Ο Tαγίπ Eρντογάν συναντήθηκε με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλ. Πούτιν, χθες προκειμένου να συζητήσουν μια σειρά θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, μεταξύ αυτών την ένταξη της Τουρκίας στον συνασπισμό των BRICS. Η Τουρκία-μέλος του ΝΑΤΟ θα είναι η πρώτη χώρα μέλος του Ατλαντικού Συμφώνου που συμπλέει με την ασιατική αυτή συνομοσπονδία της Κίνας, της Ρωσίας και των χωρών του Παγκόσμιου Νότου. Η Τουρκία δεν επιχειρεί να ενταχτεί μόνη της, αλλά σε μια εναρμονισμένη στρατηγική με το Αζερμπαϊτζάν και τη Μαλαισία. Η προ ολίγων ημερών δηλαδή δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, Χ. Φιντάν, για το βάθος της τουρκικής σχέσης με την Ασία και τον Καύκασο δεν ήταν αποσπασματική. Αυτή είναι μια οπτική.
Η τοποθέτηση του πολιτικού ηγέτη των εθνικιστών «Γκρίζων Λύκων», Μπαχτσελί, σε κομματικό όργανο, σύμφωνα με την οποία στην περίπτωση που ο κρατούμενος σε απομόνωση για περίπου 25 χρόνια Οτσαλάν συνέβαλλε στη διάλυση και την «παράδοση των όπλων» του PKK, του οποίου ηγείτο, θα άνοιγε ο δρόμος για πρόωρη αποφυλάκισή του με περιοριστικούς όρους είναι μια άλλη οπτική. Αυτή συνδέεται με τη μάχιμη προετοιμασία της Τουρκίας να ανασχέσει τη στρατηγική για τον σχηματισμό ανεξάρτητης κρατικής οντότητας των Κούρδων στα εδάφη τους, που εντάσσονται σήμερα σε τέσσερις χώρες: τη Συρία, το Ιράκ, το Ιράν και την Τουρκία. Η ανάδειξη της προοπτικής αυτής συνδέεται με τους πολέμους του Ισραήλ, την κλιμακούμενη ένταση Τουρκίας – Ισραήλ και τη συγκρότηση «νέας τάξης», που θα οδηγήσει σε μια εκεχειρία διαρκείας. Αυτό που η Τουρκία απεύχεται και το χαρακτηρίζει «Γη της Επαγγελίας» στο Λεβάντε.
Στις συζητήσεις Ερντογάν – Πούτιν στο Καζάν της Ρωσίας, όπου εξελίσσεται και η σύνοδος των BRICS, προβλέπεται να δρομολογηθεί ενεργειακή συμφωνία, στη βάση της οποίας η Τουρκία θα αποτελέσει κόμβο μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή – Ασία. Η πρόταση είχε διατυπωθεί από τον Ρώσο πρόεδρο από το 2022 μετά την καταστροφή και την ακύρωση των αγωγών NordStream προς Γερμανία. Ουσιαστικά με την έννοια αυτή η Τουρκία αναλαμβάνει τον ρόλο που διεκδίκησε η Γερμανία και έχασε από αυτό. Αυτή είναι μια τρίτη οπτική.
Λαμβάνοντας όλα αυτά ως δεδομένα, είναι φανερό πλέον ότι η θέση και ο ρόλος της Τουρκίας στο ενδιάμεσο δυο κόσμων, στη συγκυρία μάλιστα που αυτοί διαμορφώνονται, και οι ζώνες επιρροής μαζί με τις παγκόσμιες εμπορικές διαδρομές αποτελούν διακύβευμα ιστορικού power game, δεν θα είναι κάτι απλό. Και μπορεί στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη να ενθυμούνται και να διακηρύσσουν τον «όρκο του έθνους» του 1920, που αποτέλεσε δέσμευση στο τελευταίο οθωμανικό συμβούλιο -πριν από την οριστική κατάρρευση και διευθέτηση της αυτοκρατορίας- προς το μέλλον, αλλά δεν μπορούν να αγνοήσουν όσο και να θέλουν ένα αξίωμα: «Η Τουρκία είναι πολύ μεγάλη για να μείνει ενιαία».
Η οπτική τους να αντιμετωπίζουν τους Έλληνες ως Ρωμιούς, είτε τους Ελλαδίτες είτε τους Κυπρίους, μπορεί να δικαιολογήθηκε για αρκετές δεκαετίες, αφού ο επιθετικός επεκτατισμός και η ασέβεια στις εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες που επέδειξαν δικαιώθηκε στα σημεία, αλλά τώρα θα κληθούν να σκεφθούν και διαφορετικά: Μήπως η γεωπολιτική ενότητα με την Ελλάδα τούς προστάτευσε από τη δεκαετία του 1950 και μετά, στη βάση της ενότητάς τους με τη Δύση; Ενώ στην παρούσα φάση, που η ιδιότητα τους ως μέλους του ΝΑΤΟ δεν φθάνει, ενώ έχουν ανοίξει πολλά νέα «μέτωπα», με κυρίαρχο αυτό του Ισραήλ, είναι πλέον γεωπολιτικά… ακάλυπτοι;
ΥΓ.: Ενώ το συγκεκριμένο άρθρο είχε περίπου γραφεί, προέκυψε η τρομοκρατική επίθεση στην κρατική αεροδιαστημική βιομηχανία της Τουρκίας (TUSAS).
