Εσωκομματικά προβλήματα έχουν αντιμετωπίσει σχεδόν όλες οι παρατάξεις. Και μεγάλα μάλιστα. Και στο απώτερο παρελθόν και στο πιο πρόσφατο, όπως ήταν, για παράδειγμα, οι μεγάλες κόντρες μεταξύ Αντώνη Σαμαρά και Ντόρας Μπακογιάννη στη Νέα Δημοκρατία ή μεταξύ Γιώργου Παπανδρέου και Ευάγγελου Βενιζέλου στο ΠΑΣΟΚ. Όλες αυτές οι συγκρούσεις, σύγχρονες και παλαιότερες, είχαν κατά βάση δύο χαρακτηριστικά: πρόσωπα που διεκδικούσαν την ηγεσία με μια ομάδα συνεργατών, συμβούλων αλλά και στελεχών του κόμματος γύρω τους και παράλληλα σκληρές ιδεολογικές ή πολιτικές διαμάχες.
Αυτό που συμβαίνει στον ΣΥΡΙΖΑ -αλλά και εν γένει στην Αριστερά- είναι ουσιαστικά χωρίς προηγούμενο. Ένας πολίτης αριστερών πεποιθήσεων, που ήθελε να ψηφίσει ένα αντίστοιχο κόμμα στις τελευταίες ευρωεκλογές, είχε να επιλέξει μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ, Νέας Αριστεράς, Πλεύσης Ελευθερίας, ΜέΡΑ25, ΑΝΤΑΡΣΥΑ – και ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ φυσικά. Στην επόμενη κάλπη μπορεί να έχει μια ακόμα επιλογή, το Δημοκρατικό Κόμμα (ή όπως το ονομάσει, αν αποφασίσει να το πράξει τελικά) του Στέφανου Κασσελάκη. Ποιος, στα αλήθεια, μπορούσε πριν από την ευρωκάλπη να πει με σαφήνεια ποια είναι τα διακριτά χαρακτηριστικά των κομμάτων αυτών; Και πόσοι σήμερα είναι σε θέση να καταλάβουν ποιες είναι οι ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές που χωρίζουν τους υποψήφιους προέδρους του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τους βουλευτές και τα στελέχη που τσακώνονται δημόσια μεταξύ τους;
Το όχι και τόσο μακρινό 2018, ο Μάκης Βορίδης είχε κάνει μια ομιλία που είχε συζητηθεί ποικιλοτρόπως προκαλώντας πολλές αντιδράσεις. Το χαρακτηριστικό απόσπασμα που σήκωσε τον περισσότερο ντόρο ήταν το εξής: «Οι ιδέες της Αριστεράς είναι λάθος. Η Αριστερά πρέπει να ηττηθεί, πρέπει να χάσει την ιδεολογική ηγεμονία της. Οι μάχες οι ιδεολογικές πρέπει να δοθούν! Ανοικτά και καθαρά στους πολίτες, χωρίς θυμό, αλλά με καθαρότητα». Πολλοί εκπρόσωποι των κομμάτων της Αριστεράς ξεσηκώθηκαν, πολλοί αναλυτές, επίσης, καταδίκασαν τις δηλώσεις αυτές, επέκριναν τον Βορίδη και τη ΝΔ και το θέμα έπειτα από λίγο ξεχάστηκε.
Κι αν τελικά, όμως, ο Βορίδης δικαιώθηκε; Όχι στο σκέλος ότι οι ιδέες είναι λάθος (καμία ιδέα εντός πάντα του δημοκρατικού πλαισίου δεν είναι λάθος per se), ούτε στο ότι πρέπει κάποια ιδεολογία να ηττηθεί, σαν να υπάρχει κάποιος τέτοιος φυσικός νόμος. Αν όμως οι ιδέες της Αριστεράς πράγματι έχουν υποστεί μια ήττα στην ελληνική κοινωνία – και όχι μόνο;
Ας ξεκινήσουμε από τη μεγάλη, την ευρωπαϊκή εικόνα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών-μελών, μόλις τέσσερα έχουν κεντροαριστερό κόμμα στην κυβέρνησή τους: η Ισπανία, η Γερμανία, η Δανία και η Μάλτα. Το μεγάλο πείραμα του Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία προκάλεσε ρίγη ενθουσιασμού στους κόλπους της Κεντροαριστεράς μετά τις πρόσφατες κάλπες, για να χαθεί όμως στη συνέχεια μεταξύ έντονων διαφωνιών και προσωπικών στρατηγικών στους κόλπους του. Ακόμα και σε αυτές τις τέσσερις χώρες, ωστόσο, οι Σοσιαλδημοκράτες του Όλαφ Σολτς βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση, ενώ η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν έχει υιοθετήσει μια ρητορική στο Μεταναστευτικό που θα ταίριαζε πολλές φορές καλύτερα σε κόμμα της Ακροδεξιάς.
Ας γυρίσουμε τώρα στα δικά μας. Οι περισσότεροι κοιτούν τι γίνεται στην κορυφή του ΣΥΡΙΖΑ – την ίδια ώρα όμως τι γίνεται στη βάση; Ο θάνατος μετανάστη υπό αδιευκρίνιστες ακόμα συνθήκες, στο Αστυνομικό Τμήμα Αγίου Παντελεήμονα, σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας θα είχε προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων, πορείες, παραστάσεις διαμαρτυρίας, ερωτήσεις στο Κοινοβούλιο και στην Ευρωβουλή κι άλλες πρωτοβουλίες από την Αριστερά, που τώρα δεν αντελήφθη καν τι συνέβη. Στα πανεπιστήμια προχωρούν τα βιομηχανικά διδακτορικά, υπογράφονται μνημόνια συνεργασίας με ιδιωτικές επιχειρήσεις, ενώ μεγάλα ξένα ΑΕΙ αναζητούν campus για να ανοίξουν παραρτήματα στην Ελλάδα – και στην Αριστερά δεν κουνιέται φύλλο. Τα παραδείγματα είναι ανεξάντλητα και ο χώρος αυτού του σημειώματος περιορισμένος. Ίσως αυτά να μη συγκινούν πια και να μη συσπειρώνουν, αλλά τελικά τι συγκινεί και τι νοηματοδοτεί ένα μεγάλο κόμμα της Αριστεράς, όπως είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, σήμερα;
Η Ακροδεξιά, αλλά και η συντηρητική Δεξιά, η ριζοσπαστική Δεξιά, σηκώνει ανάστημα στην Ευρώπη (και ενισχύεται αργά αλλά σταθερά στην Ελλάδα), μιλώντας για ενίσχυση εθνικών πολιτικών έναντι των ευρωπαϊκών, καταδικάζοντας την παγκοσμιοποίηση, υιοθετώντας μια σκληρή αντιμεταναστευτική ρητορική και βάζοντας στον καμβά ένα εξιδανικευμένο παρελθόν, που κάθε ψηφοφόρος της τελικά τον ζωγραφίζει όπως θέλει. Η Αριστερά απέναντι σε αυτά τι προτάσσει; Ποια πολιτικά θέλγητρα μπορεί να παρουσιάσει;
Ηγεσία θα βρεθεί σύντομα στον ΣΥΡΙΖΑ, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Το κρίσιμο, ωστόσο, είναι να βρεθούν ιδέες.
