Ένα καλώδιο και η «ηγεμονία» στην Ανατολική Μεσόγειο

Η Τουρκία, γνωρίζοντας την εμπλοκή στην ηλεκτρική διασύνδεση λόγω διαπλεκόμενων συμφερόντων, οργάνωσε τελικά μια επίδειξη δύναμης
16:16 - 29 Αυγούστου 2024

Την προηγούμενη Τρίτη έφθασε στον ελληνικό ΑΔΜΗΕ μια επιστολή της γαλλικής βιομηχανίας Nexans, με την οποία ειδοποιούσε ότι, αν δεν λυθούν οι ρυθμιστικές και άλλες εκκρεμότητες μέχρι την Παρασκευή για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου (Great Sea Interconnection) και δεν δοθεί τελική εντολή να προχωρήσει στο έργο του ο διεθνής όμιλος γαλλικής καταγωγής, θα προχωρήσει σε πλήρη αναστολή των εργασιών εγκατάστασης του καλωδίου ηλεκτρικού ρεύματος την επόμενη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου. Την επιστολή κοινοποίησε ο ΑΔΜΗΕ στις Ρυθμιστικές Αρχές Ελλάδας και Κύπρου και στο υπουργείo Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας χθες Τετάρτη. Την είδηση δημοσίευσε κατ’ αποκλειστικότητα το PowerGame, επίσης χθες.

Ο λόγος για την περίφημη και πολυδιαφημισμένη ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, τη χρηματοδοτημένη, μαζί με την ανάλογη Ελλάδας – Αιγύπτου μέσω Κρήτης, από την Ευρωπαϊκή Ένωση και με σταθερότητα υποστηριζόμενη, με δημόσιες δηλώσεις, από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της ενεργειακής γεωπολιτικής και των διαδρομών Ευρώπη – Ασία και Ευρώπη – Αφρική. Το συγκεκριμένο και πολυσήμαντο mega project, που μεταξύ των άλλων έχει υποκαταστήσει στις προτεραιότητες τον αγωγό EastMed στο πλαίσιο της «πράσινης» μετάβασης, αντιμετώπισε από τις αρχικές του φάσεις προβλήματα και ανάσχεση από τοπικά διαπλεκόμενα συμφέροντα στην Κύπρο.

Ουσιαστικά, με τη φθηνή και «πράσινη» ηλεκτρική ενέργεια σε μεγάλη επάρκεια που θα διοχέτευε, θα ακύρωνε τα σχετιζόμενα με την κυπριακή ΔΕΗ οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια αξιοποιώντας μαζούτ. Η Λευκωσία τα προηγούμενα χρόνια, αλλά μέχρι και σήμερα, βρίσκει επανειλημμένα διαδικαστικά αλλά και οικονομικά προσχήματα (κάποια έχουν και ουσιαστικό αποτύπωμα), για να ανασχέσει το έργο. Τελευταία και καθοριστική για την εξέλιξη εμπλοκή, που αναφέρεται ρητά και στην επιστολή της γαλλικής βιομηχανίας, είναι η απόφαση της 2ας Ιουλίου της κυπριακής κυβέρνησης να ακυρώσει και να επαναπροκηρύξει τον διαγωνισμό για τον σύμβουλο που θα αναλάμβανε τη μελέτη για την αξιολόγηση της σχέσης κόστους / οφέλους, για να αποφασιστεί η συμμετοχή της Κύπρου στην χρηματοδότηση. Έτσι σήμερα και παρά τις προσπάθειες της Αθήνας αλλά και του προέδρου Χριστοδουλίδη να υπάρξει υπέρβαση των εμποδίων και με την ανατροπή του ρυθμιστικού πλαισίου της Κύπρου στις αρχές Ιουλίου, υφίσταται ένα χρηματοδοτικό κενό της τάξης των 100.000.000 ευρώ, ενώ έχει αναδειχθεί το ζήτημα του επονομαζόμενου «γεωπολιτικού ρίσκου» που αναλαμβάνει η Αθήνα αλλά όχι η Λευκωσία.

Αξιοποιώντας στα τέλη Ιουλίου επιτήδεια τη συγκυρία και τη NAVTEX που είχε εκδώσει η Ελλάδα για το ιταλικό πλοίο «Ievoli Relume», που είχε ως αποστολή την προετοιμασία για την πόντιση του καλωδίου νότια της Κάσου και της Καρπάθου, εντός των χωρικών υδάτων (6 ν.μ.) αλλά και εκτός αυτών εντός της οριοθετημένης ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου, η Τουρκία με τα πολεμικά της πλοία επεχείρησε τη δημιουργία έντασης, δείχνοντας ότι δεν δέχεται τη δικαιοδοσία της Ελλάδας χωρίς τη δική της συναίνεση. Το γνωστό επεισόδιο κατέληξε στην αποχώρηση του ιταλικού πλοίου προς Κρήτη και αντίστοιχα των τουρκικών πολεμικών πλοίων. Όταν σε επόμενη φάση το ιταλικό πλοίο ανέλαβε δράση εντός των χωρικών υδάτων της Ελλάδας, το τουρκικό πολεμικό ναυτικό περιορίστηκε σε κατόπτευση αυτού από απόσταση 25 ν.μ.

Το εν λόγω επεισόδιο σχετίστηκε με την εμμονή της Τουρκίας για την ισχύ του μνημονίου θαλασσίων ζωνών εκμετάλλευσης με τη Λιβύη. Επίσης με τις θεωρήσεις της Άγκυρας περί «Γαλάζιας Πατρίδας». Ουσιαστικά όμως η Τουρκία, γνωρίζοντας την εμπλοκή λόγω διαπλεκόμενων συμφερόντων στην Κύπρο για το καλώδιο, οργάνωσε τελικά μια επίδειξη «ηγεμονίας» από την πλευρά της στην Ανατολική Μεσόγειο. Κανένα μεγάλο έργο δεν μπορεί να γίνει, ειδικά με γεωπολιτικό αποτύπωμα, χωρίς τη δική της συμφωνία. Από Δευτέρα, όπως δείχνουν οι εξελίξεις, ο τακτικισμός της Άγκυρας θα έχει δικαιωθεί…