Ο εκλογικός οργασμός του 2024, που δεν είχε προηγούμενο παγκοσμίως, έφερε μεταξύ άλλων τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ. Ενας πρώην πρόεδρος επιστρέφει πανηγυρικά στον Λευκό Οίκο. ∆εν είναι ο μόνος. Μόλις προ ημερών ο (φιλορώσος, παρακαλώ) Ζόραν Μιλάνοβιτς ήρθε πρώτος στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Κροατία, αποτυγχάνοντας για 0,9% να εκλεγεί χωρίς να χρειαστεί δεύτερος γύρος. Λεπτομέρεια: ο κ. Μιλάνοβιτς έχει διατελέσει πρώην πρωθυπουργός στη χώρα του.
∆εν είναι αυτοί οι μόνοι πρώην που επανεκλέγονται ή διεκδικούν ανώτατο αξίωμα. Οι «Λάζαροι ηγέτες» -έτσι αποκαλεί ο «Economist» τους επιστρέφοντες- είναι σύνηθες φαινόμενο στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Πολωνία διοικούνται σήμερα από «Λάζαρους»: χάνουν την εξουσία, αποτραβιούνται στα παρασκήνια, αλλά δεν αποχωρούν, αναμένοντας τη δεύτερη ευκαιρία τους για ένα πανηγυρικό
comeback.
Το τι σηματοδοτεί η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο λίγοι μπορούν να προβλέψουν. Κάποιοι επιχειρούν να δώσουν ερμηνείες σε δηλώσεις, αναρτήσεις στο X, συναντήσεις, αλλά χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αλλωστε, δεν είναι ασυνήθιστο οι επιστρέφοντες στα ύπατα αξιώματα να είναι…μεταλλαγμένοι. Ο Βίκτορ Ορμπαν, για παράδειγμα, στην πρώτη θητεία του ήταν πρότυπο φιλελεύθερου ηγέτη, που έβαλε την Ουγγαρία στο ΝΑΤΟ. Επειτα από μια ολιγόχρονη διακοπή επανήλθε με τη δεύτερη και την τρίτη θητεία του για να καταστεί «μαύρο πρόβατο» εντός της Ε.Ε. και να καταπατήσει βασικούς δημοκρατικούς θεσμούς στη χώρα του.
Αντίθετα, ο Πολωνός Ντόναλντ Τουσκ, γνώριμος σε εμάς στα χρόνια της κρίσης, παραιτήθηκε από πρωθυπουργός το 2014 για να αναλάβει ρόλο-κλειδί στις Βρυξέλλες. Επανήλθε πέρσι στον πρωθυπουργικό θώκο, επιχειρώντας να αναστηλώσει βασικούς πυλώνες λειτουργίας της δημοκρατίας -αν και δέχεται κριτική για τις μεθόδους που μετέρχεται.
Καθώς λοιπόν περάσαμε το κατώφλι του 2025, αναπόφευκτα εγείρεται το ερώτημα: Είναι πιθανή μια «κλήση στα όπλα» πρώην πρωθυπουργών στη χώρα μας, που τώρα είτε ιδιωτεύουν είτε σιωπούν είτε εμφανίζουν, εσχάτως, πολιτικό σφυγμό; Προς το παρόν, τίποτε δεν προοιωνίζεται κάτι τέτοιο. Η χώρα έχει κυβέρνηση και πρωθυπουργό, η αντιπολίτευση βρίσκεται σε δυσχερή θέση, οι εκλογές θα γίνουν το 2027. Ωστόσο, ό,τι μοιάζει σήμερα σταθερό και αμετάβλητο δεν σημαίνει και αναλλοίωτο, ανάλογα με τις εξελίξεις.
Και αυτές ενίοτε λαμβάνουν δραματικό χαρακτήρα. Ας δούμε τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στον ευρωπαϊκό χάρτη γενικότερα. Η ανατροπή Ασαντ στη Συρία σηματοδοτεί μια ρευστότητα στην ευρύτερη περιοχή, που επηρεάζει και τη χώρα μας -ας μετρήσουμε, μόνο, τις ανησυχίες για το ενδεχόμενο τουρκοσυριακής συμφωνίας για την ΑΟΖ.
