ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ των μνημονίων, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια, η ανεργία στην Ελλάδα -όπως και η μείωση του ΑΕΠ- βγήκε εκτός ελέγχου. Έφθασε στο 27%. Η πραγματικότητα του τότε δημιούργησε ένα περιβάλλον απογοήτευσης και κατάθλιψης για τις νεότερες γενιές και αποτέλεσε ένα σοκ για τις παραγωγικές ηλικίες. Μετά την έξοδο από την εποχή της χρεοκοπίας και με ένταση την τελευταία διετία ο δείκτης της ανεργίας όχι μόνον εκλογικεύθηκε αλλά σταθεροποιήθηκε σε ένα ποσοστό κάτω του 10%. Υψηλός μεν σε σχέση με άλλες χώρες στην ευρωζώνη αλλά όχι καταλυτικός για την πραγματικότητα στη χώρα μας. Στην Ελλάδα, επίσης, την τελευταία τετραετία παρουσιάζεται όλο και πιο ισχυρό το φαινόμενο επιχειρήσεις και τομείς της παραγωγής να ζητούν επειγόντως, σχεδόν απελπισμένα σε κάποιες περιπτώσεις, εργαζόμενους που αυτοί δεν υπάρχουν. Ή τουλάχιστον δεν ανταποκρίνονται στη ζήτηση για δουλειά. Τομείς όπως η αγροτική παραγωγή, η κτηνοτροφία, ο τουρισμός είναι αυτοί που πάσχουν από έλλειψη εργαζομένων, ακόμη και για τη συλλογή των καρπών, παρά το γεγονός ότι τα μεροκάματα αυξάνονται έχοντας ξεπεράσει στις περισσότερες περιπτώσεις και περιοχές τα 50 ευρώ την ημέρα. Το ζήτημα γίνεται πιο περίπλοκο, αφού σύμφωνα με τελευταίες έρευνες αλλά και δηλώσεις εκπροσώπων των κλαδικών συλλογικών φορέων, αντίστοιχο πρόβλημα ελλείμματος εργαζομένων, φυσικά με την κατάλληλη κατάρτιση και εμπειρία στην περίπτωση αυτή, παρουσιάζεται και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε ποσοστά της τάξης του 77%, αλλά και σε αυτές των τεχνολογιών, όπου ανεδείχθη κατ’ αρχάς το φαινόμενο, πολυεθνικών και εγχώριων.
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ψάχνει και ο δημόσιος τομέας στο σύστημα Υγείας και οι κατασκευαστικές εταιρείες, κάποιες από τις οποίες εμφανίσθηκαν να σημειώνουν καθυστερήσεις σε έργα ή αμηχανία στην ανάληψη έργων εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού. Τι συμβαίνει λοιπόν; Μπορεί να έχουμε ανεργία, μακράς διαρκείας μάλιστα σε ηλικίες πάνω από τα 50. Μπορεί να μην έχουμε κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, κατάλληλο για παραγωγική διαδικασία στις νεότερες ηλικίες. Μπορεί χιλιάδες νέοι και μεσήλικες να αρνούνται να εργασθούν στα κτήματα μαζεύοντας ελιές, πορτοκάλια, ροδάκινα, φράουλες. Μπορεί οι Έλληνες να αρνούνται να απασχοληθούν σε χειρωνακτικές εργασίες. Μπορεί να μην ενδιαφέρονται οι άνθρωποι στην Ελλάδα να ασχοληθούν με τεχνικά επαγγέλματα. Ψάχνουμε, για παράδειγμα, υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, ψυκτικούς και όλα τα τεχνικά επαγγέλματα. Μπορεί να μην υπάρχουν κατάλληλα εκπαιδευμένοι μηχανικοί για τις εταιρείες τεχνολογίας. Μπορεί να πληρώνουν λίγο οι τουριστικές επιχειρήσεις, εποχικές και μη. Δεν μπορεί, επίσης, οι εφοπλιστές χρόνια τώρα να αναζητούν ναυτικούς. Μπορεί όλοι να θέλουν να γίνουν δικηγόροι, γιατροί και φιλόλογοι. Ναι, αλλά κάπως διαφορετικά θα πρέπει να συζητήσουμε το θέμα της ανεργίας. Στην αντιστροφή του, στο πώς θα δημιουργηθεί κλίμα αισιοδοξίας και πρακτικής λογικής στην κοινωνία για εργασία. Δεν μπορεί να συζητούμε περί ανεργίας μονοδιάστατα στη βάση των επιδομάτων στήριξης ή για τα τόσο έκδηλα άστοχα προγράμματα κατάρτισης, τα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που έχουν αξιοσημείωτη αποτυχία εδώ και σαράντα χρόνια και λειτουργούν στην ουσία ως προσωρινά επιδόματα ή ευκαιρία πλουτισμού ημετέρων.
ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ όλα να είναι δείκτες, για παράδειγμα, να πέσει η ανεργία κάτω από το 10% για να επανέλθουν οι τριετίες και όχι η πραγματική ζωή. Να μιλήσουμε για την αναδιάρθρωση της κοινωνίας. Να δούμε τι συμβαίνει με τις παραιτημένες «από τα αποδυτήρια» νέες γενιές. Να συγκροτήσουμε νέες πολιτικές, όπως αυτές που πρότειναν και έδειξαν εγχώριοι κολοσσοί, όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στη συνεργασία της με το Μετσόβιο Πολυτεχνείο ή η Μυτιληναίος με νέους επιστήμονες. Δεν μπορεί να μιλάμε για υψηλή ανεργία της τάξης του 10% και να αναζητούμε ταυτόχρονα 300.000 εργαζόμενους από το εξωτερικό. Κάτι πολύ σοβαρό μάς συμβαίνει και αυτό δεν θα μας το λύσει ο υπουργός… με ένα τηλεφώνημα.
