειτα από πολλή… γραφειοκρατία και χρόνο, έχουν περάσει τη διαδικασία του «σπασµένου τηλεφώνου». Εξαίρεση αποτέλεσε η διαχείριση της κρίσης µε τον κορονοϊό και η αποτελεσµατική λειτουργία του NextGenerationEU.
Μπορεί η νέα κατεύθυνση για τις αµυντικές δαπάνες στην Ευρώπη να ακολουθήσει τα χνάρια της εµπειρίας από το Ταµείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαµψης; Ή µήπως τα πράγµατα είναι πιο δύσκολα απ’ ό,τι φαίνονται; Γιατί ανησυχεί ο κ. Ντράγκι; Υπάρχει πιθανότητα η Γερµανία να εξοπλίζεται και οι άλλοι σύµµαχοί της στην Ε.Ε. να… προσποιούνται ότι εξοπλίζονται;
Η απάντηση βρίσκεται στη… δηµιουργική λογιστική, που κάποιες χώρες ήδη έχουν βάλει µπροστά για να καλύψουν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για τις αµυντικές δαπάνες στους προϋπολογισµούς τους. Πώς γίνεται αυτό; Με τους πιο απίθανους τρόπους! ∆ιαβάζοντας το σχετικό άρθρο του
«Economist», αλιεύσαµε ορισµένες από τις… πατέντες της δηµιουργικής λογιστικής που εφαρµόζουν ήδη ορισµένες κυβερνήσεις για να πιάσουν τον στόχο. Στη Βρετανία, µετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, για να εµφανιστεί αυξηµένο ποσοστό αµυντικών δαπανών στο ΑΕΠ της χώρας χρησιµοποιείται η αλχηµεία της «µετατόπισης των στόχων». Λογίζονται ως εκ τούτου ως αµυντικές δαπάνες ακόµα και οι… συνταξιοδοτικές πληρωµές σε χήρες πολέµου ή οι συνεισφορές σε αποµακρυσµένες ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ. Στην Ισπανία, όπου δαπανάται για άµυνα το 1,28% του ΑΕΠ, εντάσσουν πλέον στις αµυντικές δαπάνες τους κονδύλια για την αντιµετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων, µέχρι και για τη µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα στη λεκάνη της Μεσογείου!
Στην Ιταλία η αναζήτηση κονδυλίων, που να κατατάσσονται στην αύξηση των αµυντικών δαπανών, έχει φτάσει σε νέα επίπεδα. Τα έξοδα για διάβασµα και ταξίδια για τους στρατιώτες που µετακινούνται σε βάσεις ή ακόµα και δαπάνες για τα δηµόσια νοσοκοµεία εµφανίζονται αίφνης ως δαπάνες άµυνας!
Οπως βλέπουµε, η δηµιουργική λογιστική δεν υπήρξε «προνόµιο» µόνο της χώρας µας τις παραµονές της µεγάλης κρίσης που βιώσαµε. Και ναι, η Ελλάδα εξαιρείται από αυτές τις αλχηµείες, γιατί δαπανά σε πραγµατική βάση σχεδόν το 3% του ΑΕΠ. Μπορεί βέβαια αυτό να µη γίνεται λόγω των γενικότερων επιλογών της Ε.Ε. ή του ΝΑΤΟ, αλλά να αφορά τις απειλές από τη γειτονική Τουρκία, αλλά πάντως το ποσοστό υπολογίζεται στον γενικό στόχο για το νέο αµυντικό δόγµα της Ευρώπης.
Βέβαια, τα πράγµατα δεν είναι τόσο ρόδινα. Τον Ιούνιο έχουµε τη Σύνοδο Κορυφής των 32 χωρών-µελών του ΝΑΤΟ. Εκεί πιθανότατα θα ληφθεί απόφαση να υπάρξει αύξηση στο 3% του ΑΕΠ για τις αµυντικές δαπάνες. Και τότε η δηµιουργική λογιστική του κ. Σάντσεθ ή της κ. Μελόνι µπορεί να αποδειχθεί καταστροφική. «Εάν συγκεντρωθούν πάρα πολλά ποσά, που δεν σχετίζονται πραγµατικά µε την άµυνα, θα καταλήξουµε σε έναν πολύ υψηλότερο στόχο», λέει η Fenella McGerty, από το ∆ιεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών
στο Λονδίνο. Τι σηµαίνει αυτό; Οτι, πρώτον, η Γερµανία -που εννοεί ότι θα αυξήσει τις αµυντικές δαπάνες- θα εξοπλίζεται
µε γοργούς ρυθµούς, την ώρα που άλλες χώρες θα ψάχνουν συντάξεις ηρώων πολέµου για να πετύχουν τους στόχους, δηλαδή δεν θα εξοπλίζονται, όπως φοβάται ο κ. Ντράγκι. ∆εύτερον, η Σύνοδος του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο µπορεί να υπερβεί την απάτη µε τη δηµιουργική λογιστική, θέτοντας πολύ υψηλότερο στόχο για τις δαπάνες, της τάξης του 6%.
Πίσω από τις αλχηµείες αυτές κρύβονται αλήθειες που δεν τολµούν να πουν οι κυβερνήσεις στους πολίτες των χωρώντους. Οτι, δηλαδή, για να αγοράσεις όπλα πρέπει να δανειστείς, πρέπει να αυξήσεις τη φορολογία ή να περικόψεις κοινωνικές δαπάνες. Ή µήπως όχι; Ή θα είναι καλύτερα να αναζητηθούν λύσεις έτσι ώστε και η αµυντική θωράκιση της Ευρώπης να προχωρήσει, αλλά και η κοινωνική συνοχή να µην αποδυναµωθεί; Μόνο τότε θα πάψουν να έχουν ισχύ οι… «µαϊµουδιές» στο µαγείρεµα των προϋπολογισµών, ώστε να πάψουν οι κυβερνώντες να προσποιούνται τους ταχυδακτυλουργούς.
Κυριακάτικη Απογευματινή