Στην Ουκρανία, η αβεβαιότητα για την όποια έκβαση του πολέμου είναι μεγάλη. Κι όλα αυτά την ώρα που δοκιμάζεται σκληρά η συνοχή της Ε.Ε., με την κρίση -πολιτική και οικονομική- να προκαλεί βαθιές ρωγμές στον γαλλογερμανικό άξονα. Πόσο ανεπηρέαστη μπορεί να μείνει η χώρα μας από αυτές τις τεκτονικές μεταβολές;
∆εν είναι τυχαίο πως αυτές τις παραμέτρους επικαλούνται εσχάτως οι επώνυμοι πρώην στη χώρα μας: Κώστας Καραμανλής, Αντώνης Σαμαράς, Γιώργος Παπανδρέου, Αλέξης Τσίπρας. Είναι, άραγε, στις φιλοδοξίες τους να προσφέρουν στη χώρα τις υπηρεσίες τους, εάν και εφόσον χρειαστεί; Μόνο ενδείξεις μπορεί να έχουμε γι’ αυτό.
Για παράδειγμα, ο Αντώνης Σαμαράς ξεκίνησε εδώ και ένα χρόνο εμπρηστικές παρεμβάσεις για τα ελληνοτουρκικά, με δριμεία κριτική στην κυβέρνηση, που κόστισε τη διαγραφή του από τη Ν.∆. Ο ίδιος δηλώνει παρών και μάχιμος. Τι να σημαίνει αυτό; Ο Κώστας Καραμανλής έκανε μεγάλη στροφή. Από την αφωνία και την αφάνεια πολλών ετών -όταν ήταν μάλιστα βουλευτής της Ν.∆.- έλυσε τη σιωπή του-εκτός Βουλής πλέον-, με αναφορές κυρίως στα ελληνοτουρκικά. Κάτι ακούστηκε το τελευταίο διάστημα για υποψηφιότητά του για Πρόεδρος της ∆ημοκρατίας, ο ίδιος όμως το απέκλεισε. Πάντως, δίνει και αυτός το παρών, με τον τρόπο του. Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι ίσως η πιο αθόρυβη περίπτωση και η λιγότερο πιθανή να ενεργοποιηθεί σε ώρα ανάγκης. Ας σημειωθεί ότι και ο παππούς του πέρασε χρόνια στο πολιτικό περιθώριο, πριν του δοθεί η ευκαιρία να γίνει ο «Γέρος της ∆ημοκρατίας». Ο πατέρας του επίσης έκανε θριαμβευτική επιστροφή το 1993. Το έχει η οικογένεια…
Εντελώς ιδιάζουσα είναι η περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα. Νεότερος όλων των «πρώην» σε ηλικία, χρεώθηκε βαριές ήττες του ΣΥΡΙΖΑ, βρέθηκε βραχυκυκλωμένος στον κυκεώνα του κόμματός του μετά τα εκλογικά βατερλό και επιχείρησε ατυχώς να παρέμβει στα εσωκομματικά την εποχή Κασσελάκη. Μια σειρά από ατυχή γεγονότα, δηλαδή, που τελικά τον ωθούν να επιχειρήσει το περιβόητο rebranding, με ορίζοντα μια πιθανή ανασυγκρότηση της Αριστεράς.
Ειδικά όμως για τον Αλέξη Τσίπρα, αξίζει να σημειώσουμε τη γνώμη του Μίμη Ανδρουλάκη, στο τελευταίο του βιβλίο «Ποιος το ξέρει; Ποιος το ξέρει;», σχετικά με ενδεχόμενο comeback. «Η ηλικία του δεν το αποκλείει. Ομως είναι κάτι εξαιρετικά σπάνιο σε μια δημοκρατία. Πρέπει να ακούσει μέσα του βαθύτερη τη φωνή της ερήμου και τότε μόνο μπορεί να ελπίζει σε μια νέα αρχή. Είναι στον χαρακτήρα του; ∆εν είμαι σίγουρος».
Συμπερασματικά, οι «Λάζαροι» της εγχώριας πολιτικής είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιχειρήσουν ένα comeback υπό Κ.Σ., όπως λένε και οι φυσικοί (υπό Κανονικές Συνθήκες). Αλλά ποιος μπορεί να ορίσει τις Κ.Σ. με σιγουριά, στις αβεβαιότητες τις οποίες φέρνει το 2025;
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ
