Η εξόδιος ακολουθία εξελίχθηκε λιτά, όπως επιθυμούσε, και μεγαλόπρεπα, όπως το πρωτόκολλο υπαγόρευε, αλλά και ηγέτες ή βασιλείς του κόσμου θέλησαν να τον τιμήσουν με την παρουσία τους στην τελετή. Εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο από την τηλεόραση και εκατοντάδες χιλιάδες στους δρόμους της Ρώμης και την πλατεία του Βατικανού συμμετείχαν στο μέγα πένθος. Ο πρώτος από το Τάγμα των Ιησουιτών και με καταγωγή από χώρα της Λατινικής Αμερικής, συγκεκριμένα την Αργεντινή, ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας «επέστρεψε στον οίκο του Πατέρα».
Ο Πάπας Φραγκίσκος δίδαξε και επηρέασε με τον Λόγο, το Έργο και τις παρεμβάσεις του την πορεία του κόσμου στη βάση των αρχών του Οικουμενικού Χριστιανισμού. Σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης και δεσπόζουσας προπαγάνδας της woke κουλτούρας στη Δύση ο Φραγκίσκος, πιστός στις πεποιθήσεις και τα πιστεύω του, υπεστήριξε τα «ανοιχτά σύνορα», ενίσχυσε την παρουσία των γυναικών στην Καθολική Εκκλησία, γεφύρωσε τη σχέση με την παγκόσμια κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ. Όσο τουλάχιστον οι κανόνες του Χριστιανισμού επιτρέπουν.
Ένας φιλελεύθερος Πάπας που ονομάσθηκε «Πάπας των φτωχών και των αδυνάτων» από το ανθρωπιστικό έργο και την αποστολή των χριστιανών που κήρυξε. Η εποχή του Πάπα Φραγκίσκου έχει περάσει σχεδόν παράλληλα με τον θάνατό του. Δεν είναι τυχαίο ότι τελευταίος επίσημος συνομιλητής του υπήρξε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Ντι Βανς, με τον οποίο τους χώριζαν πολλά στο ιδεολογικό πεδίο, αλλά ήταν και παραμένει επιβεβλημένο τα χάσματα να καλυφθούν. Ο κόσμος και ο πλανήτης στην εποχή Τραμπ επιστρέφει στα έθνη, ως ανώτερη κοινωνική οργάνωση, αλλά και στις αξίες που έχουν ως αφετηρία την οικογένεια κινούμενες προς την παγκόσμια εναρμόνιση στη βάση της ειρήνης και της δίκαιης, άρα ηθικής και αλληλέγγυας, ανάπτυξης.
Ο ρόλος των Εκκλησιών του Χριστού και ιδιαίτερα των πλέον επιδραστικών από αυτές της Δυτικής και Ανατολικής Ρώμης, είναι διακριτός. Οι αντιλήψεις του οικουμενισμού και εκείνες των εθνών θα πρέπει να βρουν ένα σημείο νέας ισορροπίας, ειδικά στα χρόνια που ο παγκόσμιος Χριστιανισμός έχει να τοποθετηθεί όχι μόνον ως αντίβαρο στο παγκόσμιο εξτρεμιστικό Ισλάμ, αλλά και στην επερχόμενη εποχή των μηχανών και της τεχνητής νοημοσύνης. Αν συνέχιζε την ηγεσία του στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ο Φραγκίσκος, είναι βέβαιο ότι θα έβρισκε τις διαδρομές από το χθες στο αύριο, ανακαλύπτοντας «γέφυρες» μεταξύ των «τειχών».
Στην παρούσα, πλέον, φάση και μετά την αποδήμηση του Πάπα Φραγκίσκου με το πρότυπο του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, το Κονκλάβιο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας θα πρέπει να εκλέξει μέσα από μια μακρά και περίπλοκη διαδικασία τον διάδοχο. Μέχρι να ακουστεί η θριαμβική κραυγή «Habemus Papam», το Σώμα των Καρδινάλιων θα πρέπει να υπολογίσει τις παραμέτρους και τις ισορροπίες της νέας εποχής και να εκλέξει τον κατάλληλο επόμενο ηγέτη της Δυτικής Εκκλησίας, πέραν των σκοπιμοτήτων της εσωστρέφειας.
Στη διαθήκη του Πάπα Φραγκίσκου υπάρχει ως καθήκον όχι μόνον για τη Δυτική Εκκλησία, αλλά στην προκειμένη περίπτωση και για την Ανατολική τοιαύτη η προσπάθεια σύγκλισης των δύο. Εκτελεστής σε αυτήν τη διαθήκη δεν θα είναι μόνον ο επόμενος Πάπας, αλλά και ο ηγέτης των Ορθοδόξων, Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Ο επίσκοπος Κωνσταντινούπολης και κύριος τακτικός συνομιλητής του Φραγκίσκου σε αυτά τα ζητήματα. Η δεσπόζουσα παρουσία του στην εξόδιο ακολουθία στο Βατικανό το Σάββατο και το Χριστός Ανέστη στα Ελληνικά, δίνουν μια ένταση σε αυτήν την προσδοκία συνάντησης και την προσπάθεια αλληλοκατανόησης των δύο Εκκλησιών.
Φυσικά στα καθήκοντα του Βαρθολομαίου είναι, εφόσον παραμένει στην ηγεσία της Ανατολικής – Ορθόδοξης παγκόσμιας Εκκλησίας, να κλείσει επίσης το ρήγμα με τη ρωσική Εκκλησία μετά την κήρυξη του τέλους του πολέμου στην Ουκρανία. Επειδή ως γνωστόν, τρίτη Ρώμη ούτε υφίσταται στη Βυζαντινή παράδοση ούτε είναι προσδόκιμο να υπάρξει.
Εφημερίδα Απογευματινή
