H γεωπολιτική θα καθορίσει την οικονομία – Οι ΗΠΑ και η Κίνα

Από το «παγκόσμιο χωριό» οδηγούμαστε σε παγκόσμιο διπολισμό, μια διχοτόμηση ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή
16:09 - 12 Νοέμβριος 2024

Η βασική ανατροπή που φέρνει μαζί της η κυριαρχία Τραμπ στην Ουάσινγκτον είναι ότι η γεωπολιτική πλέον θα καθορίσει την οικονομία και όχι το αντίστροφο, που ίσχυε τα τελευταία 30 χρόνια. Ο στόχος που θα προκαλέσει δομικές και ραγδαίες εξελίξεις σε όλες τις ζώνες του κόσμου, και φυσικά στην ενδιάμεση δύναμη που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ότι από το «παγκόσμιο χωριό» οδηγούμαστε σε παγκόσμιο διπολισμό. Όχι τον αντίστοιχο του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, που κυριάρχησε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, με δυο δρώντες στους πόλους του διεθνούς power game: τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Ούτε στη βάση της ιδιοκτησίας των πυρηνικών και τις στρατιωτικές συμμαχίες. Θα πρόκειται για μια παγκόσμια διχοτόμηση σε Δύση και Ανατολή.

Ο διπολισμός αυτός θα χαράξει «κόκκινες γραμμές» μεταξύ του πλανήτη με επίκεντρο την Κίνα και του πλανήτη με ηγετική δύναμη τις ΗΠΑ. Η νέα αυτή διχοτόμηση θα είναι απόλυτη στα εξωτερικά σύνορα σε οικονομικό, πολιτιστικό και εμπορικό επίπεδο, αλλά θα ενθαρρύνει την αλληλεξάρτηση και την απόλυτη ελευθερία κίνησης στα εσωτερικά σύνορα. Η γεωπολιτική γίνεται κυρίαρχη δύναμη εξέλιξης στην αρχική φάση, στη βάση της ένταξης χωρών και ζωνών στη μια ή στην άλλη πλευρά. Ενδεχομένως θα υπάρξουν κάποιες ζώνες (Ρωσία) όπου οι δυο κόσμοι θα τέμνονται. Αλλά αυτές δεν θα μπορούν να αλλάξουν τις ατραπούς της νέας πραγματικότητας.

Στη συνέχεια η γεωπολιτική θα συνεχίζει να έχει σημασία, αφού ο ανταγωνισμός στους δυο κόσμους θα εξελιχτεί σε μια κούρσα οικονομιών, παραγωγής και διαχείρισης πλούτου ή της εμπέδωσης μιας νέας ευημερίας για τον καθένα από αυτούς. Ο πόλεμος των οικονομιών θα βασίζεται στην ιδιοκτησία των πηγών κρίσιμων ορυκτών, την ενέργεια, τις τεχνολογίες, την αξία και την κυκλοφορία του χρήματος, τα κοινωνικά συστήματα τη συνοχή και τις θεμελιώδεις αξίες των πολιτισμών ένθεν και ένθεν, στις πολιτειακές δομές, στην κυρίαρχη αντίληψη περί ηθικής, στην παιδεία και την κουλτούρα.

Η μεγάλη διαφορά από τον προηγούμενο Ψυχρό Πόλεμο προβλέπεται να είναι ότι δεν θα έχουμε δυο διαφορετικά οικονομικά συστήματα που θα συγκρούονται, όπως ήταν ο καπιταλισμός και ο σοσιαλισμός των Σοβιέτ. Αλλά δυο καπιταλιστικά συστήματα με διαφορετικές αφετηρίες και παραδοχές. Επί της ουσίας θα συγκρούονται δυο κοσμοθεωρίες, με τις αξίες της Ασίας ή της «μεγάλης Ανατολής», από τη μία, να επηρεάζονται από την πλέον ογκώδη και ισχυρή αρχέτυπη δύναμη, την Κίνα, και από την άλλη τη δυτική ενότητα, όπου την κεντρική επιρροή θα διεκδικήσουν, έναντι τουλάχιστον της ευρωπαϊκής υπεροψίας, οι ΗΠΑ και η Αμερική του «νέου κόσμου».

Μόνον που στην περίπτωση αυτή δεν θα υπάρχει ο διαχωρισμός του «παλιού» ευρωπαϊκού κόσμου των μητροπόλεων της αποικιοκρατίας και του «νέου κόσμου» των απελευθερωμένων διά επαναστάσεως αποικιών, αφού η συνοχή μεταξύ τους θα έχει καθορισθεί από την αφετηρία. Την επόμενη πενταετία δηλαδή. Άλλωστε ως «νέος κόσμος» λογίζεται πλέον και η Αυστραλία και η νέα Ζηλανδία, ενώ η Δύση θα απλώνεται προφανώς και σε χώρες όπως η Ιαπωνία, η Κορέα, το Βιετνάμ, η Ινδία στην Ασία και τον Ειρηνικό.

Η επιλογή Τραμπ από τους Αμερικανούς δίνει ώθηση στην αμερικανική στρατηγική με επιθετικό τρόπο, όπως είναι οι πολιτικές των δασμών ή η απόδοση ευθυνών στην ένωση των εθνών στη «γηραιά ήπειρο», που θα πρέπει να αναληφθούν και να οριοθετηθούν με αποφασιστικό τρόπο εντός της Δύσης, εγκαταλείποντας τα οράματα -ή μήπως τις ψευδαισθήσεις- περί «τρίτου πόλου» ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα. Όσο και να θέλει η εταιρική Ευρώπη να διατηρήσει ζωντανή την παγκοσμιοποίηση που συνομολογήθηκε με τη Συμφωνία του Μάαστριχτ, αυτή αποτελεί παρελθόν και οι ΗΠΑ δείχνουν κυρίαρχες και στη νέα φάση της Ιστορίας για τη Δύση.