Αναζητείται η επόμενη μέρα της Ουκρανίας

Είναι δεδομένο πλέον ότι η ενιαία χώρα, έτσι όπως τη γνωρίζαμε μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, δεν υπάρχει πλέον
15:10 - 17 Ιούνιος 2024

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου εξελίχθηκε σε ένα πολυτελές θέρετρο έξω από το Λουγκάνο στην Ελβετία μια πολύ ευρεία από πλευράς συμμετοχής ηγετών διεθνής σύνοδος για την ειρήνη στην Ουκρανία. Σε αυτή συμμετείχαν, πέραν των ΗΠΑ, η ηγεσία και πολλοί υψηλοί αξιωματούχοι από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και αντιπροσωπείες χωρών της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Νοτίου Αμερικής. Η Ελλάδα συμμετείχε σε επίπεδο πρωθυπουργού.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η συγκεκριμένη σύνοδος στο πλευρό του ηγέτη του Κιέβου Ζελένσκι υπήρξε μια επίδειξη ισχύος και ενότητας της Δύσης, παρά μια σύνοδος ουσίας για το τέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία και την έναρξη διαπραγματεύσεων για την τελική διευθέτηση του εδαφικού της χώρας. Αλλά για να είχε ουσία η ειρηνευτική αυτή σύνοδος προϋπέθετε την παρουσία αντιπροσωπείας από τη Ρωσία. Κάτι που δεν συνέβη.

Επίσης, παρά τις αρχικές προσδοκίες ότι θα υπήρχε συμμετοχή από την Κίνα, ούτε αυτό συνέβη. Το Πεκίνο δικαιολογήθηκε ότι δεν υπήρχε λόγος να συμμετάσχει, αφού δεν υπήρχαν εκπρόσωποι της Ρωσίας σε αυτήν. Ουσιαστικά δηλαδή ακολούθησε την τακτική της Μόσχας, αξιωματούχοι της οποίας μίλησαν για «χάσιμο χρόνου» για όσους συμμετείχαν στις διήμερες εργασίες.

Όμως στο προάστιο του Λουγκάνο εκπροσωπήθηκαν περίπου 100 χώρες και αυτό δεν είναι ένα ασήμαντο γεγονός. Στη σύνοδο συζητήθηκε ένα σχέδιο ειρήνης δέκα σημείων, που βάζει στο τραπέζι η πλευρά Ζελένσκι, που δεν έχει καμία πιθανότητα εφαρμογής, αφού η εμπόλεμη Μόσχα είναι απολύτως αρνητική απέναντι σε αυτό. Από την άλλη πλευρά υπάρχει ένα σχέδιο ειρήνης που έχει δημοσιοποιήσει το Πεκίνο, έξι σημείων, που τυγχάνει της συναίνεσης από τη Μόσχα στο σκεπτικό του. Από την πλευρά πάντως Πούτιν και παρά το σχόλιο απαξίωσης της συνόδου υπήρξε πρωτοβουλία, για πρώτη φορά, με πολύ συγκεκριμένη πρόταση, ότι θα υπάρξει κατάπαυση του πυρός και διαπραγματεύσεις με το Κίεβο στην περίπτωση που αποσυρθούν οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ουκρανίας από τις περιοχές Ντονέτσκ, Χεβρώνας, Λουκάνσκ και Ζαπορίζια. Στην ουσία είναι τα εδάφη της ανατολικής Ουκρανίας, όπου έχει επικεντρώσει την ισχύ του πυρός της η Μόσχα και τελικά επιθυμεί να ενσωματωθούν, μέσω τελικών διαπραγματεύσεων, όποτε αυτές και να συμβούν, στη ρωσική επικράτεια. Από την άλλη πλευρά και με δεδομένη αυτή τη διεκδίκηση είναι παράλογη η αξίωση του ηγέτη του Κρεμλίνου να μην ενταχθεί η δυτική Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Προφανώς θέτει αυτό το προαπαιτούμενο για τις διαπραγματεύσεις και όχι για να επιμείνει μέχρι το τέλος σε αυτό.

Στη σύνοδο της Ελβετίας ο Ζελένσκι είχε την ευκαιρία να επιδείξει την ισχύ των συμμαχιών του στο εσωτερικό της αποθαρρυμένης από τον πόλεμο Ουκρανίας, αλλά είναι δεδομένο πλέον ότι η ενιαία Ουκρανία, όπως τη γνωρίζαμε μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, δεν υπάρχει πλέον. Μάλιστα η ένταση των επιχειρήσεων ανάμεσα στα δύο εμπόλεμα μέρη της Ουκρανίας, εμφύλιος ουσιαστικά, προδιαγράφει τη διχοτόμηση της χώρας κατ’ αντιστοιχία με τη διχοτόμηση της Γερμανίας στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η σύνοδος της Ελβετίας ακολούθησε τη σύνοδο του G7, όπου επίσης στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκε ο Ζελένσκι. Εκεί αποφασίσθηκε η ενίσχυση της Ουκρανίας με 50 δισ. δολάρια, προερχόμενα από δέσμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, προφανώς στη φάση της ανοικοδόμησης. Θα είναι κάποια μορφή πολεμικών αποζημιώσεων που θα κληθεί να πληρώσει η Ρωσία για την αρχή του πολέμου που είναι στην ευθύνη της. Επίσης, στο περιθώριο του G7 έκλεισε η στρατηγική συμφωνία ΗΠΑ – Ουκρανίας, με την Ευρώπη να ακολουθεί τις ΗΠΑ που θα έχουν τον πρώτο λόγο στην επόμενη μέρα. Η διάθεση των Δυτικών να μην έχουν συνομιλητή τον Πούτιν στις διαπραγματεύσεις μετά την εκεχειρία συνεχίζει πάντως να μη δείχνει ρεαλιστική.