Ακούγεται απίθανο, αλλά είναι πραγματικότητα. Σήμερα στη Λευκωσία συναντάται ο Βρετανός πρωθυπουργός κ. Στάρμερ με τον Κύπριο Πρόεδρο κ. Χριστοδουλίδη. Είναι η πρώτη ανάλογη τέτοια συνάντηση μετά το μακρινό 1971! Διερωτάται κάποιος σώφρων, ακόμη και αν δεν είναι έμπειρος στα διπλωματικά ή τα θέματα διεθνούς πολιτικής. Πώς μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Πώς μπορεί να πέρασαν τόσες δεκαετίες αδράνειας; Πώς σε τόσες διαφορετικές συγκυρίες μπορεί η ηγεσία της Κύπρου να μη συναντήθηκε σε μια διμερή συνάντηση υψηλού επιπέδου με την πολιτική ηγεσία της Βρετανίας; Θα βρεθούν πολλές δικαιολογίες σχετικά με αυτό το τεράστιο κενό διπλωματικής κινητικότητας. Για παράδειγμα, ο αντιαποικιακός αγώνας και τα αντίποινα των Βρετανών. Ο ρόλος τους ή αποδιδόμενος ρόλος τους στα ζητήματα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Οι ευθύνες τους για την τουρκική εισβολή του 1974 και ούτω καθεξής.
Και η διπλωματία; Τι ρόλο έχει η διπλωματία σε μια ανεξάρτητη χώρα όπως η Κύπρος, πριν και μετά την εισβολή και κατοχή; Πώς μπορεί ένα κράτος να υποστηρίξει την ανάκτηση του status quo ante, χωρίς να έχει τη στοιχειώδη ευελιξία να συζητήσει με τους Βρετανούς για τη λύση του διεθνούς κατά τα άλλα ζητήματος που το χαρακτηρίζει; Μα οι Βρετανοί είναι μέρος της λύσης. Οι βάσεις τους που έμειναν πίσω μετά την αποχώρησή τους έχουν αναγνωρισμένο καθεστώς ανεξάρτητης χώρας, με υπογραφή και του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Και πώς εξελίσσονταν οι διαβουλεύσεις για λύση του Κυπριακού, έστω και με την παρουσία εκπροσώπου του ΟΗΕ, χωρίς προηγούμενες συναντήσεις της κυπριακής ηγεσίας με τη βρετανική; Ο ευπατρίδης πολιτικός της Δεξιάς και ταυτόχρονα διανοούμενος και συγγραφέας Ευάγγελος Αβέρωφ είχε συγγράψει ένα βιβλίο για το Κυπριακό με τον εύγλωττο τίτλο «Ιστορία χαμένων ευκαιριών». Δεκαετίες μετά τον θάνατό του το βιβλίο του και η προσέγγισή του συνεχίζει να δικαιώνεται, έστω και αν αυτός δεν βρίσκεται εν ζωή για να συνεχίσει την ιστορία.
Παρά ταύτα σήμερα η ημέρα για την ελεύθερη Κύπρο είναι κομβική. Η επανέναρξη της ενεργούς διπλωματίας με το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Βρετανία έρχεται να συμπληρώσει την άρση του εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ για την Κύπρο και τις συνομιλίες που εξελίσσονται με την Ουάσινγκτον για τη διμερή στρατηγική συμφωνία. Οι συνομιλίες Χριστοδουλίδη – Στάρμερ αφορούν την άμυνα, την ασφάλεια, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την οικονομία, το εμπόριο, τις επενδύσεις, την ενέργεια. Η τουρκοκυπριακή πλευρά διαμαρτύρεται διά του κ. Τατάρ ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν τους ενημέρωσε για την επίσκεψή του στη Λευκωσία και δεν κρατά ίσες αποστάσεις μεταξύ των δύο μερών. Μα δεν έχουμε δύο μέρη αναγνωρισμένα. Αλλά ένα. Το μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν μεταβαίνει σε μια προσπάθεια διαμεσολάβησης για τη λύση του ζητήματος της κατοχής. Αλλά στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψης στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι Τουρκοκύπριοι εντολοδόχοι της Άγκυρας στο νησί διαμαρτύρονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Άλλοτε για τις σχέσεις με το Ισραήλ, μέχρι και τον Νασράλα και τη Χεζμπολάχ έβαλαν να απειλεί με ολοκαύτωμα τη Λευκωσία, άλλοτε για την αναπτυσσόμενη σχέση με τις ΗΠΑ και τον εξοπλισμό του νησιού, άλλοτε για την ένταξη και τη λειτουργία της ελεύθερης Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ με επιμονή συνεχίζουν να της κλείνουν τον δρόμο της ένταξής της στο ΝΑΤΟ.
Ύστερα από δεκαετίες αδράνειας και βαρετής επανάληψης περί δικαίων αιτημάτων στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ για την κατάσταση τουρκικής κατοχής στο νησί, η κυπριακή ηγεσία κατάλαβε πώς παίζεται το διεθνές παίγνιο ισχύος και άφησε την ουδετερότητα και τον πλανήτη των «αδεσμεύτων». Όλα τώρα θα πάνε καλύτερα και οι πιθανότητες να βρεθούν διέξοδοι πολλαπλασιάζονται, αφού τα συμφέροντα της Λευκωσίας συμπίπτουν και με άλλων ισχυρών δυνάμεων της Δύσης και όχι μόνο της Αθήνας…
