Οι τελευταίες συζητήσεις πριν από τη σύγκρουση για το Κουρδιστάν και το «καζάν καζάν» του Φιντάν

Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις ο Φιντάν νιώθει ως αποστολή να κλείσει το μέτωπο με την Ελλάδα στο Αιγαίο μέχρι νεωτέρας
16:17 - 8 Νοέμβριος 2024

Καθόλου τυχαία δεν θα πρέπει να θεωρηθεί η δημοσιότητα και η επανάληψη των διακηρύξεων από τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Χ. Φιντάν περί «καζάν καζάν» πριν από τη σημερινή συνάντησή του με τον Έλληνα ομόλογό του κ. Γ. Γεραπετρίτη. Η συνάντηση φυσικά είναι προγραμματισμένη από καιρό και η ατζέντα της δεδομένη, αν δηλαδή μπορεί να υπάρξει πλαίσιο διαλόγου για τον «σκληρό» πυρήνα της ελληνοτουρκικής διαφοράς ή όχι.

Όμως τις τελευταίες ημέρες υπήρξε μια μεγάλη ανατροπή των συνηθισμένων με την πανηγυρική εκλογή του Ντ. Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ. Τι σηματοδοτεί αυτό; Έντονη κινητικότητα και νέες συνθήκες στα ζητήματα της γεωπολιτικής περιφέρειας της Ανατολικής Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής. Ακουμπά τα Ελληνοτουρκικά, αλλά το «piece of cake» είναι ότι στον επόμενο χρόνο θα δεσπόζει στη «σκακιέρα» της Δυτικής Ασίας η συγκρότηση κράτους των Κούρδων.

Σχετικά με το θέμα υπάρχουν δύο μεγάλοι ανταγωνιστές στην ανατολική πλευρά της Μεσογείου, που επιθυμούν να καθορίσουν τις εξελίξεις και μιας «νέας τάξης πραγμάτων» στην ταραχώδη περιοχή της Μεσοποταμίας. Και οι δύο διεκδικούν μια θέση κεντρικού παίκτη στις εν γένει εξελίξεις. Το Ισραήλ και η Τουρκία. Μετά τον πόλεμο εναντίον της Χαμάς στη Γάζα οι δύο δυνάμεις έχουν συγκρουστεί δραματικά με δηλώσεις, απαξιωτικά σχόλια των ηγεσιών τους και ψυχροπολεμικού τύπου διαξιφισμούς.

Το Ισραήλ, σε έναν γενικότερο σχεδιασμό κρατών και ισορροπιών στην περιοχή στο πλαίσιο της περαιτέρω ανάδειξης και εμπέδωσης των «συμφωνιών του Αβραάμ», είναι δεδομένο ότι θα επιδιώξει τη συγκρότηση του Κουρδιστάν ως πεδίου σταθερότητας στη Μεσοποταμία, αποτελούμενου από εδάφη του Ιράκ και της Συρίας αρχικά, με την ενσωμάτωση των εδαφών των Κούρδων του Ιράν και της Τουρκίας τελικά στη συνέχεια. Το Ισραήλ βλέπει έναν τέτοιο σχεδιασμό στη βάση της εθνικής του ασφάλειας και μιας νέας πραγματικότητας, που περιλαμβάνει την απορρύθμιση του «άξονα της αντίστασης» του Ιράν, στον οποίο ως ισλαμικό μέτωπο έχει συγκλίνει και η Τουρκία από την πλευρά των σουνιτών.

Από την άλλη πλευρά, η Άγκυρα φέρεται ότι επεξεργάζεται έναν σχεδιασμό, που έχει σχέση με την εμπέδωση του «όρκου του έθνους» του 1920, σύμφωνα με τον οποίο θα μπορούσε να συγκροτηθεί ένα Κουρδιστάν, ομόσπονδη περιοχή της επικράτειας και του κράτους της σύγχρονης Τουρκίας, με τα εδάφη των Κούρδων στο Ιράκ, στη Συρία και ενδεχομένως στο Ιράν να προστίθενται σε αυτά που κατέχει η Τουρκία. Στόχος μια ομοσπονδία της Τουρκίας που εδαφικά θα εκτείνεται τουλάχιστον μέχρι το Κιρκούκ και τη Μοσούλη.

Οι δύο αυτοί σχεδιασμοί προφανώς θα έρθουν σε σύγκρουση, με τις δυτικές δυνάμεις και ειδικά τις ΗΠΑ να νιώθουν πιο κοντά στον σχεδιασμό του Ισραήλ, ενώ η Τουρκία θα ψάξει συναινέσεις σε ένα κοινό πεδίο ανάμεσα στη Δύση και το ΝΑΤΟ, μέλος του οποίου παραμένει η Τουρκία, και τους BRICS, όπου η Τουρκία επιθυμεί να ενταχθεί οικονομικά και εμπορικά. Οι βλέψεις της Τουρκίας άλλωστε φθάνουν μέχρι την Ανατολική Ιερουσαλήμ, όπου επιθυμεί να αποκτήσει ρόλο εγγυητή από την πλευρά του Ισλάμ, δίδοντας εγγυήσεις ασφαλείας σε κάποιο κράτος των Παλαιστινίων, ως επόμενη μέρα του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς και Χεζμπολάχ. Φυσικά η Τουρκία δεν λαμβάνει υπόψη της ότι αντίθετους σε τέτοιους σχεδιασμούς είναι πολύ φανερό ότι θα έχει όχι μόνο το Ισραήλ, την Ελλάδα ή την Κύπρο αλλά και την Αίγυπτο, την Ιορδανία και άλλες κύριες χώρες των Αράβων όπως τα Εμιράτα ή η Σαουδική Αραβία.

Σε κάθε περίπτωση, μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις ο Χ. Φιντάν νιώθει ως αποστολή να κλείσει το μέτωπο με την Ελλάδα στο Αιγαίο μέχρι νεωτέρας, ακόμη και με διαφωνίες στα βασικά αλλά με έναν διάλογο έστω προσχηματικό σε ένα περιβάλλον «θετικής ατζέντας» στα επιμέρους.